نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علامه طباطبایی

2 کارشناس ارشد ادبیات تطبیقی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

ادبیّات تطبیقی، حوزه‌ای از مطالعات ادبیّات است که به بررسی روابط وشباهت‌های بین متنی می‌پردازد. از طریق ادبیّات تطبیقی، روابط فرهنگی بین ملّت‌ها کشف می‌شود و اثرگذاری و اثرپذیری آثار ادبی مورد مطالعه قرار‌می‌گیرد. مسئلة اشغال فلسطین و مقاومت مردمی در برابر آن، یکی از اساسی‌ترین موضوعات در شعر فلسطین و اعراب است. با توجّه به مشترکات سیاسی و اعتقادی که میان دو ملّت ایران و فلسطین وجود دارد، موضوع مقاومت در برابر اشغالگران به عنوان یکی از موضوعات محوری شعر انقلاب اسلامی، در آثار بسیاری از شاعران متعهّد و انقلابی مطرح است. در این مقاله با رویکردی تطبیقی به شعر محمود درویش، شاعر برجستة فلسطینی و حسین اسرافیلی، از شاعران مطرح انقلاب اسلامی پرداخته‌شده و مضامین مشترک این دو شاعر در مواجهه با موضوع اشغال فلسطین مورد بررسی قرارگرفته است. علی‌رغم زبان متفاوت و بهره‌گیری از نمادها و استعاره‌های خاص، در شعر هر دو شاعر موضوعاتی مشترک چون پیوند مفهوم مقاومت با مفاهیم دینی، اعتراض به اشغالگران، انتقاد از سکوت مجامع بین‌المللی و رهبرانِ عرب، امید به آزادسازی فلسطین و پیروزی،یادکرد شهدا دیده‌می‌شود. در اشعار محمود درویش، عواطف انسانی به فراوانی دیده‌‌می‌شود و همچنین رگه‌هایی از نومیدی و یأس نیز مشاهده می‌گردد؛ در حالی که جنبه‌ها و تصاویر حماسی و انقلابی در شعر اسرافیلی بیشتر وجود دارد و شاید این اختلاف، برخاسته از تجربه‌های متفاوت این دو شاعر در برخورد با موضوع اشغال فلسطین است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation of Palestinian Resistance in Mahmoud Darwish’s and Hussein Esrafili’s Poetry

نویسندگان [English]

  • ... ... 1
  • ... ... 2

1 ...

2 ...

چکیده [English]

Comparative literature is a field of literary studies, which deals with intertextual relations and similarities. Through comparative literature, cultural relations among nations are brought into light, and effect and the influence reception of literary works are studied. Palestine, its occupation by Zionists, and people’s resistance against them are among the most fundamental subjects of Palestinian and Arab poetry. Considering the political and ideological similarities between the two nations of Iran and Palestine, Palestinian resistance against the occupiers, as one of the main subjects of Iranian Islamic Revolution poetry, can be traced in the works of many committed, poets of revolution. This paper takes a comparative approach to the study of the poetry of Mahmoud Darwish, the prominent Palestinian poet, sand Hussein Esrafili, one of the significant poets of the Islamic Revolution. Also, common themes in their poems in encountering with the subject of the occupation of Palestine have been investigated. Despite using different languages and drawing on special symbols and metaphors, Their poetry share common themes, such as the linking of the concept of resistance with religious concepts, protesting against the occupiers, criticizing the silence of international communities and Arab leaders, hoping for victory and the freedom of Palestine, and remembering the martyrs. Mahmoud Darwish’s poems abound with humanistic emotions, besides some strains of hopelessness and despair, while Esrafili’s poems have more epic and revolutionary aspects and images. Perhaps this difference is a result of the poets’ different experiences in dealing with the issue of the occupation of Palestine.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance literature
  • Contemporary Persian poetry
  • Contemporary Palestinian poetry
  • Mahmud Darwish
  • Hussein Esrafili
  1. الف. کتاب‌ها

    1. اسرافیلی، حسین.(1386). ردّ پای صدا. تهران: نشر تکا.

    2. ........................(1389). صخره و پلنگ. تهران: انجمن قلم ایران.

    3. درویش، محمود.(1989). دیوان. الطبعه الثالثه عشر. بیروت: دارالعوده.

    4. ........................(1994). دیوان. الطبعه الرابعه عشره. بیروت: دارالعوده.

    5. ........................(1356). برگ‌های زیتون. ترجمة یوسف عزیزی بنی‌طرف. تهران: انتشارات رَز.

    6. ........................(1376). بیرون از اسطوره‌ها. ترجمة علیرضا نوری‌زاده. چاپ دوم. تهران: امیر کبیر.

    7. ........................(1389). اگر باران نیستی نازنین درخت باش. ترجمة موسی اسوار. تهران: انتشارات سخن.

    8. رضایی‌نیا، عبدالرضا.(1385). من یوسفم پدر. تهران: نشر مرکز.

    9. سنگری، محمدرضا.(1380). نقد و بررسی ادبیّات منظوم دفاع مقدّس. تهران: نشر پالیزان.

    10. قزوه، علیرضا.(1385). پشت هر سنگ خداست. تهران: نشر اطلاعات.

    11. کفافی، محمّد عبدالسّلام.(1382). ادبیّات تطبیقی. ترجمة سیدحسین سیّدی. مشهد: به‌نشر.

     

    ب. مقاله‎‌ها

    1. انوشیروانی، علی‌رضا. (1389). ضرورت ادبیّات تطبیقی در ایران. ادبیّات تطبیقی. دورۀ 1، ش 1.

    2. زارعی، شایسته و رسول‌نژاد، عبدالله. (1388). نگاهی گذرا به ویژگی‌های شعر مقاومت محمود درویش و مضامین برجستة آن. مجموعه مقاله‌های همایش ادبیّات مقاومت در لبنان، گیلان: دانشگاه گیلان.

    3. قائمی، مرتضی و صمدی، مجید.(1389). بررسی کاربرد رنگ‌ها در تصویرپردازی محمود درویش از مقاومت فلسطین. نشریة ادبیّات پایداری. سال اول، ش 2.

    4. گنجی، نرگس.(1379). شعر انتفاضه، شعر ستیزه‌جو و امید‌وار. نشریة مدرس، شماره3.

    5.  محمدزاده، هادی.(1383). محمود درویش شاعر مقاومت. مجلّة شعر، ش 37.

    6. میرقادری، بشری سادات.(1387). محمود درویش شاعر مقاومت فلسطین. کتاب ماه ادبیّات، ش 16.

    7. ناصری، ناصر و ساعی‌پور، فریبا.(1393). بررسی تطبیقی ادبیّات مقاومت در اشعار محمود درویش و قیصر امین پور. فصل‌نامة بهارستان سخن، سال یازهم، شماره 26.

    8. نجاریان، محمدرضا.(1388). بن‌مایه‌های ادبیّات پایداری در شعر محمود درویش. نشریة ادبیّات پایداری، ش1.

    9. هاشمی، سید مرتضی و شریفی ولدانی، غلام‌حسین و کرمی چمه، یوسف.(1393). بررسی سبکی شعر حسین اسرافیلی. فصل‌نامة تخصّصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال 7، ش 2.

    ج. پایان‌نامه‌ها

    بختیاری، فاطمه.(1388). ادبیّات مقاومت ایران و فلسطین در شعر محمود درویش و قیصر امین‌پور. پایان نامة کارشناسی ارشد رشتة زبان و ادبیّات عرب. بتول مشکین فام. دانشگاه الزهرا.