نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان

2 دانشگاه ولی عصر«عج» دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

3 دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی عصر«عج» رفسنجان

چکیده

دفاع مقدّس و ادبیات آن، در نگاه شعرا تصویری روشن و گویا از رنج­ها، آسیب­ها و  رشادت­های مردم این مرز و بوم داشته­است. خوزستان از دیرباز مهد تولّد شاعران بزرگی بوده است که جمعی از آنان به تبع پیشامد­ها و تأثیرات جنگ دربارۀ رشادت­های رزمندگان، تحریک مردم برای حضور در جبهه­ها، انعکاس احوال مردم آن دوران و درون­مایه­های دیگر مرتبط با جنگ اشعاری سروده‌اند. در این پژوهش، شعر سه نفر از شاعران زن خوزستان (پروانه نجاتی، افسانه نجومی و رقیه مفاخری) در سه حوزۀ زبان، شکل و محتوا با محوریت دفاع مقدّس بررسی می­شود. هدف اصلی این پژوهش، معرّفی شعرای شاخص زن استان خوزستان، بررسی و تحلیل شکلی و محتوایی آثار شعرای مورد بحث و بازتاب عاطفی و احساسی دفاع مقدّس در شعر آنان است. بر اساس نتایج این پژوهش، شعر پروانه نجاتی جولانگاه ایدئولوژی اوست. پایبندی سرسختانۀ او به ایدئولوژی و نزدیکی زبان شاعر به رخدادهای هشت سال دفاع مقدّس، تفسیر شعر او را بر مبنای واقعیتی که باز می­نماید، پذیرفتنی می‌کند. انتخاب زبان ویژه، بیان کوبنده و تصویرپردازی موفق نجومی به شعر او در حوزۀ دفاع مقدّس هویت می­بخشد. می­توان گفت که مفاخری به لحاظ درون­مایۀ شعری، ایستادگی در برابر هجوم دشمنان و حفظ استقلال کشور را از دستاوردهای ارزشمند دفاع مقدّس می­داند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Reflection of the Culture and Literature of Sacred Defense in the Poetry of Women in Khuzistan: A Case Study of Poems by Parvaneh Nejati, Afsaneh Nojoumi, and Roghayeh Mafakheri

نویسندگان [English]

  • Hamid JafariGhariyehAli 1
  • Mohammadmehdi PourgholamAli 2
  • Amal kaabomeir 3

1 Associate professor,Vali-e-Asr university of Rafsanjan

2 assistant professor,Vali-e-Asr university of Rafsanjan M.A.in persian Language and Literature

3 M.A.in persian Language and Literature

چکیده [English]

         The Sacred Defense literature reflects pains, injuries and bravery of people in Iran during the 8-year war. Khuzistan has always been home to great poets who, influenced by war, unconsciously incorporated courageous acts of national fighters into their works to encourage people to partake in battlefields, and to reflect people’s lifestyle during the war. The present study investigates the poetry of Parvaneh Nejati, Afsaneh Nojomi, and Roqayeh Mafakheri in terms of language, form and content with an eye to the themes of the Sacred Defense. The aim of this study is to provide insights into the poetry of these female figures by performing a form and content analysis and reflecting emotional responses to the Sacred Defense in their works. Results indicate that Parvaneh Nejati adheres vehemently to the ideology and language of the war and provides a realistic representation of its events, which makes the interpretation of her poems seem acceptable. On the other hand, linguistic stylistics, expressive rhetoric and successful imagery in the poetry of Afsaneh Nojoumi give a peculiar identity to her works. Finally, the study shows that Roghayeg Mafakheri emphasizes on resistance against foreign invasion and glorification of national independence as valuable achievements of the Sacred Defense.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sacred Defense
  • Khuzistan Province
  • Parvaneh Nejati
  • Afsaneh Nojoumi
  • Roghayeh Mafakheri
احمدی، بابک. (1396). ساختار و تأویل متن. چاپ 19. تهران: نشر مرکز.
باقری، ساعد؛ محمدی، نیکو. (1372). شعر امروز. تهران: الهدی.
بصیری، محمّدصادق؛ کافی، غلامرضا؛ رعیت­زاده، فاطمه. (1394). «بررسی‌ برجستگی‌های لفظی و ساختاری شعر دفاع مقدّس استان کرمان». نشریۀ ادبیات پایداری. س7، ش 13، صص 1-24.
سنگری، محمد‌رضا. (1380). نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدّس. ج 2و 3. تهران: پالیزان.
شفیعی­کدکنی، محمد­رضا. (1370). موسیقی شعر. چاپ 3. تهران: آگاه.
شفیعی­کدکنی، محمد­رضا. (1390). با چراغ و آینه. تهران: سخن.
شیرشاهی، افسانه. (1390). شعر مقاومت و دفاع مقدّس. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
صنعتی، محمدحسین. (1389). آشنایی با ادبیات دفاع مقدّس. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدّس.
طاهری، قدرت­الله. (1389). «زبان نوشتار زنانه، واقعیّت یا توهم؟». مجلۀ متن پژوهی ادبی. دانشگاه علامه طباطبایی. دورۀ 13، ش 42، صص87-107.
فتوحی، محمود. (1391). سبک­شناسی، نظریه­ها، رویکردها و روش­ها. تهران: سخن.
کافی، غلامرضا. (1381). دستی بر آتش. شیراز: نوید.
مدرّسی، فاطمه؛ خجسته، زهرا. (1392). «جلوه‌های مقاومت و پایداری در اشعار طاهره صفار‌زاده». نشریۀ ادبیات پایداری. س 5، ش 9. صص 263-282.
مدرّسی، یحیی. (1368). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
مفاخری، رقیه. (1392). حوالی عصر­های بیهوده. تهران: انتشارات نیماژ.
نجاتی، پروانه. (1381). گزیدۀ ادبیات معاصر. تهران: کتاب نیستان.
نجاتی، پروانه. (1383). لحظات عاشقانۀ یک زن.  شیراز: انتشارات نوید شیراز.
نجاتی، پروانه. (1387). زیر پوست شهر. تهران: انتشارات سورۀ مهر.
نجاتی، پروانه. (1387). شکستنی­تر از آنم. تهران: انتشارات تکا.
نجاتی، پروانه. (1388). غزل­های ماه. تهران: انتشارات تکا.
نجومی، افسانه. (1389). نمای درشت (آنتولوژی شعر زنان خوزستان). اهواز: انتشارات ترآوا.
نجومی، افسانه. (1393). کارون با طعم توت فرنگی. تهران:  نصیرا.
نجومی، افسانه. (1396). برای حجامت لب­هایم اهواز بیاور.  اهواز: انتشارات هشت.
ونارجی، مژگان. (1392). «سبک­شناسی شعر شاعران زن از پیروزی انقلاب اسلامی تا دوران دفاع مقدّس (طاهره صفارزاده، سپیده کاشانی، فاطمه راکعی). راهنما محمّدرضا صرفی. دانشگاه شهید با­هنر کرمان.