2024-03-28T22:35:26Z
https://jrl.uk.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=258
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
تحلیل آماری-رویکردی پژوهش های حوزۀ ادبیّات پایداری
نعیمه
اقانوری
غلامحسین
غلامحسین زاده
ادبیّات پایداری یا ادب مقاومت، گونهای از ادبیّات سیاسیاجتماعی است که همراه با شرح و توصیف مقاومتهای مردمی در برابر استبداد و تهاجم، بهمثابۀ عنصری کارامد به بیدارگری، عدالتخواهی و ظلمستیزی کلامی میپردازد. ضرورت بررسی و تحلیل ابعاد گوناگون این نوع ادبیّات سبب گسترش پژوهشهای این حوزه، از اوان شکلگیری انقلاب اسلامی بهبعد گردید، تا جاییکه سِیر رو به رشد و صعودی این گروه از پژوهشها به ایجاد گرایش تحصیلی جدیدی در رشتۀ زبان و ادبیّات فارسی با عنوان «ادبیّات پایداری» منجر شد. در این مقاله با بررسی سِیر پژوهشهای حوزۀ ادب پایداری و شناسایی شباهتهای پژوهشی و سنجش میزان تطبیق تحقیقات و مطالعاتِ انجامشده با نیازهای دانشگاهی، کوشششده به این سؤالات پاسخ دادهشود که: چه رویکردهایی در پژوهشهای حوزهادبپایداری وجود دارد؟ این رویکردها تا چه اندازه پاسخگوی نیاز پژوهشی جامعۀ علمی بودهاند؟ و نهایتاً نیازها، ضعفها و کاستیهای پژوهشی این حوزه کدامند؟
ادبیّات پایداری
تحقیقات
رویکرد
نقد
نیازها
2017
02
19
1
30
https://jrl.uk.ac.ir/article_1609_da91f85d36cfe8d8804848c246b9899d.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
پیوند حماسه و غزل در شعر انقلاب و دفاع مقدّس با تأکید بر غزلیات حسین اسرافیلی
فاطمه
ابراهیمی توچایی
عبدالله
حسن زاده میرعلی
شعر حماسی و شعر غنایی را میتوان از اوّلین و مهمترین انواع شعری به شمار آورد. مهمترین قالب شعر غنایی، غزل استو تنها قالبی است که بیشترین نوآوری و تحوّل را از نظر محتوا در دورههای گذشته پذیرفته، امّا همچنان اصالت خود را حفظ کردهاست. گستردگی مفهومی غزلهیچگاه لطمهای به اصل آن نزده، زیرا قرادادهای لفظی و معنوی غزل همواره پا برجا و در عین حال پویا بوده و تعدّد و تنوّع مفاهیم، قالبهای ساختاری آن را کم رنگ نکردهاست. حماسه از دیگر انواع شعر فارسی است که دربردارندۀ نبردهای سترگ و نمایشدهنده پهلوانیهای عظیم است. حماسه و غنا در طول حیات خویش تأثیر و تأثرهای زیادی بر یکدیگر داشتهاند. با شروع جنگ روح حماسه در شعر انقلاب دمیده شد. در این دوره، غزل با اقبال شاعران انقلاب روبهرو شد و هر یک از شاعران کوشیدند با توجّه به توان خود در این قالب به سرودن شعر بپردازند و حاصل چنین تلاشی، غزلهایی است که اصطلاحاً به غزلهای حماسی شهرت یافتند. حسین اسرافیلی از جمله شاعران برجسته انقلاب و دفاع مقدّس در دو مجموعه «تولد در میدان» و «در سایه ذوالفقار» توانست غزلهای پر شور و نابی بسراید. در بررسی غزلهای اسرافیلی میتوان دریافت که وی با استفاده از مضامین دینی و مذهبی، بهرهگیری از نماد و اسطوره و به کار بردن ترکیبات تشبیهی و استعاری فراوان، فضای آمیخته با تغزل و حماسه را به خوبی نشان دادهاست. وی را میتوان جزء شاعرانی دانست که بار حماسی غزلهایش بر بار تغزلی آن میچربد.
