نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیاز زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

چکیده

سهروردی (549؟- 587ق) یکی از مؤثّرترین شخصیّت‌های عرفانی و فلسفی در تاریخ فرهنگ ایران و جهان اسلام و بنیان‌گذار مکتب اشراق است. در دستگاه‌اندیشگی وی، وقوف بر غربت انسان در جهان و شوق بازگشت به موطن نخستین جایگاهی خاص دارد. این موضوع به‏طور عمده در آثار رمزی وی، به‎ویژه در رسالۀ قصة‌الغربةالغربیهبه‎زیبایی مجال طرح یافته‏است.در این پژوهش سرودة پورنامداریان با نام «ای شوق وصل و شور شهادت» از مجموعۀ شعر رهروان بی‎برگ (1382) که در حال‌وهوای «شهادت» سروده شده و بیش از هر چیز مبتنی ‏بر دستگاه فکری سهروردی در رسالۀ پیش‎گفتهاست، به‌روش تحلیلی و با رویکردی انتقادی بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد با توجّه به آثار پژوهشی شاعر در حوزة فلسفة اشراق و سهروردی‌پژوهی، قصة غربت غربی به‏طور مستقیم زمینه‌ساز آفرینش سرودۀ یادشده با حال‏وهوای «مرگ و حیات» و بهویژه گزینش مرگ آگاهانه (شهادت) در بستر مفاهیم عرفانی شده‏است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ecstasy of Reunion: An Analysis of the Poem "Ay Shauq-e Wasl va Shoor-e Shahadat" by Taghi Pournamdarian Based on Suhrawardi Thoughts in Qissat al-Ghorbat al-Gharbiyya

نویسندگان [English]

  • Ebrahim khodayar 1
  • Kobra fereidouni 2

1 Associate Professor of Persian language and Literature at Tarbiat Modares University (TMU)

2 MA in Persian Language and Literature, Researcher

چکیده [English]

Suhrawardi (549?-587 AH) is one of the most influential mystical and philosophical figures in the history of Iranian and the Islamic world as well as the founder of the Suhrawardi School of thought (Spiritual Enlightenment). According to Suhrawardi, being aware of the absolute loneliness of human in this world and his desire to return to his primordial homeland is of much importance. This theme is very beautifully projected in his mystical works; especially in Qissat al-Ghorbat al-Gharbiyya (A Narrative of Western Solitary). In this study, an analytical and critical approach is employed to analyze a poem by Taqi Pournamdarian titled "Ay Shauq-e Wasl va Shoor-e Shahadat" (Thou, Ecstasy of Reunion and Passion for Martyrdom) taken from his poetry collection named "Rahrowan-e Bibarg" (Wayfarers of the Desert) 2003. The overall theme of this poetry is martyrdom. The subject matter of this poetry is more or less similar to that of Suhrwardi's mystical work mentioned above. The results of this study indicate Taqi Purnamdarian's deep knowledge of the mystical philosophy of Suhrawardi and his “Qissat al-Ghorbat al-Gharbiyya” which is the primary source for Purnamdarian’s above mentioned poem, composed with an atmosphere of "life and death", specially a chosen death (shahadat) based on the philosophy of enlightenment.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Martyrdom
  • Suhrawardi
  • Qissat al-Ghorbat al-Gharbiyya
  • Pournamdarian
  • Rahrowan-e Bibarg
  1. قرآن کریم.

  2. انصاری، محمّداسماعیل. (1387). خلاصة مقاله‌ها همایش ملّی ترویج فرهنگ ایثار و شهادت. اصفهان: دانشگاه اصفهان.

  3. پورنامداریان، تقی. (1374). سفر در مه: تأمّلی در شعر احمد شاملو. تهران: زمستان.

  4. ___________. (1375). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. چاپ چهارم. تهران: علمی و فرهنگی.

  5. ___________. (1382). رهروان بی‌برگ (مجموعۀ شعر). تهران: سخن.

