دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
جلوه های ادب پایداری در شعر نسیم شمال با تکیه بر دیوان «باغ بهشت»
1
22
FA
مسعود
باوان پوری
0000-0003-4219-9575
کارشناس ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه کردستان
masoudbavanpouri@yahoo.com
طیبه
فدوی
هیات علمی دانشگاه کردستان
t.fadavi@uok.ac.ir
نرگس
لرستانی
دانشجوی دکترای رشتۀ زبان و ادبیات عرب، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد گرمسار
niaiesh6087@gmail.com
10.22103/jrl.2018.1995
<span style="line-height: 90%; font-family: 'B Zar'; font-size: 12pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">ادبیّات پایداری انعکاسدهندۀ پایمردی و دلاورمردیهای یک ملّت یا قوم در برابر هرگونه تجاوز و ظلم و ستم است. با نگاهی به ادبیّات کشورهایِ درگیر جنگ- داخلی یا خارجی- در مییابیم که این نوع ادبی نزد آنها از جایگاه ویژهای برخوردار است.</span><span style="line-height: 90%; font-family: 'B Zar'; font-size: 12pt;" lang="AR-SA"> نسیم شمال، شاعر دورۀ مشروطه، با شعر خویش به دفاع از ملّت خود در برابر بیگانگان و ظلم و ستم داخلی پرداخته است. وی علاقۀ فراوانی به وطن خویش داشته و گاه آن را یوسفِ اسیر در چنگال گرگ و گاهی مادری دانسته که پیکرش عریان شده و ثروت آن به تاراج رفته است. شاعر، امید فراوانی به آیندۀ روشن و بهبود اوضاع کشور داشته و مردم را به پیروزی نهایی حق بر باطل امیدوار ساخته و در این راه از نمادهای دینی مانند پیامبر</span><sup><span style="line-height: 90%; font-family: 'B Zar'; font-size: 10pt;" lang="AR-SA">(ص)</span></sup><span style="line-height: 90%; font-family: 'B Zar'; font-size: 12pt;" lang="AR-SA">و حضرت مهدی</span><sup><span style="line-height: 90%; font-family: 'B Zar'; font-size: 10pt;" lang="AR-SA">(عج)</span></sup><span style="line-height: 90%; font-family: 'B Zar'; font-size: 12pt;" lang="AR-SA"> یاری طلبیده است. نسیم شمال، اعتراض خود را به اوضاع نابسامان کشور اعلان داشته و بارها از وجود انگلیس و روسیه در کشور خویش ناراحت بوده و با نمادهایی مانند زاغ و خرس از آنها یاد کرده و سعی در آشکار ساختن چهرۀ آنها برای مردم داشته است. وی همچنین سعی در بیدار ساختن مردم از خواب غفلت و تحریک آنها به مبارزه داشته است. پژوهش حاضر میکوشد با روش توصیفی- تحلیلی و با بهرهگیری از دیوان «باغ بهشت» نسیم شمال، به تبیین جلوههای ادبیّات پایداری در شعر وی پرداخته و هنر این شاعر پایداری را برای خوانندگان نمایان سازد.</span>
ادبیّات پایداری,دورۀ مشروطه,نسیم شمال,باغ بهشت
https://jrl.uk.ac.ir/article_1995.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_1995_784af0203a0f64b8f1732918dd8d66b9.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
تحلیل پدیدارشناسانۀ ادبیّات مقاوت با تکیه بر رمان پل معلّق
23
42
FA
سیده زیبا
بهروز
دانشگاه اصفهان، رشتۀ زبان و ادبیات فارسی
bseyede@ymail.com
اسحاق
طغیانی
استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان
etoghyani@hotmail.com
سید مرتضی
هاشمی
استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان
bluelagoon_mh@yahoo.com
10.22103/jrl.2018.1994
این پژوهش به نقد و تحلیل پل معلّق،یکی از برجستهترین رمانهای مقاومت ایران، اثر محمدرضا بایرامی میپردازد. تحلیل پدیدارشناختی قصد دارد با نگاهی نوئماتیک (noematic) به رمان، به حقیقت هنری نهفته در آن دست یابد و با نفوذ در ژرفساختهای ذهن نویسنده، که در قالب مضامین و انگارههای متن و گفتوگوها و حوادث و صحنههای بهدقّت چینشیافته نمودار است، جهان زیستۀ او و مناسبات پدیدارشناختی من نویسنده یا ذهن شناسا و جهان به مثابۀ شیء پدیداری را آشکار کند؛ بدین منظور، ابتدا مبانی و نظریات گوناگون مطرح در این حوزه ارائه شده است. سپس روش تحقیق، یعنی توصیف معناشناختی پدیدهها و رفتارها و عواطف بر مبنای رویآورد و محتوای هر یک از آنها شرح گردیده و در ادامه، عناصر هریک از فرایندها استخراج و جایگاه آنها در تقویم معنا تحلیل و دستهبندی شده است. بنابر یافتهها، فرایند معنایی به تدریج در تعامل بین سوژه و پدیدهها در مقام دیگرسوژهها اتّفاق میافتد و زبان نیز نقشی ویژه دارد. همچنین زیربنای اصلی عواطف منفی تردید و ابهام است، و فرآیند رهایی از این تردید در سفر و مواجهه با رویدادها و افراد دیگر رخ میدهد و رفتهرفته بنیانشناختی و بار ارزشی منفی آنها دگرگون شده به سمت حالات طبیعی میرود. تحلیل بدین شیوه، نهتنها جایگاه داستانها را در ادبیّات مقاومت از لحاظ معنابخشی مشخّص میکند؛ بلکه دستیابی به نتایجی دور از خطا و تا حد زیادی نزدیک به افق نویسنده را میسر میسازد.
