نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیات علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

مقالة حاضر به جلوه‌های حضور دو ایدئولوژی در داستان ریشه در اعماق ابراهیم حسن‌بیگی براساس دیدگاه‌های آلتوسر، گرامشی و مارکس می‌پردازد. این اندیشمندان هر کدام با کلید‌واژه‌های خود به تأثیر ایدئولوژی نظرمی‌کنند. نگارنده با توجّه به آراء این اندیشمندان، این اثر را بازخوانی می‌کند. در نگاه کلی، می‌توان شاهد حضور دو نوع ایدئولوژی در داستان بود. ایدئولوژی دولتی و ایدئولوژی غیر دولتی هر کدام از این دو، تظاهرات ویژة خود را دارند، امّا در نهایت، این ایدئولوژی مذهبی است که سلطه وهژمونی خود را از طریق قبولاندن ایده‌های خود به فرد مورد نظر یاسوژه و فراخواندن او به رقابت با ایدئولوژی پیشین و کم‌رنگ کردن مشروعیت آن به رخ می‌کشد. تقابل این دو ایدئولوژی چه در حوادث و چه در شخصیّت‌ها دیده می‌شود؛ به عبارت دیگر، ایدئولوژی حذف‌شدنی نیست و انسان بدون ایدئولوژی معنا ندارد. این ایدئولوژی هژمونی خود را از طریق عاطفه‌سازی به رخ می‌کشد. با عاطفه‌سازی خودی‌ها از غیرخودی‌ها جدا می‌شوند. شاپوک کسی است که یک ایدئولوژی را جایگزین ایدئولوژی دیگر کرده‌است. در مبارزة طبقاتی دو ایدئولوژی، ایدئولوژی پیشین به دلیل فقر فرهنگی، از طریق تقلیل‌گرایی و طردکردن غیرخودی‌ها راه را برای نفوذ و بازتولید ایدئولوژی ملی فراهم می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Elements of Ideological Opposition in the Sacred Defense Story "Deep Roots"

نویسنده [English]

  • ... ...

چکیده [English]

This article aims at identifying the reflections of two ideologies present in the story " Deep Roots " by Ebrahim Hassanbeigi, based on Althusser’s, Gransci’s, and Marx’s viewpoints. This work is reviewed based on these scholars’ ideas. Generally the presence of two ideologies can be seen in this story, i.e., national ideology and local ideology. Each of them has their own characteristics. But, At the end, It is the religious ideology which finds control and hegemony through making the intended person or the target accept its ideas, inviting him/her to competition with the former ideology, and diminishing its legitimacy. The opposition of these two ideologies is evident on both events and characters. In other words, ideology is not something to be omitted, and human without ideology is senseless. This ideology displays its hegemony through sentimentalization, which can separate the familiar group from the strange group. Shapook is someone who has replaced one ideology with another. In class struggle between the two ideologies, the former ideology paves the way for the penetration and recreation of national ideology by decreasing and discarding the strange groups and as a result of cultural poverty

کلیدواژه‌ها [English]

  • Deep Roots
  • Ideology
  • Althusser
  • Gramsci
  • Marx
الف. کتاب‌ها
1- استونز، راب. (1390). متفکّران بزرگ جامعه‌شناسی. ترجمۀ مهرداد میردامادی، چاپ هفتم. تهران: مرکز.
2-آلتوسر، لویی. (1388). ایدئولوژی و ساز و برگ‌های ایدئولوژیک دولت. ترجمة روزبه صدر‌آرا. تهران: چشمه.
3-تسلیمی، علی. (1390). نقد ادبی. آمه.
4- حسن‌بیگی، ابراهیم. (1389). ریشه در اعماق. مشهد: ملک اعظم.
5-سلدن، رامان و ویدوسون، پیتر. (1377). راهنمای نظریة ادبی معاصر. تهران: طرح نو.
6- فرتر، لوک. (1387). لویی آلتوسر. ترجمة امیراحمدی آریان. تهران: مرکز.
7-مک کوئیلان، مارتین. (1384). پل دومان. ترجمه پیام یزدان‌جو. تهران: مرکز.
8- مکاریک، ایرنا ریما. (1385). دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر. ترجمة مهران مهاجرو محمد نبوی. تهران: آگه.
ب. مقاله
9-تامپسون، کنت. (1388). «مذهب، ارزش‌ها و ایدئولوژی». ترجمة مجید مظفری. زریبار. سال 31. شماره 71 و 72، صص 88-62.
10- شیری، بهمن. (1391). «پیوندهای میان استعاره و ایدئولوژی». فصلنامة نقد ادبی. س 5. شماره 19، صص 75-76.
11- صادقی، امیر حسین. (1387). «پدرسالاری در بامداد خمار با تکیه بر نظریات آلتوسر». مجلّة پژوهش‌ زبان‌های خارجی. شماره 46، صص 100-85.
ج. منابع لاتین
12-Abrams, M. H. (1993). A Glossary of Literary Terms, New York, HBJ.
13-Herman. Luc and Brat Vervaeck. (2007). "Ideology". In the Cambridge Companion to Narrative Theory. Ed. David Herman The Companion to Narrative Theory Cambridge: Cambridge university press.
14-Howkes, David. (2003). Ideology. New York: Routledge.
15-Marx, karl, Friederich Engles. (1969). The Communist Manifesto, Baltimore penguin book.
16-Therborn, Goran. (1999). The Ideology of power and the power of Ideology London: verso.
17-Zizek, Slavoj. (1994). Mapping Ideology. ed. Slavoj Zizek, London: verso