نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

نویسنده

چکیده

مغولان با هجوم به سرزمین ایران و تصرف کامل آن مردم این سرزمین را تحت سیطره سیاسی و نظامی خود قرار دادند و با هر پایداری(مقاومت) مردمی به شدت برخورد کردند. با مرگ ابوسعید ایلخانی آخرین فرمانروای این سلسله، سرزمین ایران را هرج و مرج و نا امنی فرا گرفت .در بحران ایجاد شده پس از مرگ ابوسعید ایلخانی ظلم و ستم بر مردم ایران افزایش یافت. تعالیم قرآن کریم و اهل بیت (ع) برای مردم خراسان زمینه ای را فراهم آورد تا در مقابل متجاوزان به پایداری بپردازند. به همین منظور در قسمت شرقی ایران نهضت شیعی سربداران بر علیه ظلم و ستم مغولان ایلخانی شکل گرفت. نهضت سربداران اولین پایداری موفقیت آمیز مردم ایران در قرن هشتم بود که با تاکید بر جلوه های پایداری چون: ظلم ستیزی، میهن پرستی ، عدالت طلبی روی کار آمد و پس از پیروزی به حمایت از دیگر جنبش های آزادی خواه پرداخت . با عنایت به مطالب فوق، این پژوهش می کوشد تا پاسخی به پرسش های ذیل بیابد: 1- نهضت شیعی سربداران چگونه شکل گرفت ؟ 2- کدام جلوه های پایداری باعث پیروزی این نهضت شد؟ . یافته ها در این پژوهش بیانگر آن است که هر چند جلوه های پایداری چون ظلم ستیزی،عدالت طلبی و میهن پرستی در تشکیل نهضت شیعی سربدارن بیشترین نقش را داشته است اما اصلی ترین عامل و تداوم پایداری نهضت سربداران، آموزه های قرآنی و فرهنگ اهل بیت (ع) بخصوص فرهنگ عاشورا بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects on the stability of the Shiite movement Sarbedaran

نویسنده [English]

  • saeide gharechahi

چکیده [English]

Mongol invasion of Iran and its full occupation of the territory was dominated by the political and military and with any stability (resistance) treated people badly. With the death of Abu patriarch last ruler of this dynasty, chaos and insecurity gripped the Iranian territory. The crisis created after the death of patriarch Abu oppression of the Iranian people rose. The teachings of the Quran and Hal al-Bait to provide the people of Khorana, an area in front of the invaders to their stability. Therefore, in the eastern part of the Shiite movement Sarbedaran against oppression was the patriarch of the Mongols. Sarbedaran first successful resistance of the Iranian people who in the eighth century with an emphasis on stability effects such as oppression, homeland patriotism, justice came to power after winning the support of freedom of movement. In view of the above, this study tries to find an answer to the following questions: 1. How was Sarbedaran Shiite movement? 2. Which aspects of sustainability will be the victory of this movement? The findings in this study suggest that although stability effects such as oppression, justice and homeland worship at Srbdarn Shiite movement's most important role is the most important factor of stability and continuity Sarbedaran, the teachings of the Quran and Hal al-Bait Culture (a) in particular has been the culture of Ashura

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sarbedaran
  • Stability
  • Oppression
  • Homeland worship
  • justice
  1. الف. کتاب‌ها

    1- آژند، یعقوب. (1363). قیام شیعی سربداران. تهران :نشر گستر.

    2- ابن بطوطه، محمدبن عبدالله. (1370). سفرنامۀ ابن بطوطه. ترجمه محمد‌علی موحد. تهران :موسسه انتشارات آگاه.

    3- ابن‌یمین، فریومدی.(1344). دیوان اشعار ابن‌یمین فریومدی. به تصحیح حسین علی باستانی راد. تهران: کتابخانه سنایی.

    4- اسفزاری، معین‌الدین محمد زمچی. (1338). روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات. مصحح سید محمد کاظم امام. تهران:  انتشارات دانشگاه تهران.

