نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه یزد

چکیده

احمد عزیزی را می­توان به عنوان یک شیعة انقلابی عارف و فیلسوف نیز تعریف کرد. نوعی از تشیّع سرخ و انقلابی که با زبان عرفان و کلام و فلسفة اسلامی بیان می‌شود. عزیزی، شیدایی و طربناکی مولانا را دارد و شاید به همین دلیل ارادتش به مولانا را بیش از دیگران بروز می‌دهد. ارادتش به موسیقی نیز حاصل این شور و شیدایی است که بیش از هر چیز به زبان موسیقی قابل بیان است. یکی دیگر از بارزترین ویژگی­های عرفان عزیزی طبیعتگرا بودن آن است که نشان از تأثیرپذیری او از سهراب است. اصل وحدت وجود در اندیشه­های عزیزی دیده می‌شود؛ بر این اساس، استقلال و جدایی چیزها از هم، نمود و توهّمی بیش نیست و موجودات این جهان جلوۀ یک چیز و مظاهر یک حقیقت‌اند. نخستین کسی که این مسئله را در مباحث نظری و فکری وارد کرد «شیخ اکبر محیی الدین عربی» مؤسس این مکتب است.
      در این پژوهش بر آنیم تا محتوای شعر احمد عزیزی را بررسی کنیم. بر این اساس به بررسی جلوه‌های مذهبی شیعی عزیزی چون مهدویّت، عاشورا، عشق و علاقه به ائمّۀ اطهار، شعر شهادت، ولایتمداری، عرفان و تصوّف و زندگی و مرگ می‌پردازیم.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Themes of Ahmad Azizi’s Poetry

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Najjarian
  • somaye sharooni

Associate Professor, Yazd University

چکیده [English]

Ahmad Azizi can be introduced as a mystic and a revolutionary Shi'ite philosopher. A sort of red and revolutionary Shi'ism expressed in the language of mysticism and Islamic philosophy. Azizi has the passion and happiness of Mowlana and that could be the reason why he reveals his love of Mowlana more distinctly than others. His love of music is the result of his passion most manifest in the language of music. Another feature of Azizi’s mysticism is his being a naturalist which is indicative of Sohrab's influence on him. The principle of Unity of Existence can be observed in the ideas of Azizi; this principle is based on the independence and separation of things from each other, and states that this world is an illusion and all things manifestations of one reality. The first person who introduced this principle into theoretical discussions was Sheikh Akbar Mohi-o-Din Arabi, the founder of the school of Unity of Existence.
This study thematically examines the poetry of Azizi. The themes include Mahdaviyat, Ashoura, love of the Imams, martyrdom, velayat, mysticism, Sufism, life and death.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ahmad Azizi
  • Contemporary resistance poetry
  • content
  • Theme
الف. کتاب‌ها
ابن‌عربی. (1367). رسائل. مقدّمه، تصحیح و تعلیق نجیب مایل هروی. تهران: انتشارات مولی.
.............. (1370). فصوص‌الحکم. تعلیقات به قلم ابوالعلاء عفیفى. تهران: انتشارات الزهراء.
امیری‌خراسانی، احمد. (1387). نامۀ پایداری: مقاله‌ها اولین کنگرۀ ادبیّات پایداری کرمان. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدّس.
ترابی، ضیاءالدین. (1389).آشنایی با ادبیّات مقاومت جهان. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدّس.
سراج، ابونصر (بى‌تا). کتاب اللُّمَع فى‌التصوّف. چاپ رینولد آلن نیکلسون. لیدن1914. چاپ افست تهران
 سلطان‌علیشاه، سلطان محمّدبن حیدر. (1363ش). شرح فارسى بر کلمات قصار شیخ اجلّ باباطاهر عریان. تهران.
سنگری، محمّدرضا. (1389). ادبیّات‌دفاع‌مقدّس. ‌بنیاد حفظ ‌آثار و نشر ارزش­های ­دفاع مقدّس.
_________. (1380). نقد و بررسی ادبیّات منظوم دفاع مقدّس. جلد 3. تهران: پاییزان.
سیدبن­طاووس. (1381). لهوف. مترجم: عقیقی بخشایشی. چاپ دهم. تهران: نوید اسلام.
شمیسا، سیروس. (1382). کلیات سبک­شناسی. چاپ دوم. تهران: انتشارات فردوس.
ضیاءنور، فضل‌الله. (1369). وحدت وجود: سیر تاریخی و تطوّر وحدت وجود و بررسی و تحلیل آن در آثار ابن عربی و مولانا. تهران: زوار.
عزیزی، احمد. (1382). طغیان ترانه. تهران: کتاب نیستان.
_________. (1372). ملکوت تکلم. تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
_________. (1375). غزالستان. چاپ دوم. تهران: انتشارات روزنه.
_________. (1387). قوس غزل. چاپ دوم. تهران: کتاب نیستان.
_________. ( 1387). ناودان الماس. تهران: کتاب نیستان.
_________. ( 1390). کفش­های مکاشفه. تهران: انتشارات بین­المللی الهدی.
عطار، محمّدبن ابراهیم. ( 1383ش ). منطق‌الطیر. چاپ شفیعى‌کدکنى. تهران .
علایی، سعید. ( 1387). جریان­شناسی شعر انقلاب اسلامی. مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
قاسمی، حسن. ( 1381). صورخیال در شعر مقاومت. چاپ دوم. تهران: فرهنگ گستر.
کافی، غلامرضا. (1389). شناخت ادبیّات انقلاب اسلامی. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدّس.
مفید. ( 1413). ارشاد. تحقیق مؤسسه آل البیت. ج2.
مولوی، جلال الدین. (1378). مثنوی معنوی. تهران: هرمس. دفتر4 .
 
