نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 معاون دانجویی فرهنگی و مربی دانشگاه معارف قرآن و عطرت اصفهان

2 عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

انقلاب و به‌ویژه دفاع مقدّس، با ظرفیّت‌های خود؛ از جهت رهبری الهی، اعتقاد به غیب، توجّه به آموزه‌های قرآنی،گرایش‌های معنوی-عرفانی و وجود جوانان شهادت‌طلب، زمینه‌هایی را فراهم نمود تا مضامین عرفان در ادب پایداری بازتاب یابد؛ در این میان، قزوه، شاعر آیینی ‌معاصر، با اشراف به حوزۀ درون‌دینی و ادب سنّتی، توانست به خوبی در این حیطه راه‌یابد؛ چنانکه کاربرد واژگان و اصطلاحات عرفانی در شعر او دارای بسامدبالایی است. بیان شیوه‌های گوناگون کاربرد این عناصر در آثارش از تعبیرها، تلمیح‌های مشترک قرآنی-عرفانی و اسامی کتاب‌های عارفان و صوفیان از وسعت اطلاّعش حکایت دارد. نقد و محاکات شاعر از متظاهران به عرفان و تصوّف، نیز رونمایی از اندیشة منفعلانۀ این گروه و نظام اندیشگی او به عرفان میدانی و جهادگرانه جایگاه ویژه داده‌است. این پژوهش که به شیوة کتابخانه‌ای و تحلیل‌محتوا نگاشته شده؛ رهیافتی است به اهمیّت موضوع عرفان در ادب پایداری و ظرفیّت‌های ادبی این شاعر که می‌تواند احیاگر برجستگی‌های اخلاقی و فضیلت‌های فراموش‌شدة دفاع مقدّس نیز باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Themes and Mystical Fields in Qazveh's poetry

نویسندگان [English]

  • ali abedi 1
  • Hossein Yazdani 2

1 Instructor, and PhD Student of Persian Language and Literature

2 Assistant Professor, Payam Nour University

چکیده [English]

Regarding the issues of divine leadership, belief in the unseen, heeding the teachings of Qur'an, spiritual-mystical tendencies, and martyrdom-seeking youths, revolution, and especially Holy Defense, with its potentialities, provided the ground to reflect mystical themes in resistance literature. With his mastery in the fields of religious and traditional literature, the contemporary occasional poet, Qazeh, could find his way into in this area well, as he has frequently used mystical words and phrases in his poetry. Employing these elements in his works, in various ways such as interpretations, Qranic-mystical allusions, and the names of books by mystics and Sufis suggest the extent of his knowledge. His criticism of pretenders to mysticism, and his unveiling of their passive way of thinking and his own thought system have provided a special place for practical Sufism. The present study, carried out based on library research method and content analysis, is an approach to the importance of mysticism in resistance literature and the poet's literary capacities that could be the reviver of the forgotten prominence of moral virtues of the Holy Defense.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mysticism
  • Resistance poetry
  • Qazveh
  • Holy Defense
1- قران کریم.
2- امام خمینی، روح‌الله. (1379) صحیفۀ‌ نور. چاپ‌دوم. تهران: تنظیم و نشر آثارامام.
3- -------------- (1387). دیوان. تهران: تنظیم و نشر آثار امام.
4- اکبری، منوچهر. (1371). نقد و تحلیل ادبیّات انقلاب اسلامی. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب.
5- خرّمشاهی، بهاءالدین. (1389). حافظ‌نامه، چاپ نوزدهم، تهران: علمی - فرهنگی.
6- رازی، نجم‌الدین. (1389). مرصاد‌العباد. به اهتمام محمّد امین‌ریاحی، تهران: علمی- فرهنگی.
7- سنگری، محمّد‌رضا. (1385). نقد و بررسی ادبیّات منظوم دفاع مقدّس. چاپ‌دوم، تهران: پالیزان.
8- سجّادی، سید‌جعفر. (1383). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چاپ هفتم، تهران: طهوری.
9- سپهری، سهراب. (1386). هشت‌کتاب. تهران: طهوری.
10- طبرسی، علی‌بن‌حسن. (1364). مشکات‌الانوار فی غرر ‌الاخبار. ترجمة سید عبدالحسین رضایی، مشهد: طوس.
11- عطارنیشابوری، فریدالدین. (1376). دیوان. تصحیح بدیع‌الزمان‌ فروزانفر. تهران: نگاه.
12- قزوه، علیرضا. (1387). سورۀ‌ انگور. تهران: تکا.
13- ــــــــــ.. (1388). باکاروان نیزه. تهران: سوره.
14- ــــــــــ.. (1369). از نخلستان تا خیابان. تهران: همراه.
15- ــــــــــ.. (1381)، عشق - علیه‌السلام. تهران: انجمن شاعران ایران.
16- ــــــــــ.. (1385). قطار اندیمشک. چاپ دوم، بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدّس. تهران: لوح زرین.
17- کاشانی، عزالدین‌محمود. (1389). مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه. تصحیح عفت کرباسی و خالقی برزگر، تهران: زوار.
18- موذنی، علی. (1373). نقش ادبیّات داستانی در تبیین و تثبیت ارزش‌های جنگ در ایران و جهان. تهران: بنیاد جانبازان.
19- معلم دامغانی، علی. (1384). «ادبیّات مظلوم انقلاب». مجلّۀ سوره. شماره16.
20- مولوی، جلال‌الدین‌محمّد. (1386). مثنوی. تصحیح نظام‌الدین نوری. تهران: کتاب آبان.
21- هجویری، ابوالحسن، علی‌بن‌عثمان‌الجلابی. (1384). کشف‌المحجوب. تصحیح ژوکوفسکی، مقدمۀ قاسم انصاری، تهران: طهوری.
22- همدانی، عین‌القضاه. (1370). تمهیدات. تصحیح عفیف‌عسران، چاپ سوم. تهران: کتابخانۀ منوچهری.
23- یاحقّی، محمّدجعفر. (1355). چون سبوی تشنه. تاریخ ادبیّات معاصر فارسی. چاپ سوم. تهران: نیل.