تحلیل پدیدارشناختی,فرایند شناختی,رویآورندگی (التفات),ادبیّات مقاوت,پل معلق
https://jrl.uk.ac.ir/article_1994.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_1994_a37dc9c44469b846e2ba5bdab6847f0c.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
نگاه زیباییشناسانه به مرگ و زندگی در نقاب فاطمه الزهرا(س) در «از شرابههای روسری مادرم»
43
64
FA
فاطمه
بیدختی
مربی دانشگاه فرهنگیان، پردیس امام سجاد(ع) بیرجند
fbidokhti@yahoo.com
سید مهدی
رحمتی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
محمد
بهنام فر
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند
mbehnamfar@birjand.ac.ir
حبیب الله
عباسی
استاد گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی
abbasiborgan@yahoo.com
10.22103/jrl.2018.1996
<span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">کتاب «از شرابههای روسری مادرم» اثری شاخص از سیدحسن حسینی (1335-1383) در زمینۀ ادبیّات آیینی است. حسینی در این کتاب با نگاهی نو در قالب شعر سپید، بر نقش الگویی زندگی و شهادت حضرت زهرا (س) در طی تاریخ تأکید کردهاست. در این مقاله سعی شدهاست که به شیوۀ تحلیل محتوا، نشان داده شود که کدام ویژگیهای ساختاری این اثر به نو</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">شدن این نگاه کمک کردهاست و از خلال آن ضمن تبیین محتوای اثر، زیباییهای ادبی آن نیز بیان ش</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">دهاست</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">. در یک نگاه کلی در مییابیم که «روایت»، «تکرار»، «زبان شخصی»، «نماد و کلیت» و «ایده و شکل ذهنی</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">» و بهویژه تکنیک نقاب، </span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">عنصرهای اصلی سازندۀ شعر اوست؛ بنابراین، هر یک از موارد توضیح داده شدهاست؛ سپس زبان از چهار جنبۀ آوایی، واژگانی، نحوی و معنایی بررسی شده و در زیر شاخۀ معنایی، پارهای از مفاهیم اصلی شعر را که شاعر با استفاده ازتنوع تعابیر و تصاویر بیان کرده، به عنوان نمونه به طور مبسوط تشریح شدهاست. به این ترتیب این نوشته، تأثیر «چگونه گفتن» را بر «چه گفتن» و نقش آفرینشهای ادبی را در ابلاغ موفق یک مفهوم آشنا، نشان دادهاست.</span>
سیدحسن حسینی,از شرابههای روسری مادرم,حضرت زهرا (س),مرگ و زندگی,زیباییهای ادبی
https://jrl.uk.ac.ir/article_1996.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_1996_b7dcc6b85be05d15636a78d3dfc393d4.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
کاربست نظریه آمیختگی مفهومی در مفهومسازی شهادت در شعر پایداری
65
86
FA
شیرین
پورابراهیم
دانشیار دانشگاه پیام نور
pourebrahimsh@pnu.ac.ir
10.22103/jrl.2018.1997
ادبیّات پایداری از مفاهیمی مانند شهادت، ایثار، جهاد، مقاومت و نظایرآن تشکیل شدهاست که تاکنون از دیدگاه معنیشناسی زبان به چگونگی ایجاد این معانی پرداخته نشدهاست. از سوی دیگر، معنیشناسیشناختی، تاکنون توانسته است مبنای بسیاری از پژوهشهای زبان ادبیّات قرار گیرد. آمیختگی مفهومی نظریهای در حوزة شناختی است که فوکونیه و ترنر برای معرّفی فضاهای آمیخته مفهومی و نقش آنها در ایجاد معنی و پیوستگی معنایی ارائه کردند و ابزار سودمندی در جهت تبییین نحوة ایجاد معانی ادبیّات پایداری است. پرسش اصلی این پژوهش این است که آمیختگی مفهومی چه نقشی در ایجاد مفهوم شهادت در ادبیّات شعری دارد. این مقاله با بررسی شواهد شعری مربوط به ادبیّات پایداری با مضمون شهادت، نشان میدهد که در موارد زیادی شاعر به جای توسل به مفهومسازیهای دوحوزهای، و نگاشت از حوزة مبدأ بر مقصد، به شبکة چندحوزهای مفاهیم و ادغام آنها دست میزند تا از این رهگذر، فضایی خلق کند که در آن برخی از مفاهیم حوزههای دروندادی به روشی معمولاً نامتعارف با هم انگیخته شوند و فضای مفهومی شهادت را در شعر ایجاد نمایند. نتیجة بحث نشان میدهد که در مفهومسازی شعری شهادت، حوزة دروندادی شهادت با حوزههای دروندادی پرواز، غروب، رویش و برگریزان تلفیق شدهاست. این چهار فضای دروندادی در ترکیب با فضای شهادت، فضاهای آمیختة غیرممکنی را در عالم واقع میسازند و به زندگی پس از مرگ، اعتلا و جاودانگی شهید اشاره میکنند. به طور کلی، این تحقیق نشان میدهد که میتوان به کمک نظریة آمیختگی مفهومی به چگونگی ایجاد مفاهیم پیچیده و چند مؤلّفهای حوزه پایداری پی برد.