حماسه
غزل حماسی
شعر جنگ
حسین اسرافیلی
2017
02
19
31
58
https://jrl.uk.ac.ir/article_1610_88e82ef6cf0d182a1fca21e8c6957f8c.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
«الطریق الطویل» آینة حماسه و ایستادگی
زهرا
افضلی
مقاومت به عنوان راهکاری دفاعی در برابر تعدّی و تجاوز، ارزش خاصی در زندگی انسان دارد. این ارزش، توجّه شاعران و نویسندگان را در قرون اخیر به خود جلب کرد و سببشد که مقاومت در آثار ادبی انعکاس یابد و ادبیّاتی به نام ادبیّات مقاومت یا ادبیّات پایداری شکلگیرد. رمان «الطریقالطویل» اثر نجیب الکیلانی، نویسندة معاصر مصری که در این پژوهش مورد بحث و بررسی واقعشده، یکی از بهترین شواهد ادبیّات مقاومتاست.نویسنده در رمان مذکور اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مصر را در اثنای جنگ جهانی دوم تا زمان خروج استعمار انگلیس از این کشور بهتصویر کشیدهاست. در این برهه، پیامدهای منفی جنگ و استعمار و آثار سوء استبداد و دستنشاندگی حکّام موجب نابسامانی اوضاع، محرومیّت مردم از حقوق خود و نارضایتی آنان گردید و ایشان را در برابر انگلیسیها و حکّام دستنشانده وادار به مقاومتنمود. مقاومت آنها که به اشکال مختلفی چون شورش، تظاهرات و مبارزۀ مسلّحانه بروز یافت، سرانجام با ایمان، میهندوستی، اصرار واتّحاد آنان بهثمر نشست و با براندازی حکومت دستنشانده و بیرون راندن استعمار، استقلال و آزادی را برای کشورشان بهارمغان آورد. با این تفاصیل، استنتاج میشود که مردم مقاوم مصر در یک بازة زمانی طولانی تحت اهرم فشار دو عامل خارجی (جنگ و استعمار) و عوامل داخلی (استبداد و دستنشاندگیِ حکّام ) قرار گرفتهاند؛ از همینرو، رنج و مشقّت فراوانی را متحمّل شدهاند و به دلیل عدم توجّه انگلیسیها و حکّام دستنشانده به حقوق آنها برای واقعیّت بخشیدن بهخواستة خود، راهی جز مقاومت نداشتهاند و اگر روحیة آنان با صفاتی چون ایمان، میهندوستی، اصرار و اتّحاد تقویت نمیشد، مقاومت آنها به نتیجة مطلوب نمیرسید.
ادبیّات مقاومت
ملّت مصر
رمان معاصر
نجیب الکیلانی
الطریقالطویل
2017
02
19
59
80
https://jrl.uk.ac.ir/article_1611_e8c6246ae3d1ad4763fe135392f6cb13.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
تصویرآب در رجز آیینه داران کربلا
محمّدصادق
بصیری
معصومه
یحیی زاده مقنی
عاشورا، عرصۀ نمایش عبودیّت، وفا، ایثار، عشق، وصال، آب، عطش، رجز، نبرد، دفاع، جوانمردی، عطوفت، شهادت، اسارت و همۀ زیباییها از یکسو و همۀ کینهها و زشتی و پلشتیها از سوی دیگر است. عرصههایی که میتوان، هر کدام از آنها را به طورعمیق، مورد بررسی قرار داد. این مقاله به موضوع رجز میپردازد. ابزاری که در زمان قدیم، در میدان جنگ، برای تضعیف نیروی دشمن، مورد استفاده قرار میگرفت. توجّه به رجز، از سوی امامحسین (ع) و یارانشان، دارای جنبههای ارزشی زیباییشناحتی فراوانی است. از عناصرکلیدی رجزهایعاشورا، آب و عطش است. چگونگی پردازشموضوع آب و عطش در رجزهای عاشورا، در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته و جنبههای بلاغی آن از زاویۀ حقیقت و تصویر، توضیح دادهشدهاست. نتیجۀ این مقاله نشان میدهد که رجزهای عاشورا تأثیر فراوانی در بیان قدرت و تقویّت نیروی خودی و تضعیف قوای دشمن داشته و در انتقال پیامهای دینی، اخلاقی، انسانی و تعلیمی نقش مهمّی ایفا میکردهاست و حماسهآفرینان کربلا با کنار هم قرار دادن حـقیقت و خـیال، در رجـزهای خویش به خلق آثاری هنری دربارۀ «آب و عطش»، دست یافتهاند.
