نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عرب دانشگاه ایلام

چکیده

ادبیّات پایداری از مهمترین سنگرهای فرهنگی شاعران متعهّد به­شمار می­رود که امروزه بخشی از آثار ادبیّات معاصر را به­ خود اختصاص داده­­است. این رویکرد در جهان عرب، به تدریج پس از آگاهی اعراب­ از جنبش­های شکل­گرفته در اروپا از اواخر قرن نوزدهم میلادی مطرح گردید. در این میان سرزمین فلسطین به­دلیل تاخت­و­تاز اشغالگران و فجایع انسانی رخ داده در آن همواره در کانون توجّه شاعران و نویسندگان بسیاری قرار داشته­است. از جملة این شاعران هارون هاشم­رشید، شاعر فلسطینی است که به­عنوان شاعری متعهّد و انقلابی، در برابر مشکلات موجود در وطن خویش سکوت نکرده و به صف شاعران پایداری پیوسته­است. از سویی دیگر، این رویکرد همگام با سرزمین­های عربی در میان شاعران ایران نیز رواج بسیار یافته­است. از جمله شاعران ایرانی که می­توان تأثیرات ادبیّات پایداری را در آثار آنان به­خوبی مشاهده نمود، حسین اسرافیلی است. نگارندگان در این جستار با رهیافتی توصیفی-  تحلیلی و با رویکرد نقد تطبیقی پس از اشاره به زندگی این دو شاعر به معرّفی برخی بن­مایه­های ادبیّات پایداری در شعر این دو و بررسی آنها پرداخته­اند و نتایج تحقیق حاکی از آن است که از جمله درون­مایه­های پایداری در شعر این دو شاعر، وطن‌گرایی، تجلّیل از شهید و مقام شهدا، دعوت به مبارزه و پایداری و... است و اسلوب رشید در این­گونه اشعار، ساده و نزدیک به فهم عامه و اسلوب اسرافیلی، نمادگونه و مبهم است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Analysis of Resistance Literature Motifs in Palestinian and Iranian Poetry (A Case Study of Harun Hashim Rashid & Hossain Esrafili)

نویسندگان [English]

  • ... ... 1
  • ... ... 2

1 ...

2 ...

چکیده [English]

Resistance literature, which makes up a portion of contemporary literature, is considered among the most important cultural strongholds of committed poets. This approach in the Arab world was introduced gradually when Arabs became aware of the movements formed in Europe in the late nineteenth century. Meanwhile, the Palestinian territories, due to continuous invasions and numerous humanitarian disasters, has always been the focus of many poets and writers. Among these poets, Harun Hashim Rashid can be pointed out, the Palestinian committed and revolutionary poet who has never kept silence in the encounter of problems in his homeland. Also, his writings are placed within resistance poetry. On the other hand, along with Arabic countries, this approach has become increasingly popular among Iranian poets. Hossain Esrafili is among those Iranian poets clearly influenced by the resistance literature. The present study, using the comparative review approach and after briefly reviewing these poets’ lives, has introduced some of the motifs in the resistance literature used in these poets’ works. The obtained results indicate that patriotism, honoring martyrs and their status, call for fighting and resistance against oppressors, etc., are among the motifs used in their poetry, and Rashid’s style, in this regard, is simple and close to public understanding, while that of Esrafili is symbolic and vague.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance literature
  • Iran
  • Palestine
  • Hossain Esrafili
  • Harun Hashim Rashid
الف. کتاب­ها
1- قرآن کریم
2- آل­ احمد، جلال. (1358). نامه­ها (جلال آل احمد و اعراب و اسرائیل). تهران:  بی­­نا.
3- أبوحاقة، أحمد. (1979). الإلتزام فی الشعر العربی. بیروت: دارالعلم للملائین.
4- اسرافیلی، حسین. (1364). تولد در میدان. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی حوزه هنری.
5- -----، ----. (1375). تیغ و آفتاب. تهران: انتشارات نمایندگی ولایت فقیه در نیروی زمینی سپاه.
6- بیگی حبیب­آبادی، پرویز. (1382). حماسه­های همیشه. جلد اول. تهران: فرهنگ­گستر.
7- الخضراء الجیوسی، سلمی. (1997). موسوعة الأدب الفلسطینی المعاصر. بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
8- الرشید، هارون هاشم. (1981). الدیوان. دار­العودة.
9- ----، --------. (1998). طیور الجنة. دار­الشروق. 
10- ----، --------. (1956). عودة الغرباء. بیروت.
11- ----، --------. (1957). غزة فی خط النار. دار­الشروق. 
12- سنگری، محمدرضا. (1380). نقد و بررسی ادبیّات منظوم دفاع مقدّس. جلد دوم. تهران: پالیزان.
13- شکری، غالی. (1979). أدب المقاومة. بیروت: دارالآفاق الجدیدة.
14- عمرشاهین، أحمد. (1992). موسوعة کتّاب فلسطین فی القرن العشرین. دمشق: دائرة الثقافة منظمة التحریر الفلسطینیّة.
15- کاظمی، محمدکاظم. (1390). ده شاعر انقلاب. تهران: سوره مهر.
 
ب. مقاله­ها
1- پولادی، حمید و علیقلی­زاده، حسین. (بی­تا). «تحلیل ساختاری و بلاغی سه دفتر شعر حسین اسرافیلی به­عنوان شاعر دفاع مقدّس». کنگرة بین­المللی فرهنگ و اندیشة دینی. صص 1036- 1067.
2- حجازی، بهجت­السادات و رحیمی، فائزه. (1390). «وطن­­دوستی در سروده­های اخوان ثالث و ایلیا أبوماضی». نشریة ادبیّات تطبیقی (علمی- پژوهشی). دوره جدید. سال سوم، شمارة5. صص 73- 99.  
3- سعد، قندیل ابراهیم. (2004). «من صدور المقاومة فی الشعر العربی القدیم». الأسبوع الأدبی، العدد 901. صص 78-  100.
4- کیانی، حسین و میرقادری، سید فضل­الله. (1388). «شهید و جانباز در شعر إبراهیم طوقان». نشریة ادبیّات پایداری. سال اول، شمارة1. صص 127-142.