نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 فرهنگی- آموزش و پرورش

چکیده

بررسی استعاره‌های مفهومی یا شناختی هر متن، می‌تواند ابزار مهمی درجهت کشف معنای متن باشد، به‌عبارت دیگر باعث آشکارشدن بعضی از امور و مفاهیم پوشیده گردد. از‌این‌رو در شناخت بیشترِ شعر دفاع مقدّس، این ابزار را مورد استفاده قراردادیم تا به این سؤال پاسخ‌دهیم که کدام مفاهیم انتزاعی و عاطفی در این نوع شعر، مورد توجّه شاعران قرارگرفته‌است و آنان از چه حوزه‌های منبعی برای عینی‌سازی و تجسّم این امور انتزاعی بهره‌برده‌اند. برای نیل به این هدف، درمیان نمونه‌های متعددِ یافته‌شده از جُنگ‌ها و مجموعه‌های شعر جنگ، سه استعارة «شهادت»، «عشق» و «ایمان» بررسی‌گردید. نتایج به‌دست‌آمده نشان‌می‌دهد که برای هریک از استعاره‌های یادشده سه الگوی انسان‌انگاری، جسم‌انگاری و گیاه‌انگاری، بسیار مورد توجّه بوده‌است اما از الگوی جانور‌انگاری فقط در برخی از استعاره‌های فرعی مانند «شهید پرنده است» استفاده‌شده. اصل نظام‌مندی استعاره‌های مفهومی نیز سبب‌شده‌است که به جنبه‌های مثبت هر استعاره توجّه‌گردد و جنبه‌هایی که با این استعاره‌ها ناسازگارند پنهان‌سازی شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Conceptual metaphors in the Holy Defense Poetry

نویسندگان [English]

  • nasser alizadeh 1
  • azam rohi kyasar 2

چکیده [English]

Study concept and cognitive metaphors in the text, can be an important tool in order to discover the meaning of text, in other words reveals some of the concepts to be covered.Thus, in the identification of Sacred Defense poetry, we've used this tool to answer this question which abstract concepts and emotional in this kind of poetry, poets have been considered and what elements they have used for spectacle and visual abstractions. To achieve this aim, among numerous examples of collections of poetry, three metaphor of a "witness", "love" and "faith" was investigated. The results show that for each of the aforementioned metaphor, three patterns anthropomorphism, article count , and fancy plant, was highly regarded But the animal model fancy, just some minor metaphors such as "martyr bird" is used. Systematic conceptual metaphors has led to positive aspects of the metaphor. And aspects that are incompatible with these metaphors is hiding.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conceptual metaphor
  • Holy Defense
  • Poetry
الف. کتاب­ها
1- امین­پور، قیصر. (1389). مجموعة کامل اشعار. چاپ چهارم. تهران: مروارید.
2- بهداروند، اکبر. (1388). شهربانو و خاکسترهای سرد. چاپ اول. تهران: چاپ تکا.
3- بیگی حبیب­آبادی، پرویز. (1388). فصل سوم (گزیدة اشعار). چاپ سوم. تهران: نشر تکا.
4- حسینی، حسن. (1363). هم­صدا با حلق اسماعیل. تهران: انتشارات حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
5- رحمدل، غلامرضا. (1372). از زمزمه تا فریاد. رشت: انتشارات دانشگاه گیلان.
6- رضایی­نیا، عبدالرضا. (1388). فرشته بفرستید. چاپ چهارم. رشت: سپیدرود.
7 - ____________  (1374). از حنجره­های شرقی. تهران: حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
8- زیادی، عزیزالله. (1367). مشق نور (مجموعة شعر). تهران: انتشارات برگ.
9- زریان، رحیم. (1386). در صلاه باران، (مجموعة شعر دفاع مقدّس شاعران گیلان). تهران: بنیاد حفظ آثار و ارزش­های دفاع مقدّس.
10- شاهرخی، محمود و کاشانی، مشفق. (1362). شعر جنگ. تهران: ادارة کل تبلیغات و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
11- عبدالملکیان، محمدرضا. (1392). هنوز فرصت هست. تهران: فصل پنجم.
12- فتوحی، محمود. (1392). سبک­شناسی: نظریّه­ها، رویکردها و روش­ها. چاپ دوم. تهران: انتشارات سخن.
13- قزوه، علیرضا. (1373). شبلی و آتش. قم: مؤسسة فرهنگی محراب اندیشه.
14______(1369). از نخلستان تا خیابان. تهران: نشر همراه.
15- کاشانی، سپیده. (1373). سخن آشنا. تهران: شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
16- لیکاف، جرج و جانسون، مارک. (1394). استعاره­هایی که با آن­ها زندگی­می­کنیم. مترجم: هاجر آقاابراهیمی. تهران: نشر علمی.
17- مردانی، نصرالله. (1364). خون­نامة خاک. تهران: سازمان انتشارات کیهان.
18- __________ (1370). آتش نی (مجموعة شعر). تهران: اطلاعات.
19- _________ و براتی­پور،. عباس (1368). زمزمة مستی (گاهنامة شعر، دفتر ششم). چاپ اول. تهران: انتشارات حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
20- موسوی گرمارودی، علی. (1363). خطّ خون. تهران: کتاب­فروشی زوار.
21- میرشکاک، یوسفعلی. (1388). گفتگویی با زن مصلوب (گزیدة اشعار). تهران: نشر تکا.
22- حماسة قلاقیران. (1372). مجموعة اشعار سوّمین کنگرة نیروهای مسلّح (شعر دفاع مقدّس). سازمان تبلیغات اسلامی.
23- کتاب مقاومت. (1368). مجموعة شعر (دفتر ادبیّات و هنر مقاومت). سال اول. شمارة اول. تهران: انتشارات حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
ب. مقاله­ها
26- افراشی، آزیتا و مقیمی­زاده، محمد مهدی. (1393). «استعاره­های مفهومی در حوزة شرم». زبان­شناخت(پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی). سال پنجم، ش دوم، صص1– 20.
27- ______ و حسامی، تورج. (1392). «تحلیل استعاره­های مفهومی در یک طبقه­بندی جدید با تکیه بر نمونه­هایی از زبان­های فارسی و اسپانیایی»، پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی. سال سوم، شمارة 5، صص 141 – 165.
28- زرقانی، سیدمهدی و مهدوی، محمدجواد و همکاران. (1392). «تحلیل شناختی استعاره­های عشق در غزلیّات سنایی». جستارهای ادبی. شمارة 183، صص 1- 30.
29- مؤذّنی، علی محمد و خنجری، شهروز. (1393). «تحلیل برخی از استعاره­های مفهومی فارسی با استفاده از الگوی شبکه­ای و ادغام». ادب فارسی. شمارة 13، صص 1- 16.
30- هاشمی، زهره. (1389). «نظریّة استعارة مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون». ادب­پژوهی. شمارة دوازدهم، صص 119 – 140.
31- __________ و قوام، ابوالقاسم. (1392). «نگرش احمد غزّالی به عشق بر بنیاد نظریّة استعارة شناختی». ادب­پژوهی. شمارة 26، صص 49 – 71.