امامحسین (ع) عاشورا
آب و عطش
رجز
حقیقت و تصویر
2017
02
19
81
102
https://jrl.uk.ac.ir/article_1612_0e3a7f5185bf764a1718907f759db36d.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
جلوههای مقاومت در شعر یدالله بهزاد کرمانشاهی
خلیل
بیگزاده
عطا
الماسی
رویدادهای مهم یکصد سالة اخیر مانند نهضت مشروطه، استبداد دوران پهلوی اوّل و دوّم، انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی تحوّلی عمیق در ادبیّات معاصر ایران ایجاد کرده و شاعران متعهّد، آثار ارزشمندی را با بنمایههای پایداری علیه استبداد داخلی، ستمگری استکبار جهانی و تجاوزگری دشمن بعثی آفریدهاند. یدالله بهزاد کرمانشاهی از شاعران متعهّد و ملتزم معاصر است که علیه حاکمیّت استبدادی پهلوی دوم و تجاوزگری دشمن بعثی شعر سروده و جلوههای مقاومت با رویکردی آگاهیبخش و ستیهنده و با تکیه بر وطندوستی و ظلمستیزی مشخّصة اصلی آثار و درونمایة اشعارش گشتهاست؛ چنانکه روح پایداری و مبارزه در یکایک واژگان و ترکیبهای شعرش موج زده، رنگی از ایثارگری و مقاومت به آن بخشیده و تعهّد شاعر را در برابر جامعه و ملّت خویش به نمایش گذاشتهاست. این پژوهش با هدف تبیین جلوههای مقاومت و نگاهی به شگردهای بیانی آن در شعر یدالله بهزاد به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده و نشان دادهاست که شاعر، میهندوستی، آزادیخواهی، آگاهیبخشی، قیام علیه استبداد داخلی، ماندگاری و ایستادگی در زادبوم، فراخوان علیه تجاوزگری، تکریم ایثارگری و کارکرد الگوهای پایداری را در شعری مُلهَم از تخیّل شاعرانه با سبکی نمادین و لحنی حماسی سروده و اندیشههای ستمستیزی خود را با الگوپذیری از پیشوایان دینی و شخصیّتهای ملّی به عنوان نمادهای پایداری در زبانی نمادین بهتر و بیشتر به مخاطب معرّفی کردهاست.