معنیشناسیشناختی,آمیختگی مفهومی,شهادت,استعارة مفهومی
https://jrl.uk.ac.ir/article_1997.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_1997_5132c748b627e663f1d581f26975de7d.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
واکاوی بنمایههای ادبیّات پایداری در شعر فلسطین و ایران (مورد پژوهانه: هارون هاشم رشید و حسین اسرافیلی)
87
106
FA
محمدتقی
جهانی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام
m.jahani@ilam.ac.ir
زهره
نورمحمد نهال
دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه ایلام
z.n.mohammadi1392@gmail.com
10.22103/jrl.2018.1998
ادبیّات پایداری از مهمترین سنگرهای فرهنگی شاعران متعهّد بهشمار میرود که امروزه بخشی از آثار ادبیّات معاصر را به خود اختصاص دادهاست. این رویکرد در جهان عرب، به تدریج پس از آگاهی اعراب از جنبشهای شکلگرفته در اروپا از اواخر قرن نوزدهم میلادی مطرح گردید. در این میان سرزمین فلسطین بهدلیل تاختوتاز اشغالگران و فجایع انسانی رخ داده در آن همواره در کانون توجّه شاعران و نویسندگان بسیاری قرار داشتهاست. از جملة این شاعران هارون هاشمرشید، شاعر فلسطینی است که بهعنوان شاعری متعهّد و انقلابی، در برابر مشکلات موجود در وطن خویش سکوت نکرده و به صف شاعران پایداری پیوستهاست. از سویی دیگر، این رویکرد همگام با سرزمینهای عربی در میان شاعران ایران نیز رواج بسیار یافتهاست. از جمله شاعران ایرانی که میتوان تأثیرات ادبیّات پایداری را در آثار آنان بهخوبی مشاهده نمود، حسین اسرافیلی است. نگارندگان در این جستار با رهیافتی توصیفی- تحلیلی و با رویکرد نقد تطبیقی پس از اشاره به زندگی این دو شاعر به معرّفی برخی بنمایههای ادبیّات پایداری در شعر این دو و بررسی آنها پرداختهاند و نتایج تحقیق حاکی از آن است که از جمله درونمایههای پایداری در شعر این دو شاعر، وطنگرایی، تجلّیل از شهید و مقام شهدا، دعوت به مبارزه و پایداری و... است و اسلوب رشید در اینگونه اشعار، ساده و نزدیک به فهم عامه و اسلوب اسرافیلی، نمادگونه و مبهم است.
ادبیّات پایداری,ایران,فلسطین,حسین اسرافیلی,هارون هاشمرشید
https://jrl.uk.ac.ir/article_1998.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_1998_ac866a152991718b4baa3fbbcb9784db.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
بررسی مقاومت فلسطین در شعر محمود درویش و حسین اسرافیلی
107
132
FA
محمدرضا
حاج بابایی
استادیار دانشگاه علامه طباطبایی
hajibaba@atu.ac.ir
سجاد
مرادی
کارشناس ارشد ادبیات تطبیقی دانشگاه علامه طباطبایی
sajad.moradi1@gmail.com
10.22103/jrl.2018.1999
<span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">ادبیّات تطبیقی، حوزهای از مطالعات ادبیّات است که به بررسی روابط و</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">شباهتهای بین متنی میپردازد. از طریق ادبیّات تطبیقی، روابط فرهنگی بین ملّتها کشف میشود و اثرگذاری و اثرپذیری آثار ادبی مورد مطالعه قرارمیگیرد. مسئلة اشغال فلسطین و </span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;" lang="FA">مقاومت مردمی در برابر آن، یکی از اساسیترین موضوعات در شعر فلسطین و اعراب است. با توجّه به مشترکات سیاسی و اعتقادی که میان دو ملّت ایران و فلسطین وجود دارد، موضوع مقاومت در برابر اشغالگران به عنوان یکی از موضوعات محوری شعر انقلاب اسلامی، در آثار بسیاری از شاعران متعهّد و انقلابی مطرح است. در این مقاله با رویکردی تطبیقی به شعر محمود درویش، شاعر برجستة فلسطینی و حسین اسرافیلی، از شاعران مطرح انقلاب اسلامی پرداختهشده و مضامین مشترک این دو شاعر در مواجهه با موضوع اشغال فلسطین مورد بررسی قرارگرفته است. علیرغم زبان متفاوت و بهرهگیری از نمادها و استعارههای خاص، در شعر هر دو شاعر موضوعاتی مشترک چون پیوند مفهوم مقاومت با مفاهیم دینی، اعتراض به اشغالگران، انتقاد از سکوت مجامع بینالمللی و رهبرانِ عرب، امید به آزادسازی فلسطین و پیروزی،</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA; mso-ascii-font-family: Arial; mso-hansi-font-family: Arial;" lang="FA">یادکرد شهدا دیدهمیشود. در اشعار محمود درویش، عواطف انسانی به فراوانی دیدهمیشود و همچنین رگههایی از نومیدی و یأس نیز مشاهده میگردد؛ در حالی که جنبهها و تصاویر حماسی و انقلابی در شعر اسرافیلی بیشتر وجود دارد و شاید این اختلاف، برخاسته از تجربههای متفاوت این دو شاعر در برخورد با موضوع اشغال فلسطین است. </span>