ب. مقاله‌ها
آقاحسینی، حسن و زارع، زینب. (1389). «تحلیل زیبا­شناختی ساختارآوایی شعر احمد عزیزی بر اساس کفش­های مکاشفه». متن پژوهی‌ادبی. شماره 44. دوره 14. صص 127-101
الهامی­نیا، علی اصغر. (1386). «فرهنگ مهدویّت». پیام. شماره 83. صص 47-29.
 بهار نژاد، زکریا. (1386). «ابن عربی و نظریۀ وحدت وجود». فصلنامۀ فلسفه وکلام اسلامی. آینۀ معرفت. صص 60-45.
پازوکی، شهرام. (1394). «طبیعت و هنر در عرفان اسلامی». ماهنامۀ فرهنگ اسلامی. شماره مسلسل ۲۳. صص 17-23.
جهانگرد، فرانک. (1393). «ادبیّات پایداری و مقوله­ای مرتبط با آن». نامۀ پایداری4. کرمان: انتشارات گرا.
درویشعلی‌پورآستانه، لیلا و صفایی، علی. (1393). « آمیختگی شطح با کاریکلماتور در نثر عزیزی». فصلنامۀ کاوش‌نامۀ زبان و ادبیّات فارسی. شماره 28. صص 239-265.
شعبان­زاده،مریم. (1390). « نگاهی به شعر احمد عزیزی». پژوهشنامۀ ‌ادب غنایی. شمارۀ 17. صص 148-131.
نجمی، سید شمس­الدین. (1390). «شاعران ولایی برگزیده در ایران». نشریه ادبیّات پایداری. سال دوم. شماره 3 و 4. صص 645-665.
ج. پایان‌نامه‌ها
رضوانی، محسن. (1390). بررسی مختصات سبک هندی در شعر فارسی معاصر خوشدل تهرانی، سهراب سپهری، احمد عزیزی، علی معلّم و فاضل نظری. به راهنمایی شیخ مونسی. دانشگاه علاّمه طباطبائی.