نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی

2 آموزگار

چکیده

«دختر شینا» عنوان مجموعه‌خاطرات قدم‌خیر محمدی کنعان، همسر سردار شهید، حاج ستّار ابراهیمی هژیر، به قلم بهناز ضرّابی‌زاده است. این کتاب که به جهتی زیرمجموعۀ نوع ادبی خاطره‌نگاری و از جهتی دیگر نمونه‌ای برای تاریخ‌نگاری دفاع مقدّس است، به بیان مقام شهید و شهادت، منزلت همسران شهدا و بازتاب روانی و اجتماعی جنگ پرداخته است. تاریخ شفاهی(Oral History) یکی از شیوه‌های تحقیقات تاریخی است که مبتنی بر گردآوری اقوال شفاهی است و بن‌مایۀ آن، خاطره است. گردآورندگان اطلاعات در تاریخ شفاهی، مورخان نیستند و متن نیز در واقع تاریخ نیست، بلکه مجموعه‌ای از اطلاعات تاریخ‌دار است که با عبور از مجرای ذهن راوی، مطابق زاویۀ دید او شده و از سلایق و علایق او رنگ گرفته‌است. پژوهشگران با این فرض که «دختر شینا» نمونه‌ای برای تاریخ شفاهی است، به واکاوی و بیان ویژگی‌های تاریخ‌نگاری شفاهی دفاع مقدس در این کتاب پرداختند و به این نتیجه رسیدند که مصاحبه‌کننده با انتخاب موضوعی جذّاب، بکر و پر از تعلیق، و هدایت هوشمندانۀ مسیر مصاحبه و نگارش، تاریخ‌نگاری صرف را مبدّل به اثری با ارزش‌های ادبی ساخته‌است. حس همذات‌پنداری، نحوۀ هدایت مصاحبه، ترسیم درست و زندۀ حوادث، استناد به عکس، ذکر نام‌ها و زمان‌های واقعی و دقیق و دارای مابه‌ازای بیرونی، بیان حالات روحی راوی و شخصیت‌پردازی‌های هنرمندانه، از «دختر شینا» اثری زنده و جذّاب ساخته‌است. ضرّابی‌زاده با اطلاع از تاریخچۀ جنگ، خاطرۀ شخصی را همراه با واقعیت عینی، فضاسازی کرده تا بتواند انعکاس صحیحی از وقایع مهم دفاع مقدس ارائه کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Oral History of Iranian Holy War in “Shina Girl”

نویسندگان [English]

  • ebrahim vasheghani farahani 1
  • Masoomeh Ebrahimi Hozhir 2

چکیده [English]

Abstract:
"Shina Girl" is memories of Ghadam-kheyr e Mohammadi Kanaan, wife of martyr general Sattar e Ebrahimi e Hozhir, written by Behnaz e Zarrabizadeh. This book, in a sense, is a literary genre of diaries, but in other sense is the history writing in Iranian Holy War which Expressed as martyr and martyrdom, martyrs' wives and reflect social and psychological status of the war. Oral history is one of the methods of historical research that Based on the collection of oral sayings and his origins is memory.collector of information in the oral history,is not historians,also The text is not history, it is a series of healthcare information Which had crossed on the mind of the history narrater and accordance with the his mind. Researchers with the assumption that "Shina Girl" is an example for Oral History, discussed to investigate the expression characteristics of oral history abot Iranian Holy War in this book and concluded that the interviewer to select interesting and original issue, has become the writing of history to a literary work. Zrabyzadh with knowledge of the history of the war, has created an atmospher on the memory of the person with reality, to guarantee an accurate reflection of the important events of the Iranian Holy War.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oral History
  • Memory
  • Shina Girl
  • Holy War
  1. آزبورن، برایان، د. و ریچارد سویر. (1378). چگونه زندگینامه بنویسیم؟. ترجمۀ محسن سلیمانی. تهران: سوره.

  2. اشرف، احمد. (1389). «سابقۀ خاطره‌نگاری در ایران». مجلۀ بخارا (http: //bukharamag.com). بازیابی در دوم خرداد 1389.