ادبیّات پایداری,شعر معاصر فارسی,شعر معاصر فلسطین,محمود درویش,حسین اسرافیلی
https://jrl.uk.ac.ir/article_1999.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_1999_67b074e250e970af838d2ef1be84ebf2.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
بررسی سبک شناسانة رمان «ارمیا» اثر رضا امیرخانی
133
156
FA
محمد
رضایی
عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان
mohamad_rezaie@semnan.ac.ir
فهیمه
خیری
دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات مقاومت دانشگاه سمنان
kheirifahimeh@yahoo.com
10.22103/jrl.2018.2000
<span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">سبک در هنر داستاننویسی به مانند سبک در سایر انواع ادبی، فراهنجاری در زبان است که نظام خاص احساسات و اندیشههای نویسنده و شیوة شخصی او را در نگریستن به جهان نمایش میدهد. در دوران معاصر، سبکشناسی اگرچه همانند گذشته مورد استفاده قرار می</span><span style="font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA; mso-bidi-font-family: 'B Zar';" dir="LTR"><span style="font-family: Calibri;"></span></span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">گرفته؛ امّا از لحاظ کاربرد زبانی و ویژگیهای ادبی دچار تغییر و دگرگونیهایی شده است که نویسندگان معاصر را همچون گذشته صاحب سبکی شخصی ساخته است. سبک خاصی که امیرخانی در آثار خود به کار برده از حیث زبانی و ادبی قابل تأمّل است: کاربرد واژگان جنگی، جابهجایی ارکان جمله، استناد به آیات قرآن، جدا نوشتن کلمات متّصل و... از برجستگیهای زبانی او به شمار میرود. همچنین کاربرد تشبیه، توصیف و تصویر از موارد دیگر سبکی او به شمار میآید. محوریت غالب فکری او، نشان دادنِ تضاد و تناقضی است که برخی از رزمندگان، پس از بازگشت از جبهه و جنگ به آن دچار میشوند و همین عامل، سبب کنارهگیریِ آنان از مردم میشود. روش اتخاذ شده برای بررسیِ سبکیِ رمانِ ارمیا، رویکرد سبکشناسیِ لایهای است. در این روش، متن داستان در سه لایة زبانی، ادبی و فکری مورد تحلیل سبکشناسانه قرارگرفته است. در سطح زبانی، عناصر لفظی و زبانی پرکاربرد، به عنوان موتیفِ لفظی یا دورن مایه نشان داده شده است. در سطح ادبی نیز عناصر ادبیِ متن که ایجاد کننده تصویر و موسیقی در متن شدهاند و در نهایت در سطح فکری نیز، عناصر فکری و محتوایی غالب در متن رمان مشخّص شدهاند. در این مقاله کوشیدهایم به بازنمایی سبکیِ این رمان در سه حیطة زبانی، فکری و ادبی دست یابیم.</span>
سبک,سطح زبانی,سطح ادبی,ارمیا,ادبیّات جنگ
https://jrl.uk.ac.ir/article_2000.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2000_e01865f97d5771e3be3fb6e5497748f7.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
بررسی و تحلیل تأثیر تعزیه بر ادبیّات نمایشی دفاع مقدّس
157
178
FA
احسان
رئیسی
عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان
ehsan.reisi@gmail.com
مصطفی
جعفری امین آبادی
دانشجوی کارشناس ارشد ادبیات پایداری دانشگاه اصفهان
10.22103/jrl.2018.2001
