نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

2 دانش آموخته زبان و ادبیات فارسی، گروه ادبیات فارسی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران

چکیده

شخصیت‌های تاریخی و اسطوره‌ای با هویت و تاریخ مستقلی که دارند، امکان مناسبی برای شاعر فراهم می‌کنند تا مفاهیم و معانی مورد نظرش را از طریق آنها به خواننده منتقل کند. از سویی خوانندگان نیز با درک مشابهت میان این شخصیت‌ها و مضامین وارد شده در شعر بهتر می‌توانند معنای مورد نظر شاعر را درک کنند. در واقع این شخصیت‌ها عمق بیشتری به کلام و معانی سخن شاعر می‌بخشند. بررسی این شخصیت‌ها نیز منجر به نقد و مطالعۀ دقیق‌تر متن می‌شود. پژوهش حاضر به بررسی مضامین جدید در دفتر شعر «عشق علیه السلام» علیرضا قزوه با مطالعه و بررسی شخصیت‌های میراثی در اشعار او می‌پردازد.
هدف مقاله حاضر بررسی شیوه‌های مختلف مضمون‌آفرینی قزوه با استفاده از شگرد فراخوانی شخصیت در دفتر شعر «عشق علیه السلام» است. روش تحقیق در این پژوهش، کیفی (تحلیلی-توصیفی) است.
در دفتر «عشق علیه السلام» 17 شخصیت حضور دارند که در سه دستۀ دینی، تاریخی و اسطوره‌ای قابل تقسیم هستند. شاعر به دو صورت با این شخصیت‌ها ارتباط برقرار کرده است؛ نخست: بیان میراث؛ یعنی به کارگیری آنها بدون دخل و تصرف در ابعاد شخصیتی یا ویژگی‌های آنها و دیگر بازآفرینی آنها. این شخصیت‌ها در اشعار قزوه، کاربردهایی دارند از جمله؛ توصیف، تصویرآفرینی،‌گسترش و بسط معنایی همراه با ایجاز، ترسیم حال شهدا و جانبازان، انتقاد از اوضاع کنونی مسلمانان و جهان اسلام و یادآوری مجد و شکوه گذشتة مسلمانان.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Theme making using the technique of calling characters in Alireza Ghazveh’s poems

نویسندگان [English]

  • Abdollah Hasanzadeh Mirali 1
  • Saeedeh Birjandi 2

1 Associate Professor of Persian Language and Literature, Faculty of Literature & Humanities, Semnan University, Semnan, Iran

2 Ph.D. in Persian Language and Literature, Kashan University. Kashan, Iran

چکیده [English]

