بررسی استعاره‌های مبتنی بر نام حیوانات در ادبیات دفاع مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشگاه یزد

چکیده

مقاله حاضر به مطالعه عبارات استعاری مبتنی بر نام حیوانات در ادبیات دفاع مقدس می-پردازد. تحلیل عبارات استعاری حیوانات، بر اساس چهارچوب لیکاف و جانسون انجام شده است. بر اساس این دیدگاه شناختی، استعاره فقط به یک آرایه‌ی ادبی به عنوان یکی از صور کلام اطلاق نمی‌شود، بلکه فرایندی فعال در نظام شناختی بشر محسوب شده تا جایی‌که استعاره‌های مفهومی یکی از راه‌های اساسی در درک افراد از مفاهیم در نظر گرفته می‌شود. مقاله حاضر در پی یافتن تفاوت‌هایی است که در به‌کار‌گیری استعاره‌های مبتنی بر نام حیوانات در مورد نیروی خودی و نیروی دشمن وجود دارد. مسئله دیگری که پیش روی این تحقیق است، بررسی فرهنگی هر یک از این عبارات استعاری می‌باشد. روش انجام این پژوهش به صورت توصیفی– تحلیلی بوده است. داده‌های این مقاله از 30 کتاب برگزیده جشنواره دفاع مقدس با قالب داستان گرفته شده است. نتایج و یافته‌های این تحلیل نشان می-دهد که حوزه حیوانات به عنوان حوزه مبدأ، یکی از پرکاربردترین حوزه‌های استعاری می‌-باشد و بیشترین تعداد اسامی حیواناتی که بالاترین درجه‌ی توهین‌ و حیوانیت را به همراه دارند، برای اشاره به نیروی دشمن استفاده شده است. اما برای اشاره به نیروهای خودی از تعداد کمی از اسامی حیوانات استفاده شده و این اسامی دارای بار معنایی مثبت می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Animal Metaphors in Defae Moghaddas Literature

نویسندگان [English]

  • Azam Estaji 1
  • Esmat Faragerdi 1
1
2
چکیده [English]

This paper explores metaphorical expressions which are retrieved from animal names in Defae Moghaddas literature. The analysis of these metaphorical expressions is based on Lakoff-Johnson framework. According to this approach, the metaphor is not just a literary embellishment but it is an active process in the human cognitive system whereas conceptual metaphors are one of the basic ways in people understanding of concepts. This paper is seeking to answer the differences in the application of metaphors based on animal names between Iranian and enemy Iraqi forces. Moreover, each metaphorical expression is culturally investigated. The research method is descriptive-analytic. Data for this study were taken from 30 best story books of holy defense festival. The results revealed that animal domain as a source domain is one of the most used domains and also the most number of animal names are used to refer to the enemy force, which has the highest degree of offensive and bestiality. Furthermore, the names of the animals that were used to refer to own forces are low and these names have positive connotations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive approach
  • Metaphor
  • Defae Moghaddas literature
  • Animals
  • War

مراجع

  1. الف. کتاب­ها

    1. 1.     احمد­زاده، حبیب. (1386). شطرنج با ماشین قیامت. تهران: انتشارات سوره.
    2. 2.     اعلم، هوشنگ. (1381). جستار­هایی در تاریخ علوم دورۀ اسلامی. تهران: بنیاد دایرة المعارف اسلامی.
    3. 3.     امیر­خانی، رضا. (1374). ارمیا. تهران: نشر سمپاد.
    4. 4.     بسطامی، سعی. (1378). حماسۀ میمک. تهران: نشر شاهد.
    5. 5.     بنونیست، امیل. (1377). دین ایرانی بر پایۀ متن­های معتبر یونانی. ترجمۀ بهمن سرکاراتی. چاپ سوم. تهران: قطره.
    6. 6.     بهبودی، هدایت ا....(1370). مدال و مرخصی. تهران: انتشارات حوزۀ هنری.
    7. 7.     تقوی، محمد. (1376). بررسی حکایت‌های حیوانات (فابل­ها) تا قرن دهم در ادب فارسی. تهران: انتشارات روزنه.
    8. 8.     تندرو­صالح، شاهرخ. (1382). ادبیّات جنگ و موج نو. تهران: فرهنگ­سرای پایداری.
    9. 9.     جابز، گروترود. (1370). سمبول­ها. ترجمۀ محمد رضا بقاپور. تهران: مترجم.