<span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">تعزیه از مهمترین گونههای نمایش مذهبی محسوب میشود که علاوه بر احیا، حفظ و اشاعۀ فرهنگ عاشورایی مهمترین گونۀ نمایشی ایران بعد از اسلام نیز به شمار میرود. با توجّه به نقش تأثیرگذار آموزههای عاشورایی در شکلگیری انقلاب اسلامی و نیز اهمّیّت احیا، حفظ و اشاعۀ فرهنگ عاشورایی، بعد از انقلاب توجّه به تعزیه دوچندان شد. همچنین با شروع جنگ تحمیلی و پیدایش و رواج ادبیّات نمایشی دفاع مقدّس، نمایشنامهنویسان این حوزه کوشیدند با بهرهگیری از گونۀ نمایشی تعزیه بر غنای آثار خویش بیفزایند؛ در واقع بدان جهت که دفاع مقدّس دنبالۀ نهضت حسینی به شمار میرفت، اثرپذیری از تعزیه ـ به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای فرهنگی- هنری در ترویج آموزههای واقعۀ کربلا ـ در آثار نمایشی این حوزه ناگزیر بود. </span><br /> <span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">در این مقاله، شیوۀ اثرگذاری تعزیه بر ادبیّات نمایشی دفاع مقدّس بررسی و تحلیل شدهاست. برای تحقّق این هدف، تأثیرپذیری مهمترین نمایشنامهها در این زمینه از دو جنبۀ ساختاری و محتوایی تحلیل گشته و چندی و چونی این اثرپذیری در هریک از دو محور مذکور شرح و بیان شدهاست. </span>
تعزیه,ادبیّات پایداری,ادبیّات دفاع مقدّس,نمایشنامههای دفاع مقدّس
https://jrl.uk.ac.ir/article_2001.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2001_2967c928f0650ac4eb82e73ad6a60b38.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
بررسی مضامین اشعار انتظار در شعر بعد از انقلاب اسلامی
179
200
FA
نجمه
طاهری ماه زمینی
دانش آموخته دکتری/ دانشگاه شهید باهنر کرمان
taheri_najme@yahoo.com
محمدصادق
بصیری
استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان
ms_basiri@yahoo.com
محمدرضا
صرفی
استاد / دانشگاه شهید باهنر
sarfi@yahoo.com
10.22103/jrl.2018.2002
<span style="line-height: 90%; font-family: 'B Zar'; font-size: 12pt;" lang="AR-SA">بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، با توجّه به مذهبی بودن انقلاب، اعتقادات و باورهای اسلامی و به ویژه عقاید شیعی در کشور ایران رواج یافت. یکی از این باورها، انتظار موعود و منجی آخرالزمان است که در همة ادیان الهی به ظهور و حکومت او اشاره و تأکید شدهاست؛ بر این اساس، شاعران انقلاب اسلامی در ترسیم آیندة بشری، به ظهور امام زمان<sup>(عج)</sup> بسیار توجّه نمودهاند و در اشعار خود به دادخواهی و طلب یاری از ایشان پرداختهاند و علاوه بر آن، به شکوه از غیبت طولانی و عصر غیبت، بیان ظلم و ستم مستکبران بر مستضعفان و ترسیم عصر ظهور و فراوانی نعمت و عدل و داد پرداختهاند. نکتهای که در این اشعار جالب توجّهاست، باور عمومی به ارتباط انقلاب اسلامی ایران و شهدای این راه با زمینهسازی ظهور امام زمان<sup>(عج)</sup> است. البتّه شاعران به این باور دل خوش نکردهاند و در اشعار خود در برابر بیعدالتیها و کژ رویهای موجود در جامعه اعتراض مینمایند و بدین صورت، وظیفة خود را در خصوص زمینهسازی ظهور منجی به جا میآورند.</span>
انقلاب اسلامی,شعر معاصر,انتظار,منجی,ظلم و ستم,عدالت
https://jrl.uk.ac.ir/article_2002.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2002_3c18522b0a731f63fefa0d13c60c20bc.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
مبانیّ پایداری سپاهیان در سیاست نظامی امپراتوری عثمانی
201
226
FA
سید محمد
طیبی
دانشیار تاریخ اسلام دانشگاه شهید باهنر کرمان
tayybi@uk.ac.ir
10.22103/jrl.2018.2003
<span style="line-height: 90%; font-family: 'B Zar'; font-size: 12pt; mso-bidi-language: FA; mso-ansi-font-style: italic;" lang="FA">امپراتوری عثمانی یکی از معدود امپراتوریهای بزرگ جهانی است که متجاوز از شش قرن، گسترة وسیعی از جهان آن روز ـ اعم از مسلمان و غیرمسلمان ـ را تحت انقیاد و فرمانروایی درآورد. امپراتوریّ مزبور، تأثیر بسیار مهمّی در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و نظامی بر مناطق و کشورهای تحت سلطة خود بر جای گذاشت. در مقالة پیش روی، تلاش شد تا با ورود به مبحث سیاست نظامیّ حکومت یاد شده، مبانی و شیوههای ایجاد پایداری در سپاهیان با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. یافتههای پژوهش نشان میدهد که عثمانیان از آغاز تکاپوهای نظامی و فتوحات روشهای متعدّد و کارآمدی را در جهت بسیج، تهییج و ایجاد پایداری در نظامیان در حین اعزام، قبل و در جریان نبرد استفاده کرده و به کار بستهاند. از جمله روشهای اِعمال شده میتوان به بهرهگیری از منابع و متون مقدّس اسلامی، شخصیّتها و نمادهای معنوی و ادبی مورد احترام، وعدة مواهب مادی و دستیابی به غنایم و اموال کفّار حربی، حضور فعّال مقامات عالی امپراتوری در میدانهای نبرد و قائل شدن حق رأی برای فرماندهان در اتّخاذ تصمیمها و تاکتیکهای جنگی اشاره نمود.</span>
امپراتوری عثمانی,سپاهیان,سیاست نظامی,مبانی پایداری
https://jrl.uk.ac.ir/article_2003.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2003_446ee4a3447ea7eb439e2c2791fde473.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
نقدی ساختگرایانه بر تقابل های معنایی رمان «گلاب خانم» اثر قاسمعلی فراست
227
252
FA
پوران
علیپور
دانشگاه شهید باهنر کرمان
salipoor@mail.uk.ac.ir
10.22103/jrl.2018.2004
<span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">انسان از ابتدای تاریخ به ویژگی بنیادین تقابلهای دوتایی اعتقاد داشتهاست. شاید به همین دلیل، نویسندگان رمان، در ساختار روایی داستانهایشان از این امر خواسته یا ناخواسته بهرهبردهاند. این موضوع، به طور ویژه، مورد توجّه نظریهپردازان ساختگرا واقع گردیده است. یکی از مقولات عمدۀ نقد ساختارگرا، تحلیل محتوا از طریق معنای تقابلهای دوگانه است که توسط گاستون باشلار در نقد آثار ادبی، بویژه در روایت وارد شدهاست.</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-bidi-language: FA;" lang="FA">یکی از حوزههای روایت، داستانهای مربوط به جنگ است که دغدغۀ اصلیاش پرداختن به محتواست و خود، حاصل تجربۀ تنگاتنگ انسان با موضوع تقابلها است. در نتیجه به نحو فزایندهای، تحت تأثیر این روش نقد ساختگرا قرار گرفتهاست. نقد ساختگرایانه کمک میکند تا این گونه آثار که در بافت متنی خود، محتوا و دلالتهای معنایی گستردهای را پنهان ساختهاند، به خوبی تحلیلشوند. رمان «گلاب خانم» اثر قاسمعلی فراست نمونهای از رمانهای جنگ است که در ساختار روایی خود از این مقوله بهرهبرده و به همین دلیل، گزینۀ تحلیل و نقد این مقاله است؛ از این رو، ابتدا مبانی نظری مرتبط با موضوع تبیینمیگردد، سپس ضمن واکاوی نمونههای متنی، تقابلهای محتوایی مستخرج از بافت داستان، به کمک عناصر روایت تحلیل میشود.</span>
ساختگرایی,گاستون باشلار,تحلیل معنا,تقابلهای دوگانه,رمان گلاب خانم
https://jrl.uk.ac.ir/article_2004.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2004_111fe55d210c5ce2e965a63beae769a0.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
مضامین شاخص ادبیّات پایداری در بخش حماسی شاهنامة فردوسی
253
270
FA
احمد
فروزانفر
عضو هیئت علمی
dr.forouzanfar@yahoo.com
زهرا
عسگری
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شاهد تهران
zasgari199@gmail.com
فریده
داودی مقدم
0000-0002-4099-6258
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شاهد تهران
fdavoudy@gmail.com
10.22103/jrl.2018.2005
ادبیّات پایداری، گونه<span style="font-family: Calibri;"></span>ای مهم و تاثیرگذار از انواع ادبی در ایراناست که در طول تاریخ این کشور، نقش مؤثری را در بیان و القای مفاهیم مقاومتی، ایفا نموده<span style="font-family: Calibri;"></span>است. شاهنامة فردوسی به عنوان پلی برای آشنایی با ریشههای کهن این گونة ادبی در آثار کلاسیک فارسی، به سبب برخورداری از روح حماسه و منش پهلوانی، بیانگر رابطهای معنادار میان حماسههای خود و مضامین ادبیّات پایداری است که با استناد به روش تحلیل محتوا، این مضامین در بخش میانی شاهنامه، دربردارندة مضامینی چون: دعوت به اتّحاد و همدلی، میهندوستی، ظلمستیزی، بیان جنایت و بیدادگری، هشدار و... می باشد که شامل مضامین شاخص و کلی ادبیّات پایداری در میان آثار مقاومتی تمامی ملّتهاست که با تطبیق این مضامین در بخش یاد<span style="font-family: Calibri;"></span> شده و ارائة شاهد مثالهای مرتبط با موضوع، بیشک شاهنامة فردوسی از نخستین و کاملترین منابع مقاومتی ایرانیان در حوزة ادبیّات پایداریاست.
