نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان
چکیده
فرخی یزدی را باید مهمترین شاعر غزل سرای عصر مشروطه نامید که این قالب شعری را در خدمت بیان اندیشههای پایداری خود قرار داد. با توجه به این که در شعر پایداری، مسائلی مانند تعهد و التزام و بیان مسائل اجتماعی یک دورۀ تاریخی با زبانی صریح مطرح است و از سوی دیگر در شعر غنایی مفاهیم و اندیشهها در خدمت بیان عواطف شخصی شاعر قرار دارد پرسش. اصلی مقاله این است که فرّخی یزدی چطور توانسته است از طریق شعر غنایی به بیان مضامین پایداری بپردازد. این مقاله از طریق تحلیل ساختاری گزاره های شعری فرّخی یزدی به نقد کاربرد مفاهیم پایداری در زبان شعر این شاعر میپردازد. انتخاب قالب غزل با حفظ قراردادهای زبانی و محتوایی آن برای بیان مفاهیم پایداری، بهرهگیری از مؤلفههای مختلف زبان غنایی و کارکردهای عاطفی زبان و آمیختن مفاهیم پایداری با قلمرو احساسات شخصی از مهمترین مؤلفههایی است که فرّخی برای بیان مفاهیم پایداری در زبان شعر بهره برده است. در شعر سیاسی - غناییِ فرّخی فعالیتها و کنشهای سیاسی شاعر از انفعالات نفسانی او متأثر میشود و با تجربۀ عاطفی و احساسی او میآمیزد. در این نوع اشعار غالباً منِ شخصی شاعر محور اصلی ساختار نحوی شعر است. نبود آزادی مایۀ درد و رنج و اندوه شاعر است.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Analysis of Farrokhi Yazdi's Resistance Poetry from the Perspective of Lyrical Poetry Theory
نویسنده [English]
- Omid Zakerikish
Assistant professor of Persian language and literature, University of Isfahan
چکیده [English]
1. Introduction
Poetry has always had a very important status in the past culture of Iran. Social, political, cultural, religious and historical issues of Iran are reflected in the mirror of Persian poetry. In many historical periods, in addition to its artistic role, poetry has also played an important role in communication. One of the most important periods in which poetry played this role was the Constitutional Period. Poets of this period played the most important role in social awakening, and poetry was the most important tool for this purpose .Among the poets of this period, Farrokhi Yazdi should be mentioned as the most important poet of ghazal in the Constitutional Era, who used this form of poetry to express his ideas of resistance. That is why he has been called 'the poet of freedom'. In addition to poetry, he published articles in praise of freedom and the struggle against dictatorship in the Toofan newspaper. Sometimes the existence of epic themes in the poetry of some important poets of this period (for example Bahar) has led researchers to think that the main background of resistance poetry is epic. But if we consider Farrokhi's poem as a whole, we will see that he often has a lyrical mentality in expressing the theme of resistance, even when referring to an epic story.
2. Methodology
Considering that in the poem of resistance, issues such as obligation, commitment, and expressing social issues of a historical period expressed in explicit language are important, and on the other hand, in lyrical poetry, the expression of the poet's personal emotions is important, The main question of the article is how Farrokhi Yazdi was able to Express resistance themes through lyrical poetry. Therefore, this article critiques the concepts of resistance in the language of his poetry by paying attention to the text of Farrokhi Yazdi's poetry and structural analysis of his poetic propositions.
3. Discussion
Choosing the format of ghazal by preserving its linguistic and content conventions to express the concepts of resistance, using different components of lyrical language and emotional functions of language and combining concepts of resistance with the domain of personal feelings are some of the most important components that Farrokhi has used for expressing concepts of resistance in poetry. In Farrokhi's political-lyrical poetry, the poet's political activities and actions are influenced by his sensual interactions and are combined with his emotional experience. In this type of poetry, often the personal 'I' of the poet is the main axis of the syntactic structure of the poem. The lack of freedom is the cause of the poet's pain and sorrow. Farrokhi can be considered the pioneer in combining the traditional spirit of lyrical poetry and explicit social and political concepts in the new era of Iranian poetry. Farrokhi Yazdi not only in his purely lyrical ghazal but also in other types of ghazals in general follows the tradition of Persian ghazals. In Farrokhi Yazdi's poetry, traditional contents of Persian lyrical poetry are always seen along with new themes and terminology of resistance. In general, he has been successful in combining these two components. The peak of lyrical mentality in creating visual compositions in Farrokhi Yazdi's poetry can be seen in the composition of The Beloved of Freedom. These resistance concepts for him are like the sacred and the beloved, which are constantly in front of his eyes and thoughts.
One of the most important components of lyrical poetry in Farrokhi's poems is that he considers the concepts of resistance as a personal feeling. He considers the issues of people's resistance as a 'value'. His strong faith in these values and the manifestation of this faith in his emotional and intimate poetry makes him seem like a lover who has only the desire for freedom in Iran and is ready to sacrifice his life for 'freedom', 'homeland', and 'justice'. The most important feeling that connects Farokhi's lyrical mentality with his idea of resistance is the feeling of 'loving'. This feeling is also the most important feeling in Persian lyrical poetry. Love and affection are the product of the feeling of love that has created lyrical and mystical poems in ancient Persian poetry, and in Farrokhi's ghazal shows the poet's connection with resistance components such as freedom and homeland.
4. Conclusion
Considering Farrokhi's poetry as a whole, we will see that he often has a lyrical mentality in expressing resistance issues. The manifestation of this attitude in his poetry can be measured according to two characteristics: Farrokhi's first step in expressing the concepts of resistance is the use of lyrical language; the second component that makes his poetry lyrical is that he considers the concepts of resistance as a personal feeling. In Farrokhi's political-lyrical poetry, the poet's political activities and actions are influenced by his sensual interactions and combine with his emotional experience. One of the most important manifestations of this feature is the use of the emotional function of language. The lack of freedom is the cause of the poet's pain and sorrow. This is as sad as the distance of the beloved from the lover in ancient lyrical poetry. On the other hand, the concepts of resistance, especially 'freedom', are the main purpose of the poet's sense of 'love'. The poet offers his most intimate personal feelings for freedom. Freedom is the beloved in his poetry.
کلیدواژهها [English]
- Farrokhi Yazdi
- Resistance Poetry
- lyric Poetry
- lyric Language
- Personal Emotions
- امیری خراسانی، احمد و اکرمینیا، عصمت. (1396). «جایگاه رجز در شعر دفاع مقدس». چاپ شده در نشریۀ ادبیات پایداری. شمارۀ 16، صص 40-21.
- بصیری، محمد صادق. (1388). سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیات فارسی. ج 1. کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر.
- پاینده، حسین. (1373). «ترجمۀ بخشهایی از مقدّمه ویلیام وردزورث بر ترانه های غنایی». چاپ شده در ارغنون، سال اول، شماره 2.
- پورنامداریان، تقی. (1386). «انواع ادبی در شعر فارسی». چاپ شده در مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه قم. سال اول، شمارۀ سوم، صص 22-7.
- پورنامداریان، تقی. (1380). در سایۀ آفتاب. تهران: سخن.
- تسلیم جهرمی، فاطمه و طالبیان، یحیی. (1389). «مضامین و بن مایه های ادبیات پایداری در اشعار ادیبالممالک فراهانی». چاپ شده در نشریۀ ادبیات پایداری. شمارۀ 3 و 4، صص 112-91.
- حافظ شیرازی، خواجه شمسالدین محمد. (1362). دیوان غزلیات. تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری. چاپ دوم. تهران: خوارزمی.
- حسن پور آلاشتی، حسین و عباسی، رضا. (1389). «تحلیل زبانی اشعار فرّخی یزدی بر اساس نظریۀ زیبایی شناسی انتقادی». چاپ شده در نشریۀ پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی. شمارۀ 17، صص 149-113.
- حق شناس، علی محمد. (1383). «سه چهرۀ یک هنر: نظم، نثر و شعر در ادبیات». چاپ شده در نشریۀ مطالعات و تحقیقات ادبی. دانشگاه تربیت معلم. سال اول، شمارۀ 1 و 2، صص 70-47.
- روزبه، محمد رضا. (1379). سیر تحول غزل فارسی. تهران: روزنه.
- زرّین کوب عبدالحسین. (1373). شعر بی دروغ شعر بینقاب. چاپ هشتم. تهران: علمی.
- سپانلو، محمدعلی. (1375). شهر شعر فرخی. تهران: علم.
- سپانلو، محمدعلی. (1369). چهار شاعر آزادی. تهران: نگاه.
- سعدی، مصلح الدین. (1374). دیوان غزلیات. به کوشش دکتر خلیل خطیب رهبر. تهران: مهتاب.
- شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1352). «انواع ادبی و شعر فارسی». چاپ شده در نشریۀ خرد و کوشش. دورۀ چهارم، دفتر دوم و سوم، صص 119-96.
- شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1390 الف). با چراغ و آینه، در جستجوی ریشههای تحوّل شعر معاصر ایران. تهران: سخن.
- شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1390ب). ادوار شعر فارسی از مشروطیت تا سقوط سلطنت. چاپ هفتم. تهران: سخن.
- شمیسا، سیروس. (1372). سیر غزل در شعر فارسی. چاپ چهارم. تهران: فردوس.
- صرفی، محمد رضا. (1393). «گسترۀ ادبیات پایداری». چاپ شده در نشریۀ ادبیات پایداری. شمارۀ 10، صص 238-207.
- صنعتی محمد حسین. (1389). آشنایی با ادبیات دفاع مقدس. تهران: بنیاد حفظ آثار و ارزشهای دفاع مقدس.
- عبادیان، محمود. (1372). تکوین غزل و نقش سعدی. تهران: هوش و ابتکار.
- فرخی یزدی، میرزا محمد. (1369). دیوان. چاپ نهم. به اهتمام حسین مکی. تهران: امیر کبیر.
- فضیلت محمود، شکری، همایون و همکاران. (1394). «تصویر شاهد آزادی در شعر فرّخی». چاپ شده در نشریۀ ادبیات پایداری. شمارۀ 13، صص 263-249.
- کالر، جاناتان. (1382). نظریۀ ادبی. ترجمۀ فرزانه طاهری. تهران: مرکز.
- کریم زاده، علی. (1384). «میزان دهقان: بحثی در غزل فرّخی یزدی». چاپ شده در نامۀ پارسی. سال دهم، شمارۀ 1، صص 142-133.
- مدرسی فاطمه و رستمی، فرشتۀ. (1393). «جلوههای ادبیات پایداری در سرودههای فرّخی یزدی». چاپ شده در نشریۀ ادبیات پایداری. شمارۀ 10، صص 272-253.
- مسرت، حسین. (1384). پیشوای آزادی: زندگی و شعرفرخی یزدی. تهران: ثالث.
- نجف دری، حسین. (1379). «فرخی یزدی و توانمندیهای غزل در عصر مشروطه». چاپ شده در شناخت. شمارۀ 27، صص 202-192.
- همایی، جلالالدین. (1339). «غزل و تحوّل اصطلاحی آن در قدیم و جدید». چاپ شده درمجلۀ یغما. سال سیزدهم، شماره دوم، صص 83-77.
- یاکوبسن، رومن. (1381). «زبانشناسی و شعر شناسی». در زبانشناسی و نقد ادبی. ترجمۀ حسین پاینده. چاپ دوم. تهران: نشر نی.