یدالله بهزاد کرمانشاهی
گلی بیرنگ
یادگار مهر
ادبیّات دفاع مقدّس
ادبیّات مقاومت
ادبیّات معاصر
2017
02
19
103
126
https://jrl.uk.ac.ir/article_1613_e82bad403e0cf0786d4876da21c0a55c.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
استعارة جهاد و پایداری در گفتمان و ایدئولوژی سیاسی رهبر: رویکرد شناختی
شیرین
پورابراهیم
هدف مقالة حاضر، بررسی مفهوم جهاد، پایداری و مفاهیم مرتبط با آن در گفتمان سیاسی رهبر انقلاب اسلامی ایران است. در این مطالعة زبانشناختی که در چارچوب نظریة استعارة شناختی صورت میگیرد، 15 سخنرانی حضرت آیت ا... خامنهای در بهار 1392 که در بخش آرشیو بیانات رهبری[1] ذخیره شدهاست به عنوان جامعة آماری انتخاب شدهاست. از میان این دادهها،کانونهای استعاری مربوط به مفهوم جهاد به طور هدفمند، انتخاب و استعارههای مرتبط با آنها شناسایی و طبقهبندی گردید. هدف این مقاله، پاسخ به این سؤال است که در ادبیّات سیاسی ایران، استعارة سیاسی ایدئولوژیکی «جهاد» چگونه ظاهر میشود و ارتباط استعارههای خرد مرتبط با آن چگونه است؟ همچنین، این استعارة کلان از چه عناصری تشکیل شدهاست؟ بررسی دادههای مذکور بر اساس رویکرد استعارة شناختی نشان داد که در گفتمان رهبر، استعارة جهاد به عنوان استعارهای کلان در زیرساخت اکثر مباحث سیاسی عمل میکند. استعارههای کلان، فعّالیت ثمربخش جنگ/جهاد است و فعّالیت ثمربخش سفر است از جمله استعارههای غالب در بیانات رهبر است. همچنین، ماهیّت فرهنگی دینی استعارة جهاد باعث ایجاد انسجام آن استعاره و انعطاف در کاربرد مفاهیم مختلف شدهاست.
استعاره مفهومی
گفتمان سیاسی
ایدئولوژی
2017
02
19
127
146
https://jrl.uk.ac.ir/article_1614_710ff128667fd340c294e7ec0f171159.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
بازتاب تفکّرات دفاعی و هجومی ایران و امریکا در سرودهای ملی
علی
حیدری
نوذر
نیازی
سرودهای ملّی کشورهای مختلف جهان، نشات گرفته از باورها و اعتقادات و پیشینۀ تاریخی و اساطیری آنها است؛ لذا با دقت در این سرودها و حتی موسیقی آنها میتوان تا حدّ زیادی به روحیه، فرهنگ و تمدن آن ملل پی برد. در این مقاله، سرود جمهوری اسلامی ایران با سرود ملّی ایالات متحدۀ امریکا از سه جهت: 1- قالب شعری (وزن و قافیه) سرودها 2- موسیقی سرودها 3- محتوا و مفهوم سرودها، با هم مقایسه شدهاست. در این مقایسه فقط به مواردی از افتراقات دو سرود اشاره شدهاست و آگاهانه به اشتراکات آنها پرداخته نشدهاست. به طور خلاصه در این مقایسه، سرود امریکا از نظر قالب (وزن و قافیه) از سرود ملّی جمهوری اسلامی ایران، ادبیتر و قویتر است. از نظر موسیقی سرود ملّی جمهوری اسلامی ایران ملایمتر از سرود ملّی امریکا است و از نظر مفهوم و محتوا سرود ملّی ایران بیان کنندۀ صلح و دوستی و در نهایت، دفاع مقدّس و مشروع است؛ در حالی که سرود امریکا بیانکنندۀ روحیۀ جنگطلبانۀ آنان است.
ایران
امریکا
دفاع
هجوم
سرود ملی
2017
02
19
147
170
https://jrl.uk.ac.ir/article_1615_f58c98348d743fd011c91839e63e4299.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
بازتاب جنگهای صلیبی در سرودههای عربی
حسن
دادخواه
رضا
چلیبی
شعر همواره با حوادث روزگار و دگرگونیهای جامعه همراه و وسیلهای برای بازتاب آن بوده است؛ از جمله شعر عربی که سند ثبت تمام وقایع تاریخی از زمان پیدایش آن تا دوره کنونی بوده است. جنگ از جمله حوادثی است که جلوۀ ویژهای در شعر و ادبیّات دارد. در این میان، جنگهای صلیبی نسبت به دیگر جنگهای صورتگرفته در تاریخ و سرزمینهای اسلامی، مدّت زمان بیشتری به درازا کشید و آثار فراوانی از خود در سرودههای عربی به جا گذاشت. در این مقاله با نگاهی کوتاه به تاریخ شکلگیری جنگهای صلیبی در سرزمینهای عربی، شاعران برجستهای که اشعارشان از این رخداد تاثیر گرفته است؛ معرّفی شدهاند؛ سپس، آن دسته از اغراض شعری که اثر این جنگها را بازتاب دادهاند، مورد بررسی قرار گرفتهاند و برای درونمایههایی مانند مدایح نبوی، دعوت به جنگ، توصیف جنگها، رثای قهرمانان فاتح و مدح آنان نمونهای از سرودههای عربی آورده شده است.