ادبیّات پایداری,حماسه,شاهنامه,فردوسی
https://jrl.uk.ac.ir/article_2005.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2005_53be8748fb19c0a92033718ff5ca3d61.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
عناصر تقابل ایدئولوژیک در داستان دفاع مقدّس «ریشه در اعماق»
271
294
FA
فاطمه
کاسی
هیات علمی دانشگاه پیام نور
fateme.casi@gmail.com
10.22103/jrl.2018.2006
<span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">مقالة حاضر به جلوههای حضور دو ایدئولوژی در داستان ریشه در اعماق ابراهیم حسنبیگی براساس دیدگاههای آلتوسر، گرامشی و مارکس میپردازد. این اندیشمندان هر کدام با کلیدواژههای خود به تأثیر ایدئولوژی نظر</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">میکنند. نگارنده با توجّه به آراء این اندیشمندان، این اثر را بازخوانی میکند. در نگاه کلی، میتوان شاهد حضور دو نوع ایدئولوژی در داستان بود. ایدئولوژی دولتی و ایدئولوژی غیر دولتی هر کدام از این دو، تظاهرات ویژة خود را دارند، امّا در نهایت، این ایدئولوژی مذهبی است که سلطه و</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">هژمونی خود را از طریق قبولاندن ایدههای خود به فرد مورد نظر یاسوژه و فراخواندن او به رقابت با ایدئولوژی پیشین و کمرنگ کردن مشروعیت آن به رخ میکشد. تقابل این دو ایدئولوژی چه در حوادث و چه در شخصیّتها دیده میشود؛ به عبارت دیگر، ایدئولوژی حذفشدنی نیست و انسان بدون ایدئولوژی معنا ندارد. این ایدئولوژی هژمونی خود را از طریق عاطفهسازی به رخ میکشد. با عاطفهسازی خودیها از غیرخودیها جدا میشوند. شاپوک کسی است که یک ایدئولوژی را جایگزین ایدئولوژی دیگر کردهاست. در مبارزة طبقاتی دو ایدئولوژی، ایدئولوژی پیشین به دلیل فقر فرهنگی، از طریق تقلیلگرایی و طردکردن غیرخودیها راه را برای نفوذ و بازتولید ایدئولوژی ملی فراهم میکند.</span>
ریشه در اعماق,ایدئولوژی,آلتوسر,گرامشی,مارکس
https://jrl.uk.ac.ir/article_2006.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2006_edd0d1edf6a6ddba0eaae856076af437.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
بررسی عنوان کتابهای ادبیّات دفاع مقدّس، تا سال 1381 با استفاده از روش تحلیل محتوا
295
328
FA
عباس
محمدیان
عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری
mohammadian@hsu.ac.ir
علی
ششتمدی
دانشجوی دوره دکتری رشتۀ زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری
alishesh1366@yahoo.com
10.22103/jrl.2018.2007
بررسی آثار مربوط به حوزۀ دفاع مقدّس، نیازمند بررسی تخصّصی و علمی از دیدگاههای مختلف است. آثار ادبی این حوزه، اهمّیّت ویژهای در میان تمام آثار دارند. از طرفی، بخش مهم و درواقع سرشناسۀ کتاب، عنوان آن است. این پژوهش سعی دارد عنوانهای انتخاب شده برای کتابهای ادبیّات دفاع مقدّس را مورد تحلیل قرار دهد. بسامد واژگان این عنوانها از دیدگاه تحلیل محتوا بررسی شده و با جدول و نمودار جلوهای بصری یافتهاند. سپس آمار و ارقام، بر اساس دیدگاه ادبی تحلیل شده و نتایجی حاوی نقاط ضعف و قوّت این عنوانها بهدست آمدهاند. در مجموع حاصل این پژوهش، گرایش مؤلّفین این آثار را به سمت استفاده از ساختارهای تکراری و دامنۀ واژگان محدود را نشان میدهد که این مسئله آسیبی جدّی در زمینۀ این موضوع است. نویسندگان مقاله در پایان، پیشنهادهایی برای رفع نواقص موجود در عناوین این کتابها ارایه کرده اند که اگر مورد توجّه نویسندگان دفاع مقدّس قرار گیرد، در بهبود کیفیّت کار، مفید خواهد بود.