  6. ___________. (1390). عقل سرخ: شرح و تأویل داستان‎های رمزی سهروردی. تهران: سخن.

  7. حرّی، مژگان. (1385). دفاع مقدّس در آینة عرفان اسلامی. قم: دارالعلم.

  8. حسن‎لی، کاووس. (1383). گونه‏های نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: نشر ثالث با همکاری دبیرخانۀ شورای گسترش زبان و ادبیّات فارسی.

  9. حمیدیان، سعید. (1383). داستان دگردیسی: روند دگرگونی‎های شعر نیمایوشیج. چاپ دوم. تهران: نیلوفر.

  10. خدایار، ابراهیم. (1387). «عرفان، جنگ را به دفاع مقدّس تبدیل کرد». شاهد اندیشه. دورة جدید. شمارۀ4. صص 69-79.

  11. __________. (1383). سفر به مشرق: گزارش سفر به دو کشور بوسنی و هرزگوین و ترکیه. تهران: عابد.

  12. ذبیح، علیرضا. (1384). عرفان سرخ. قم: مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.

  13. رزمجو، حسین. (1375). انسان آرمانی و کامل در ادبیّات حماسی و عرفانی فارسی. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.

  14. سجّادی، جعفر. (1386). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی. چاپ هشتم. تهران: طهوری.

  15. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی. (1354). مجموعة مصنّفات شیخ اشراق. به تصحیح و مقدمة هنری کربین. جلد اول و دوم. تهران: انجمن فلسفة ایران.

  16. _________________. (1355الف). مجموعة مصنفات شیخ اشراق به تصحیح سیدحسن نصر. جلد سوم. تهران: انجمن فلسفة ایران.

  17. _________________. (1355ب). سه رسالة شیخ اشراق. (الالواح‎العمادیه، کلمةالتصوّف، اللمهات) به تصحیح و مقدمة نجفقلی حبیبی. تهران: انجمن حکمت و فلسفة ایران.

  18. شریعتی، علی. (1390).شهادت. تهران: چاپخش.

  19. شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا. (1376). آیینه‎ای برای صداها. تهران: سخن.

  20. شمیسا، سیروس. (1383). راهنمای ادبیّات معاصر: شرح و تحلیل گزیدۀ شعر فارسی. تهران: نشر میترا.

  21. شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1382)، فرهنگ نمادها. ترجمه و تحقیق سودابه فضایلی. جلد سوم. تهران: جیحون.

  22. صالحی، عبدالله. (1367). جهاد، هجرت، شهادت. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.

  23. صدری‏نیا، باقر. (1380). فرهنگ مأثورات متون عرفانی. تهران: سخن.

  24. عباسی داکانی، پرویز. (1386). سهروردی و غربت غربی. تهران: نشر علم.

  25. الفاخوری، حنا و خلیل الجر. (1373). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی. ترجمة عبدالمحمّد آیتی. چاپ چهارم. تهران: علمی و فرهنگی.

  26. کریمی جهرمی، علی. (1362). خط سرخ شهادت. تهران: انتشارات بنیاد شهید انقلاب اسلامی.

  27. کوربن، هانری. (1374). ارض ملکوت. ترجمة ضیاءالدین دهشیری. چاپ دوم. تهران: طهوری.

  28. ماهیار، عباس. (1379). عروض فارسی: شیوه‎ای نو برای آموزش عروض و قافیه، چاپ پنجم. نهران: نشر قطره.

  29. مطهّری، مرتضی. (1381الف). حماسة حسینی. جلد سوم. تهران: صدرا.

  30. _________. (1381ب). مجموعة آثار. جلد اول و پنجم. تهران: صدرا.

  31. _________. (بی‌تا). قیام و انقلاب مهدی (عج). تهران: صدرا.

  32. مولوی، جلال‏الدین محمّدبن محمّد. (1387). غرلیاتِ شمسِ تبریز. مقدّمه، گزینش و تفسیر محمّدرضا شفیعی‌کدکنی. تهران: سخن.