    10. خیریه، بهروز. (1384). نقش حیوانات در داستان‌های مثنوی معنوی. تهران: انتشارات فرهنگ مکتوب.

    11. رضاپور، راضیه. (1385). آخرین معادله. تهران: نشر ستاره­ها.

    12. سنگری، محمدرضا. (1380). نقد و بررسی ادبیّات منظوم دفاع مقدّس. تهران: انتشارات پالیزان.

    13. شریفی، محمّد. (1388). فرهنگ ادبیّات فارسی. چاپ سوم. تهران: نشرنو.

    14. شوالیه،ژان وگربران،آلن. (1378). فرهنگنماده.ترجمة سودابهفضایلی.تهران: جیجون.

    15. عبداللّهی، منیژه. (1388). فرهنگ­نامه جانوران در ادب پارسی. تهران: پژوهنده.

    16. فراهانی، مهدی. (1373). ارتفاعات کوبی کوبلان. تهران: انتشارات حوزۀ هنری.

    17. فرجام فر، سهیلا. (1381). کفش­های سرگردان. تهران: سورۀ مهر.

    18. فکور، اصغر. (1386). مردها زود بزرگ می­شوند. چاپ سوم. تهران: نشر ستاره­ها.

    19. قدمی، محمد­حسین. (1368). جشن حنابندان. تهران: انتشارات حوزۀ­ هنری.

    20. قزوینی، ذکریا­بن­محمد. (1361). عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات. تهران: عطار.

    21. کمری، علیرضا. (1369). نامه­های فهیمه. تهران: انتشارات سورۀ مهر.

    22. مطلق، محسن. (1382). نگاه شیشه­ای خاطرات شفاهی حسن آذری موفق. تهران: سورۀ مهر.

    23. مومنی، محسن. (1376). زمانی برای بزرگ شدن. تهران: انتشارات سورۀ مهر.

    24. یاحقی، محمد جعفر. (1386). فرهنگ اساطیر. تهران: فرهنگ معاصر.

     

    ب. مقاله­­ها

    1. 1.     افراسیاب­پور، علی­اکبر. (1391). «تمثیل حیوانات در مثنوی هفت اورنگ». مجلۀ عرفانیات در ادب فارسی. سال چهارم، شمارۀ 13، صص 103-118.
    2. 2.     تاج­بخش، اسماعیل و فرجی­قرقانی، آسیه. (1389). «کلاغ در ادب پارسی». تاریخ ادبیّات فارسی. شمارۀ62، صص 29-46.
    3. 3.     رحیمی، امین و موسوی، زهرا. (1393). «نماد­های جانوری نفس در متون عرفانی با تکیه بر آثار سنایی، عطار و مولوی ». متن پژوهی ادبی. جلد62، شمارۀ18، صص 147-173.
    4. 4.     رهبریان، محمدرضا. (1391). «نگاهی به نقش حیوانات در ادبیّات».کتاب ماه ادبیّات. شمارۀ25، صص 25-17.
    5. 5.     سجودی، فرزان. (1391). «بررسی معناشناختی استعاره زمان در داستان­های کودکان به زبان فارسی». فصلنامۀ نقد ادبی. شمارۀ19، صص 135-156.
    6. 6.     شریفی، شهلا و حامدی­شیروان، فاطمه. (1389). «بررسی استعاره در ادبیّات کودک و نوجوان در چهارچوب زبان­شناسی‌شناختی». تفکر و کودک. شمارۀ2، صص 39-64.
    7. 7.     صرفی، محمدرضا. (1386). «نماد پرندگان در مثنوی». فصلنامۀ پژوهش­های ادبی. جلد5، شمارۀ18، صص 53-76.
    8. 8.     ظاهری­­عبده­وند، ابراهیم و صفری، جهانگیر. (1391). «بررسی نمود برخی حیوانات و پرندگان در شعر ناصرخسرو». مجلۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی شهر کرد. سال هفتم، شمارۀ26، صص83-110.
    9. 9.     یداللبهی، نسرین. (1383). «عقاب در اسطوره و ادبیّات». ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد. شمارۀ1، صص 106-126.