  3.  اگزوپری، آنتوان دو سنت. (1392). شازده کوچولو. ترجمۀ احمد شاملو. چاپ بیستم. تهران: نگاه.

  4.  امیریان، داوود و عباس پاسیار و حسن گلچین و... (1392). فرمانده من. چاپ اوّل. تهران: سورۀ مهر.

  5. بیهقی، ابوالفضل. (1373). تاریخ بیهقی. به کوشش خلیل خطیب رهبر. چاپ سوم. تهران: مهتاب.

  6. جعفریان، حبیبه. (1389). نیمۀ پنهان ماه. چاپ شانزدهم. تهران: روایت فتح.

  7.  حافظ قرآنى، مهین‌دخت. (1375). کتاب‌شناسى تاریخ ایران. تهران: کتابخانة ملى جمهورى اسلامى ایران.

  8. حسینی، سید حسن. (1381). گزیدۀ شعر جنگ و دفاع مقدّستهران: سورۀ مهر.

  9. حسینی، سیده زهرا. (1387). دا. تهران: سورۀ مهر.

  10. حسینی‌پور، سیدناصر. (1390). پایی که جا ماند. چاپ دهم. تهران: سورۀ مهر.

  11. خسروی، شمسی. (1389). «جایگاه نفد در خاطره نویسی دفاع مقدّس». مقوله‌ها و مقاله‌ها: بررسی ادبیّات دفاع مقدّس، مجموعه مقالات و نشست‌ها. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.

  12.  درگاهی، زین العابدین. (1383). اروند خاطرات. تهران: رسانش.

  13. رحیمی، مصطفی. (1392). بابانظر: خاطرات شفاهی شهید محمدحسن نظرنژاد. تهران: سورۀ مهر.

  14. سپهری، معصومه. (1384). لشکر خوبان. تهران: سورۀ مهر.

  15.  شمیسا، سیروس (1373). انواع ادبى. تهران: فردوس.

  16. صمدزاده، نصرت الله.(5/3/1393). «تاریخ شفاهی در ایران». وبگاه تاریخ شفاهی(http: //www.oral-history.ir). بازیابی در پنجم خرداد 1393.

  17. ضرّابی زاده، بهناز.(1390). دختر شینا. تهران: سوره مهر.

  18. فروغى، محمدقاسم (1371). خاطراتى کوتاه از عملیات هاى بزرگ. تهران: معاونت تبلیغات و انتشارات نیروی زمینی سپاه.

  19. فروغی جهرمی، محمدقاسم.(1389). مقوله‌ها و مقاله‌ها: بررسی ادبیّات دفاع مقدّس، مجموعه مقالات و نشست‌ها. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.

  20. کاظمی، محسن.(1384). «خاطره و تاریخ شفاهی».ماهنامۀ زمانه (ماهنامۀ اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر)، سال چهارم، شمارۀ34، صفحۀ14.

  21. کمرى، علی‌رضا. (1383). با یاد خاطره: درآمدى بر خاطره نویسى و خاطره نگاشته هاى پارسى در تاریخ ایران. تهران: سورة مهر.

  22. ــــــــــــــــــــ. (1384). «صدای محاضره‌ای تاریخ». ماهنامۀ زمانه (ماهنامۀ اندیشه و تاریخ سیاسی ایران معاصر). سال چهارم، شماره34، صفحه4.

  23. ــــــــــــــــ. (1381). به یاد مانا‌. چاپ دوازدهم. تهران: سورۀ مهر.

  24. یاحسینى، سیدقاسم. (1382). از بوشهر تا فاو. بوشهر: برگ طوبى.

  25. ــــــــــــــــ. (1389). «ضرورت پرداختن به تاریخ شفاهی جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق». مقوله‌ها و مقاله‌ها: بررسی ادبیّات دفاع مقدّس، مجموعه مقالات و نشست‌ها. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.

    منابع لاتین       

    - Rosental, Franz. (1968). History of Muslem Historiography. Leiden: Brill.