جنگهای صلیبی
اغراض شعری
شعر جهاد
شاعران دوره مملوکی
2017
02
19
171
204
https://jrl.uk.ac.ir/article_1616_869bff5dde33578c839aac7814aedf54.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
خوانش باختینی رمان حیاطخلوت
محمود
رنجبر
«حیاطخلوت» نوشتۀ فرهاد حسنزاده، یکی از رمانهای برگزیدۀ جشنوارۀ ادب پایداری است. این رمان از جمله آثار متفاوت در حوزۀ ادبیّات پایداری به شمار میرود. نگرش انتقادی به تبعات جنگ و حذف ارزشهای برآمده از این واقعة سیاسی، اجتماعی، رمان مذکور را به اثری قابل تأمّل از منظر حوزۀ انسانشناسی و جامعهشناسی ادبیّات بدل میکند. از سوی دیگر، تجربۀ مبتنی بر زیست جهان نویسنده در زبان و اجتماع پس از جنگ، موجب بازتاب کیفیات زندگی و چگونگی تحوّلات فکری شخصیّتهای این رمان شده است. هدف این پژوهش، بازخوانی رمان حیاطخلوت با رویکرد میخائیل باختین است. نتایج این خوانش نشان میدهد که در این رمان، حرکتی کارناوالی از سوی شخصیّتها برای ویرانگری نظم برساختة حاکمیت جامعة پس از جنگ صورت میگیرد. در این حرکت نشانههای متفاوت گفتوگو، خنده، اعتراض، چند صدایی و نقیضه پدیدار میشود که نشاندهندة جنبههایی از کیفیت زندگی انسان معاصر است.
حیاطخلوت
فرهاد حسنزاده
میخائیل باختین
کارناوال
چند صدایی
2017
02
19
205
228
https://jrl.uk.ac.ir/article_1617_e940b76e7331bdc879629e9612d63c89.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
بنمایههای ادب پایداری در شعر شاعران مسیحی فلسطین
تورج
زینیوند
علی
دودمان کوشکی
فهیمه
صالحی طبس
کمال ناصر، شاعر فلسطینی و مسیحی معاصر، از شخصیّتهای برجستۀ ادبیّات مقاومت بهشمار میآید که نقش بسزایی در گسترش ادبیّات بیداری و آگاهسازی مردمی و دفاع از مظلومیّت و آزادی ایفا نموده است. کمال، علاوه بر مشارکت در فعّالیّتهای سیاسی و اجتماعی، احساسات و عواطف انسان دوستانه خود را در قالب شعر بیان کرده است. وی، بخش زیادی از شعر خود را به موضوع مقاومت و پایداری اختصاص داده است؛ وطندوستی، وحدت ملّی- قومی، رثای شهیدان و ستایش مبارزان، امیدبخشی به آوارگان فلسطینی و همدردی با آنان، غم و دلواپسی، نکوهش حاکمان عرب و جنایتکاران آمریکایی و انگلیسی و ... او برای چنین مضمونهایی از شخصیّتهای اسطورهای و مذهبی و نمادها بهرۀ فراوان برده است. صور خیال، بهویژه تشبیه و استعاره در شعر پایداری وی، بیشترین کاربرد را دارد. استفاده از قالبهای سنّتی و نو از دیگر ویژگیهای شعری اوست که سرشار از روح جهاد و مبارزه است.