    5- اصفهانی، کمال‌الدین اسماعیل بن محمد.(1348). دیوان خلاّق المعانی. به اهتمام حسین بحرالعلومی. تهران: انتشارات دهخدا.

    6- بدلیسی، شرف خان. (1377) شرفنامه. مصحح ولادمیر ولامینوف. تهران :انتشارات اساطیر.

    7- پطروشفسکی، ای.پ. (1351). نهضت سربداران خراسان. ترجمه کریم کشاورز.تهران: انتشارات پیام.

    8- تتوی، قاضی احمد؛ قزوینی،آصف خان. (1382).تاریخ الفی. مصحح غلامرضا طباطبایی مجد. تهران :انتشارات علمی و فرهنگی.

    9- ترکمنی‌آذر، پروین. (1385) «تاریخ سیاسی شیعیان اثنی‌عشری در ایران».تهران: مؤسسه شیعه شناسی.

    10- حافظ ابرو، عبدالله ابن ابی لطف الله. (1380). زبده التواریخ. مصحح سید کمال حاج سید جوادی. تهران :انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

    11- حقیقت، عبدالرفیع. (1363). تاریخ جنبش سربداران و دیگر جنبش‌های ایرانیان در قرن هشتم هجری. تهران :انتشارات علمی.

    12- خواندمیر، غیاث الدین همام. (1380).حبیب السیر. تهران :انتشارات خیام.

    13- راوندی، مرتضی. (1382).تاریخ اجتماعی ایران. ج2. تهران :انتشارات نگاه.

    14- سمرقندی، کمال الدین عبدالرزاق. (1383). مطلع السعدین و مجمع البحرین. مصصح عبدالحسین نوایی. تهران :پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

    15- سمرقندی، میر سید شریف راقم. (1380). تاریخ راقم. مصحح منوچهر ستوده. تهران: انتشارات بنیاد محمود افشار.

    16- سمرقندی،دولتشاه. (1382).تذکره الشعراء. به تصحیح ادوارد براوان. تهران : انتشارات اساطیر.

    17- صفا، ذبیح الله. (1378).تاریخ ادبیّات ایران.ج3، تهران: انتشارات فردوس.

    18- فرغانی، سیف. (1366). دیوان سیف ‌فرغانی. به تصحیح ذبیح الله صفا، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

    19- کتبی، محمود. (1364). تاریخ آل مظفر. مصحح عبدالحسین نوایی. تهران: انتشارات امیرکبیر.

    20- مرعشی، سید ظهیرالدین. (1345). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. مصحح محمد حسین تسبیحی. تهران: مؤسسه مطبوعاتی شرق.

    ب. مقاله‌ها

    1. اللهیاری، فریدون و دیگران. (1389).«حکومت های محلی در قرن هشتم هجری و مساله مشروعیت». فصلنامه پژوهش های تاریخی دانشگاه اصفهان.سال دوم، شماره دوم، صص24-1.

    2. امیری خراسانی، احمد؛ هدایتی، فاطمه.(1393). «ادبیّات پایداری. تعاریف و حدود». نشریه ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان. سال ششم، شماره دهم، صص 41-23

    3. جهانشاهی افشار، علی؛ روستا، جمشید. (1392). «هجوم مغول به ایران و مؤلفه‌های پایداری در اشعار سیف فرغانی». نشریه ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال پنجم، شماره نهم، صص117-93.

    4. صرفی، محمدرضا. (1393). «گستره ادبیّات پایداری». نشریه ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال ششم، شماره دهم، صص237-207.

    5. عباسی، جواد؛ راضی، زهره. (1393).«مشروعیت ایرانی در حکومت های محلی ایران در قرن هشتم هجری». فصلنامه پژوهشهای تاریخ محلی، سال دوم، شماره دوم، صص 98-84.