ادبیّات دفاع مقدّس,بسامد واژگان,تحلیل محتوا
https://jrl.uk.ac.ir/article_2007.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2007_0d3626abc5ae779bb7cd25ba4265b167.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
نماد شناسی داستان های کوتاه ادبیّات پایداری لبنان با تکیه بر کتاب «عَناقیدُ العَطَش» اثر علی حجازی
329
352
FA
حسین
مهتدی
دانشگاه خلیج فارس بوشهر
mohtadi@pgu.ac.ir
10.22103/jrl.2018.2008
<span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">یکی از تجلّیگاههای ادبیّات مقاومت، داستاننویسی است، خواه داستان کوتاه باشد یا رمان. از میان کشورهای اسلامی، لبنان همواره مورد هجوم دشمن صهیونیستی بوده؛ به همین خاطر نویسندگان زیادی به بیان رشادتها و پایداری مردم لبنان در برابر دشمنان خود پرداختهاند. کتاب «عناقید العطش» اثر علی حجازی با 12 داستان کوتاه، به عنوان یک مجموعۀ داستانی به بیان پایداری و استقامت مردم لبنان پرداخته است. بررسی این کتاب از آنجا حائز اهمّیّت میباشد که نویسنده بر اثر شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعۀ خود در داستانهای واقعی خود از زبان رمز به موضوع پایداری و استقامت در برابر دشمن اشاره نموده است. آنچه نگارندگان در این مقاله برآنند تا به آن پاسخ دهند این است که: 1- مهمترین نمادهای بکار رفته در داستانهای کتاب «عناقید العطش» چیست؟ 2- نویسنده به چه دلیل از نمادهای مشخّصی برای دشمن صهیونیستی استفاده کرده است؟ در پایان میتوان چنین نتیجه گرفت که نویسندۀ کتاب، متناسب با هر یک از خصلتها و خوی مستکبرانۀ دشمنان خود از نمادهای مشخّصی اعم از جاندار و بیجان مانند: مار، کفتار، شیطان، مترسک و ... استفاده نموده است. همچنین نویسنده به منظور بیان جلوههای مقاومت و پایداری مردم لبنان و عشق و دلبستگی آنان به وطن خویش، از نمادهای مشخّصی در این زمینه بهره برده است.</span><br /> <span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">پژوهش حاضر برآن است تا با روشی توصیفی </span><span style="font-family: 'Times New Roman','serif'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA">–</span><span style="font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt;" lang="AR-SA"> تحلیلی به بیان و رمزگشایی نمادهای مقاومت در کتاب «عَناقیدُ العَطَش» بپردازد و در خلال آن به مهمترین جلوههای ادبیّات پایداری در داستاننویسی این مجموعۀ داستانی اشاره نماید.</span>
ادبیّات پایداری,داستان کوتاه,نمادشناسی,عناقید العطش,علی حجازی
https://jrl.uk.ac.ir/article_2008.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2008_0ad24352b254c440b720841386008764.pdf
دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان
ادبیات پایداری
2008-6881
2821-1022
9
17
2018
02
20
درونمایههای ادبیّات پایداری در شعر جورج شکور با تکیه بر «حماسة حسینی»
353
375
FA
علی اصغر
یاری اصطهباناتی
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
ayari57@gmail.com
سردار
اصلانی
استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
sardareaslani@yahoo.com
حمید
احمدیان
استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
h.ahmadian@fgn.ui.ac.ir
10.22103/jrl.2018.2009
<span style="line-height: 115%; font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-ascii-font-family: 'Lotus Linotype'; mso-hansi-font-family: 'Lotus Linotype';" lang="AR-SA">جورج شکور یکی از شاعران مسیحی شیفتة اهل بیت علیهم السلام است؛ جلوههایی از این شیفتگی در چند اثر وی به نام «حماسة پیامبر» (</span><span style="line-height: 115%; font-family: 'B Badr'; font-size: 13pt; mso-ascii-font-family: 'Lotus Linotype'; mso-hansi-font-family: 'Lotus Linotype';" lang="AR-SA">ملحمة</span><span style="line-height: 115%; font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-ascii-font-family: 'Lotus Linotype'; mso-hansi-font-family: 'Lotus Linotype';" lang="AR-SA"> الرسول<sup>(ص)</sup>) ، «حماسة حضرت علی» (</span><span style="line-height: 115%; font-family: 'B Badr'; font-size: 13pt; mso-ascii-font-family: 'Lotus Linotype'; mso-hansi-font-family: 'Lotus Linotype';" lang="AR-SA">ملحمة</span><span style="line-height: 115%; font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-ascii-font-family: 'Lotus Linotype'; mso-hansi-font-family: 'Lotus Linotype';" lang="AR-SA"> علی<sup>(ع)</sup>) و«حماسة حسینی (</span><span style="line-height: 115%; font-family: 'B Badr'; font-size: 13pt; mso-ascii-font-family: 'Lotus Linotype'; mso-hansi-font-family: 'Lotus Linotype';" lang="AR-SA">ملحمة</span><span style="line-height: 115%; font-family: 'B Zar'; font-size: 13pt; mso-ascii-font-family: 'Lotus Linotype'; mso-hansi-font-family: 'Lotus Linotype';" lang="AR-SA"> الحسین<sup>(ع)</sup>) دیده میشود. از میان این سه اثر، کتاب «حماسة حسینی» را به عنوان نمونهای برای پژوهش خود برگزیدهایم. در عقیدة شاعر، نوعی تعهّد و وابستگی به لبنان و فلسطین وجود دارد؛ علاوه بر آن نفرت و انزجار او نسبت به دشمن دیرینة صهیونیستی آشکار است. این پژوهش بر آن است تا از طریق بررسی اشعار عاشورایی شاعر، به درونمایههای ادبیّات پایداری در شعر وی، به ویژه ادبیّاتی که به لبنان و فلسطین مربوط است، دست یابد. ویژگیهایی که جورج شکور از نهضت حسینی برداشت میکند، در واقع همان ویژگیهایی است که دوست دارد در وجود مردم فلسطین و لبنان باشد. سرودن «حماسة حسینی» و برداشت بنمایههای نهضت عاشورا، به او این توانایی را میدهد که روح آزادگی، پایداری، فداکاری و ظلمستیزی را در وجدان جوانان فلسطین و لبنان زنده کند.</span>
ادبیّات پایداری,جورج شکور,حماسة حسینی,آزادگی
https://jrl.uk.ac.ir/article_2009.html
https://jrl.uk.ac.ir/article_2009_d57032b89d44ae146360679d26f9564e.pdf