کمال ناصر
ادب پایداری
شعر معاصر عربی
فلسطین
2017
02
19
229
256
https://jrl.uk.ac.ir/article_1618_d3a7a29ca3f0e5baca467a7039a4f882.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
بررسی تطبیقی بارقههای مبارزه با استعمار در رمان «سووشون» سیمین دانشور و «تپۀ بزرگ» از سهیر قلماوی
وحید
سبزیان پور
زهرا
خسروی
سهیل
فتّاحی
محمّد
صالحی
محمدرضا
مالکی رضوان
دو کتاب «سووشون» سیمین دانشور و «تپۀ بزرگ» سهیر قلماوی از جملۀ نخستین بارقههای بیداری اسلامی و بازتاب مبارزه با استعمار در کشورهای ایران و مصر است که هر دو داستان در بحبوحۀ جنگ جهانی دوّم و اشغال ایران و مصر به وسیلۀ انگلیسیها اتّفاق افتادهاست. در این مقاله که به روش تحلیلی – توصیفی میباشد، با تطبیق داستان «تپۀ بزرگ» از سهیر قلماوی و «سووشون» از سیمین دانشور به بیان اوضاع استعمار در کشورهای فقیر و شیوه و نحوۀ اشغال استعمارگران در این کشورها پرداخته شده است. هر دو نویسنده، افکار و اندیشههای ضدّ استعماری و بیگانهستیزی داشتهاند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که در هر دو داستان نیروهای استعمار انگلیس با سیاست همیشگی، یعنی تفرقهافکنی در کشورهای ایران و مصر دودستگی ایجاد میکنند و سرانجام موفّق میشوند با استفاده از تطمیع افراد سادهاندیش، هر دو کشور را به اشغال خود درآورند و گروه اندکی را که در برابر آنها مقاومت میکردند از پای درآورند.
دانشور
قلماوی
استعمار
سووشون
تپۀ بزرگ
2017
02
19
257
280
https://jrl.uk.ac.ir/article_1622_4852741d80edfec6d6c1d7989c6f0dc4.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
استعمارستیزی در رمان «کفاح طیبه»اثر نجیب محفوظ
صادق
فتحی دهکردی
جمیل
رحیمی
در اواخر قرن نوزدهم که مصر زیر سلطة انگلستان قرار گرفت، حضور اشغالگران مهمترین موضوعی بود که بر شانههای این کشور سنگینی میکرد؛ به همین خاطر، استعمارستیزی و تلاش در جهت نیل به استقلال به یکی ازمهمترین گرایشهای ادبیّات معاصر مصر تبدیل شد که نویسندگان وشاعران، همواره آن را به عنوان یکی از مهمترین مضامین آثار خود برگزیدند و در این راستا شاهکارهایی ادبی خلق کردند. «کفاح طیبه» سومین رمان تاریخی نجیب محفوظ، برندة جایزة نوبل ادبیّات، از جمله آثاری است که بر ضدّ استعمار بریتانیایی نوشته شده وتجسّم روح مبارزة مردم مصر در برابر استعمار انگلیس است. نجیب محفوظ در این داستان با بهرهگیری از سمبولیسم تاریخی، مصر و تحوّلات آن را مورد توجّه قرار داده و ضمن اشاره به اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مصردر زمان خود، بخشی از مشکلات این کشور را بیان نموده است. وی با به تصویر کشیدن صحنههای نبرد و نیز ترسیم چهرة قهرمانان تاریخی در ذهن مخاطب، تلاش نمود تا مردم را نسبت به مسایل سیاسی دوران خود آگاه کند و روح مبارزهطلبی را در وجودشان بیدار نماید تا آنان را علیه استعمارگران تحریک نماید. این مقاله تلاش میکند تا با شیوة وصفی ـ تحلیلی، جلوههای نمادین استعمارستیزی در این رمان را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
رمان
کفاح طیبه
نجیب محفوظ
استعمارستیزی
نمادپردازی
2017
02
19
281
302
https://jrl.uk.ac.ir/article_1619_c66b5dee176d534b0d8e590bfd11f50f.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
بررسی ویژگی های ناموارۀ «مردان» در ادبیّات پایداری و عرفانی
داریوش
کاظمی
به نظر میرسد مردی و مردانگییی که در آثار حماسی مورد نظر شاعران حماسهسرا بوده است، با اندک تفاوتی به آثار عرفانی راهیافتهاست. در واقع مجموعه صفاتی که مردان صحنۀ جنگ و جنگاوری در عرصه و میدان جنگ دارند در عرصه ومیدان مبارزۀ عرفانی با حال و هوای خاص این حوزه رخ مینماید. عارفان راستین، در آثارشان، خود را همواره با نامهای ویژهای، معرّفی کرده و با اوصاف و القاب خاصی نام بردهاند. دقت در ابعاد و زوایای معنایی این نامها، از یکسو نشاندهندۀ رازآلودی ساختار شخصیّتی عارفان و از سوی دیگر نشانهای در تأیید حضور و کارکرد مؤثر آنان در جریانهای مردمی است. در این مقاله یکی از ناموارهها که در متون عرفانی از آن بسیار یاد شده است- مردان- مدّ نظر واقع شده و با بهرهگیری از شواهد قابل استناد، بر اهمیّت آن در ساختار اندیشگی عارفان، تأکید شده است. نتیجۀ این بررسی، نشاندهندۀ این موضوع است که بین مردان متون حماسی، پایداری و جنگاوری با مردان عرصۀ سلوک عرفانی شباهتهای فراوانی وجود دارد.
نامواره
عرفان
عارفان
مردان
ادبیّات حماسی
جنگاوری
پایداری
2017
02
19
303
328
https://jrl.uk.ac.ir/article_1620_2360dd3170979e15ff7ce69ad2b233aa.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
واکاوی شاخصههای ادب پایداری در اشعار میرزادة عشقی
مهدی رضا
کمالی بانیانی
مهدی
ممتحن
میرزادة عشقی یکی از چهرههای برجستة ادب پایداری در دوران اختناق رضاخانی و حاکمیت پهلوی به شمار میآید. ارزش اشعار میرزادة عشقی، پیش از آنکه مدیون جنبة ادبی – هنری باشد، به بُعد سیاسی- اجتماعی و وطنی آنها بر میگردد. این شاعر نوگرا که در جوانی جان فدای آزادی کرد، شعر را چون سلاحی برای مبارزه در دست گرفت. روحیة انقلابی، روزنامهنگاری، مقالهنویسی، اشعار تند و صریح عشقی، وی را یکی از چهرههای مؤثر ادب پایداری در دورة مشروطه معرّفی کرده است. او که از تباهی وضع موجود رنج میبرد، دیدگاه انقلابی و ایدهآلیستی خود را به آیندهای معطوف میکند که در آن زر و سیم زوال یافته و دولت به دست رنجبر داده شده است. او دیدگاهی انقلابی و ایدهآلطلب دارد که جنبهای از رمانتیسم است و در برخی موارد به آنارشیسم کشیده میشود. در این مقاله پس از آوردن پیشینهای در باب ادب پایداری و چگونگی آن در دورة مشروطه با بررسی دیوان اشعار و مقالات عشقی و واکاوی شاخصههای ادب پایداری در آنها، به تبیین شاخصههای برجستۀ ادب پایداری و موارد گفته شده در اشعار وی پرداخته شده است.
میرزادة عشقی
ادب پایداری
ملیگرایی
آزادیخواهی
2017
02
19
329
352
https://jrl.uk.ac.ir/article_1621_c253075f2130dc10ed0ce63ace93669b.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
بررسی صبغة عرفانی مناجات های شهدای دفاع مقدّس
مریم
محمودی
حسن
قربانی
حوادث و رویدادهای بزرگ، انقلابها و جنگها، با تأثیری عمیق و گسترده در تاریخ جوامع انسانی، فرهنگ و ادبیّات و هنر تازهای را به همراه میآورد. هشت سال جنگعراق علیه ایران نیزکه ناخواسته به فاصلة کوتاهی پس از انقلاب به کشور ما تحمیل شد، منجر به شکلگیری نوع خاصی از ادبیّات به نام ادبیّات دفاع مقدّس شده که تفاوت عمدهاش با ادبیّات جنگ در دنیا، معنویت نهفته در آن است. در آن برهه از زمان که به دوران دفاع مقدّس مشهور شد، رزمندگان با نوشتن یادداشتهای روزانه، وصیتنامه، دستنوشته، نامه، مناجات و دلنوشته آثاری را خلق کردند که از بسیاری جهات قابل بررسی است. پژوهش حاضر از نوع مستند به شیوة تحلیل محتوا به بررسی و تحلیل مناجاتهای شهدا با محوریّت وصیّتنامة شهدای استان فارس پرداخته و در پی آنست که مشخّص کند عواطف حاکم بر مناجاتهای شهدا کدام است و کدام یک از مفاهیم عرفانی در این مناجاتها مطرح شدهاست. مناجاتهای مورد بررسی در دو دسته مناجاتهای بدون درخواست (راز و نیازهای عاشقانه) و مناجاتهای دارای درخواست دستهبندی شدهاند. رسیدن به مقام والای شهادت، مهمترین و بیشترین درخواست شهدا بوده و پس از آن پناه بردن از شرّ دنیا و نفس امّاره به خداوند، طلب آمرزش گناهان کبیره و صغیره، هدایت و طلب پیروزی در جایگاههای بعدی قرار گرفتهاست.
مناجات
ساختار وصایا
شهادت
دفاع مقدّس
2017
02
19
353
374
https://jrl.uk.ac.ir/article_1623_ee71ceb9cce68baf4a6c129ce65caf6e.pdf
ادبیات پایداری
ادبیات پایداری
2008-6881
2008-6881
1395
8
15
جلوههای بیداری اسلامی در اشعار علاّمه سیّد محمّدحسین فضلالله
حسین
مهتدی
بیداری اسلامی و مقاومت در برابر استکبار جهانی و قدرتهای زورگو از موضوعات مهم عصر حاضر است و شاعران زیادی در موضوع ادبیّات پایداری شعر سرودهاند. یکی از مراجع تقلید شیعه که اشعار پر معنایی درزمینۀ مسائل جهان اسلام شروده است، علاّمه سیّد محمّدحسین فضلالله است. او در اشعار خود به بررسی مشکلات جامعۀ اسلامی پرداخته است. از موضوعاتی که او در اشعار خود از آنها سخن رانده، مسئلۀ فلسطین است. او معتقد است که تنها راه نجات فلسطین مقاومت میباشد و طرح صلح با اسرائیل را هرگز نپذیرفت. او علّت بدبختی جهان اسلام را دوری گرفتن از اندیشههای اسلامی و خدا میداند و همۀ مسلمانان را به وحدت و بازگشت به اسلام دعوت میکند. علاّمه فضلالله هرگز سکوت در برابر حاکمان ظلم و ستم را تحمّل نمیکرد و جوانان را بهعنوان سرمایههای هر کشور یاد میکرد و آنها را به جهاد با طاغوت تشویق میکرد. نگارنده در این مقاله به بررسی موضوع بیداری اسلامی از دیدگاه علاّمه فضلالله پرداخته است. موضوعات مهم موردتوجّه علاّمه را میتوان در این موارد خلاصه نمود: 1- فلسطین اسطورۀ مقاومت و جاودانگی 2- توجّه به مشکلات کشورهای اسلامی 3- دعوت به اسلام و ایجاد وحدت و همبستگی در میان مسلمانان 4- جهاد و مبارزۀ با استکبار جهانی 5- تقویت روحیۀ شهادتطلبی در میان مردم. نگارنده با شیوهای تحلیلی - توصیفی به بررسی اشعار شاعر در این زمینه پرداخته است.
علامه فضلالله
بیداری اسلامی
فلسطین
شهید
ادبیّات پایداری
2017
02
19
375
398
https://jrl.uk.ac.ir/article_1624_6b387b09fdad1b1940d0a4310f379e08.pdf