    10. یوسفی­راد، فاطمه و گلفام، ارسلان.(1381). «زبان­شناسی‌شناختی و استعاره». تازه­های علوم شناختی. شمارۀ5، صص 59-64.

     

    ج. منابع لاتین

    1. Charteris-Black, J., & Ennis, T. (2001). A comparative study of metaphor in Spanish and English financial reporting. English for Specific Purposes, 20(3), 249–266.

    2. Cienki, A. (2005). Researching conceptual metaphors that (may) underlie political discourse. In ECPR Workshop on Metaphor in Political Science.

    3. Deignan, A (2003). Collins cobuild English guides: Metaphor. London: Harpercollins.

    4. Evans, V., & Green, M. (2006). Cognitive linguistics: An introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.

    5. Geeraerts, D., & Cuyckens, H. (1995). The Oxford handbook of cognitive linguistics. Oxford: Oxford University Press.

    6. Geeraerts, D., & Cuyckens, H. (2007). Introducing cognitive linguistics. Oxford: Oxford university press.

    7. Gibbs, J., & Raymond, W. (2008). The Cambridge handbook of metaphor and thought. Cambridge: Cambridge University Press.

    8. Gruyter, M. (2000). Metaphor and Metonymy at Crossroads: A cognitive perspective. Berlin: Walter de Gruyter.

    Johnson, M., & Lakoff, G. (1980). Metaphors we live by. Chicago: University of Chicago press.

    9. Kovecses, Z. (2000). American English: an introduction. Canada: Broadview Press.

    10. Kovecses, Z. (2010). Metaphor: A practical introduction. Oxford: Oxford University Press.

    11. Lakoff, G. (1991). Metaphor and War: The Metaphor System used to Justify War in the gulf (Part 1 and 2). Viet Nam Generation Journal Online, 3 (3).

    12. Lakoff, G. (2002). Moral politics: How liberals and conservatives think. Chicago: University of Chicago press.

    13. Lakoff, G., & Thompson, H. (1975). Introducing cognitive grammar (Vol. 1, pp. 295–313). Presented at the Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society.

    14. Lakoff, G., & Turner, M. (1989). More than cool reason: A field guide to poetic metaphor. Chicago: University of Chicago press.

    15. Lundmark, C. (2010). Plant Metaphors in English Economic Newspaper Texts. Oxford: Oxford university press.

    16. McCloskey, D. N. (1998). The rhetoric of economics. Wisconsin: Wisconsin Press.

    17. Nesi, H. (1995). A modern bestiary: a contrastive study of the figurative meanings of animal terms. ELT Journal, 49(3), 272–278.

    18. Newmark, P. (1993). Paragraphs on translation. London: Multilingual matters.

    19. Sharifi, S., & Firuzian, A. (2012). Role of body members in constructing metaphors in Persian political texts. Mediterranean Journal of Social Sciences, 3.

    20. Talebinejad, M. R., & Dastjerdi, H. V. (2005). A cross-cultural study of animal metaphors: When owls are not wise! Metaphor and Symbol, 20 (2), 133–150.

    21. Urbonaitė, J. (2007). Health metaphor in political and economic discourse: A cross-linguistic analysis. Studies about Languages, (11), 68–74.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار