نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباسعلی وفایی ¹
• ناصر عارف ²

¹ دانشگاه علامه طباطبایی

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه

چکیده

        انقلاب مشروطه با اندیشة ملی‌گرایی و تجدّد خواهی و با ایجاد دگرگونی‌های عمیق در حوزه‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، ساحت ایدئولوژی ملّت دربارۀ انسان، نقش دین در ادارة امور جامعه و وطن‌خواهی را دستخوش تغییرات اساسی کرد و مفاهیم جدید را به گفتمان غالب تبدیل نمود. انقلاب­ اسلامی نیز با ایدئولوژی توحیدی برای حاکمیت بخشیدن به قانون اسلامی و استقرار نظام سیاسی مبتنی بر دین، جهان­بینی ملّت و بنیان‌های فرهنگی و اجتماعی را دگرگون­کرد. «وطن» از جمله موضوعات مشترکی است که در شعرِ این دو انقلاب، متفاوت از مفهوم قدیم آن، با بسامد بالایی به ­کار ­رفته­است. برای اینکه عناصرِ مهم تأثیرگذار بر وطن‌دوستی برای حقیقت‌جویان آشکار­شود، در این مقاله، تأثیر ایدئولوژیِ ملی‌گرایی و دین‌مداری بر شعر وطنی شاعران این ادوار، با مراجعه به دیوان شعر آنان و آثار تحلیلی مرتبط با موضوع، مورد بررسی قرارگرفت. این پژوهش به روش کتابخانه­ای و تحلیلی بوده و نتیجۀ به­دست­آمده بیانگر این است:
       مفهومِ وطن در اندیشۀ شاعران دورۀ مشروطه با تأثیرپذیری از فرهنگ و مدنیّت جهان غرب، ملی‌گرایی و ناسیونالیستی ­است و در جهان­بینی شاعران انقلاب ‌اسلامی با الهام از آموزه­های دینی، اسلام­ وطنی است و  با پیوند فرهنگ ملی و دینی در انقلاب ­اسلامی، مفهوم «ایرانی اسلامی» و  تا حدودی ملی­گرایی و ناسیونالیستی نیز به­کار رفته است.

کلیدواژه‌ها

• مشروطه
• انقلاب ‌اسلامی
• شعر وطنی
• ناسیونالیسم

عنوان مقاله [English]

The Effect of Ideology on the View of Homeland in the Poetry of Constitutional Era and Islamic Revolution

نویسندگان [English]

• abbas ali vafaie ¹
• naser Aref ²

¹ allame tabatabaei university

² .

چکیده [English]

The success of the Constitutional Revolution, with ideas of nationalism and reformism, and by creating profound changes in cultural, political and social domains, has made fundamental changes in the creation of nation’s ideology about human, the role of religion in the administration of social affairs, and patriotism and has introduced new concepts in the dominant discourse. Also, the Islamic Revolution, with its monotheistic ideology, having the goal of conferring jurisdiction to the Islamic law and establishing a political regime based on religion, has changed the worldview of the nation and the cultural and social foundations. ‘Homeland’ is one of the common themes which has been frequently used in a new concept, different from its old meaning, in the poetry of these two revolutions. In order to reveal the important and influential elements on patriotism to the truth seekers, this study has investigated the effect of nationalistic and religious ideologies on poems about homeland written by the poets living in the two eras were studied with reference to their books of poetry and other related analytical works.
The concept of ‘homeland’ in the view of poets of the Constitutional Era is influenced by western culture and civilization and nationalism, while in the view of poets of the Islamic Revolution, it is inspired by religious, Islamic-patriotist teachings, also the concept of ‘Islamic Iran’ and to some extent, the concept of nationalism has been used by the link made between national and religious culture in the Islamic Revolution.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• The Constitutional Movement
• The Islamic Revolution
• homeland poetry
• nationalism