The use of historical and mythical characters in poetry that have an ancient background helps poets to convey their feelings and thoughts more easily to the reader. On the other hand, the reader can better understand the meaning by understanding the similarities between the historical characters used in the poem and the meaning desired by the poet. In this article, we intend to examine the new themes in the works of Alireza Ghazveh using the technique of calling characters.
In this article, first, the heritage characters in Qazveh’s book are examined, then, the type of heritage, the poet's purpose, and the function of those heritage characters will be examined.
Heritage characters have a significant presence in the poems of Alireza Qazveh. Ghazwa sometimes conveyed meaning by them, sometimes addressed them, and sometimes interfered with their characteristics. In general, there are 17 heritage characters in Eshqhe Alaihes-Salam by Qazveh. These characters can be divided into three categories: religious, historical and mythical. Meanwhile, the frequency of mythical characters was lower than that of religious and historical figures. The poet also communicates with these characters in two ways; first, the expression of heritage; i.e., using them without interfering with their personality dimensions or characteristics. Second, the recreation of them. These characters have some functions in Qazveh's poems. Describing, depicting, expanding the meaning along with brevity, depicting the condition of martyrs and veterans, criticizing the current situation of Muslims and the Islamic world and recalling the past glory of Muslims are among the functions of heritage characters in Alireza Qazveh's poetry.
The results of this research could be effective in the new reading of Qazveh's works. It can also give a deeper understanding of his work.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Alireza Ghazveh
  • Character calling
  • Theme making
  • Resistance literature
قرآن کریم.
ابن‌حسام خوسفی. (1363). دیوان اشعار. به اهتمام احمد احمدی بیرجندی و محمدتقی سالک. خراسان: داره کل حج و امور خیریه.
آل بویه لنگرودی، عبدالعلی؛ امیری، مرتضی. (1394). «فراخوانی شخصیت‌های دینی در شعر پایداری معاصر». لسان مبین، ش 20، 25-44.
برکات، وفیق. (1409). «صفحات مشرقه من تراثنا البحری فی الفکر العسکری للناصر صلاح الدین الایوبی». التراث العربی، ش 35، 117-138.
بیطار، امینه. (1987). «صلاح الدین ایوبی، شخصیته، مآثره، حروبه مع الصلیبیین». الفکر الاستراتیجی العربی، ش 35، 110-125.
پرنیان، موسی؛ فتاحی، سهیل. (1393). «مضمون‌سازی و تصویرآفرینی با اعلام جغرافیایی در شعر هوشنگ ابتهاج». پژوهش‌های ادبی و بلاغی، ش 6، 76 – 86.
حسینی مؤخر، محسن؛ حمید، نجات. (1395). «بررسی تطبیقی درونمایه اعتراض در شعر احمد مطر و علیرضا قزوه». مطالعات تطبیقی فارسی و عربی. ش2، 39-66.
جوانشیر، موسی. (1390). «مقایسه گونه‌شناسی موعود مسیحیت با موعود شیعه». انتظار موعود. ش 34، 119 – 144.
داد، سیما. (1375). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چ2. تهران: مروارید.
سرباز، حسن؛ آریادوست، سیدحسن. «بازخوانی شخصیت‌های قرآنی در رمان طیور الحذر ابراهیم نصرالله». الجمعیة الایرانیه للغه العربیه و آدابها. ش25، 79-112.
سید نظری، بهمن. (1376). «نکته‌پردازی و مضمون‌سازی در شعر و ادب پارسی». شناخت. ش21، 127-141.
شاندو، آلبر. (1375). صلاح الدین. ترجمه محمد قاضی. چ4، بی‌جا: نشر قیام.
شمیسا، سیروس. (1390). فرهنگ تلمیحات. تهران: نشر میترا.
عرب، عباس؛ حصاری، محمد جواد. (1388). «حضور نمادین پیامبران در شعر معاصر عربی». مجله زبان و ادبیات عربی. ش1، 117 – 139.
عرفات ضاوی، احمد. (1384). کارکرد سنت در شعر معاصر عرب. ترجمه حسین سیدی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
فتوحی رودمعجنی، محمود. (1385). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
قزوه، علیرضا،  (1389). چ2. عشق علیه السلام. تهران: انتشارات سوره مهر.
الکرکی، خالد. (1989). الرموز التراثیه فی الشعر العربی الحدیث. بیروت: دارالجیل.
کندی، محمد علی. (2003). الرمز و القناع فی الشعر العربی الحدیث. بیروت: دارالکتاب الجدید المتحده.
مجلسی، محمدباقر. (بی­تا). بحار الانوار. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
معین، محمد. (1386). فرهنگ معین. چ3. تهران: زرین.
میرصادقی، جمال. (1394). عناصر داستان. چ9. تهران: سخن.
نجفی ایوکی، علی. (1391). «شگردهای فراخوانی شخصیتهای سنتی و بیان دلالت‌های آن در شعر امل دنقل». ادب عربی. ش3، 17-46.
نصیر، عبدالمجید. (1428ق). «قیاده بنی الموهبه والصنعه؛ صلاح الدین ایوبی نموذجا». آفاق الثقافه والتراث. ش 59، 61-69.
نعمتی قزوینی، معصومه؛ سیاوشی، صابره؛ جدیدی، لیلا. (1395). «کاربرد شخصیت‌های دینی در شعر نازک الملائکه و طاهره صفارزاده بر اساس روش تعامل با شخصیت». کاوش‌نامه ادبیات تطبیقی. ش 23، 153-182.
نفیسی، علی اکبر. (1355). فرهنگ نفیسی. تهران: کتابفروشی خیام.