آسیب‌شناسی علمی پژوهش‌های ادبیات پایداری بر مبنای دیدگاه استادان زبان و ادب فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری سیاستگذاری فرهنگی و مدیر گروه مطالعات بینارشته‌ای، اندیشکده ادبیات پایداری، حوزه هنری، تهران، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی و مدیر گروه ادبیات انقلاب اسلامی، اندیشکده ادبیات پایداری، حوزه هنری، تهران، ایران.

چکیده

آسیب­شناسی علمی پژوهش‌های ادبیات پایداری از ضرورت‌های این حوزه است که می‌تواند در شناسایی مسائل و ضعف­های علمی، دستیابی به راهکارها و سیاست­های پژوهش محور در این عرصه کارساز باشد. 
روش تحقیق این پژوهش اکتشافی بوده است. اطلاعات از طریق مصاحبۀ عمیق نیمه ساختاریافته از یازده تن از استادان و صاحب‌نظران گردآوری و برای تحلیل آن­ها از روش تحلیل مضمون و
نرم­افزار مکس‌کیودا استفاده شد.
دیدگاه مصاحبه­شوندگان به مسئله­شناسی در ادبیات پایداری به 5 مقوله تقسیم شد. این مقولات عبارتند از: تفکیک سؤال و مسئله در پژوهش­های علمی؛ تضاد بین ذهن و عین به عنوان منشأ شکل­گیری مسئله؛ شکل­گیری مسئله فارغ از تعصب و تقیّد؛ اصالت دادن به روش علمی؛ به­روز شدن مسائل حوزة ادبیات پایداری و ژرف­نگری در آن‌ها.
آسیب­های حوزة پژوهش در دو سطح و هر یک در چهار بعد طبقه­بندی شد: 1. آسیب‌های علمی و پژوهشی شامل: سرمایة انسانی؛ مسئله­شناسی؛ مباحث نظری و روش­شناسی. 2. آسیب‌های ساختاری و سازمانی شامل: غلبه نگاه سیاسی و ایدئولوژیک، ضعف در سیاستگذاری،‌ مسائل اقتصادی و مدیریت ناکارآمد.
به منظور رفع مشکلات در هر دو سطح، راهکارهایی از سوی مصاحبه­شوندگان ارائه شد که از آن جمله می­توان به موارد زیر اشاره کرد:
تعیین سیاست­ها، دستورالعمل­ها و نقشة راه؛ شناسایی نقاط ضعف و قوت، فرصت­ها و تهدیدها از طریق انجام پژوهش­های بنیادی و وضعیت­سنجی، تشکیل بانک اطلاعات و شبکه­سازی فعالان و علاقه‌مندان این حوزه، گسترش ارتباطات ملی و فراملی با برگزاری همایش و ... .

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Scientific Pathology of Resistance Literature Research from the Viewpoint of Professors of Persian Language and Literature

نویسندگان [English]

  • Leila Bagheri 1
  • Fatemeh Sangari 2
1 PhD in Cultural Policy-making, Head of the Department of Interdisciplinary Studies, Think Tank of Resistance Literature in Hozeh Honari, Tehran, Iran
2 MA in Persian Language and Literature, Head of the Department of Islamic Revolution Literature, Think Tank of Resistance Lliterature in Hozeh Honari, Tehran, Iran
چکیده [English]

The scientific pathology of resistance literature research is one of the necessities of this field, which can be useful in identifying scientific problems and weaknesses and achieving research-oriented solutions and policies in this field.
The research method of this study was exploratory. Information was collected through in-depth semi-structured interviews with eleven professors and experts, and thematic analysis method and MaxQuda software were used to analyze them.
The categories extracted from the perspective of the interviewees about problem analysis in resistance literature include: separation of question and problem in scientific researches; The conflict between the mind and the object as the origin of the formation of the problem; Formation of the problem free from bias and resistance; authenticating the scientific method; Updating issues in the field of resistance literature and in-depth insight into them.
   
Damages in the field of research in two levels of scientific and research damages; And structural and organizational damages were investigated.
To solve the problems at both levels, solutions were presented by the interviewees, among which the following can be mentioned:
Determining policies, guidelines, and road map; Identifying strengths and weaknesses, opportunities and threats through fundamental research and situational assessment; Forming an information bank and networking of activists and those interested in this field; Expanding national and international communication by holding a conference.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Research
  • resistance literature
  • Methodology
  • Pathology
  • Problem
  • Theory
  • Policy-making

مراجع

  •  

    الف. منابع فارسی

    • آقانوری، نعمیه؛ غلامحسین­زاده، غلامحسین .(1395). «تحلیل آماری ـ رویکردی پژوهش­های حوزة ادبیات پایداری از آغاز تا پایان سال 1390». نشریه ادبیات پایداری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال هشتم، شماره پانزدهم: 1-29.
    • آقانوری، نعمیه.(1395). «مغالطه­ها»، «مصادره­ها» و «چالش­های کاذب» موانع اصلی در پژوهش­های حوزه ادبیات پایداری. نقد ادبی، س 9، ش 36: 7-39.
    • ادیب حاج باقری و همکاران. (1386). روش­های تحقیق کیفی.تهران: بشری.
    • اعتمادی­فر، سیدمهدی؛ عظیمی، امین .(1398). بازشناسی مسائل اجتماعی جنگ ایران و عراق در نمایشنامه­های ایرانی. بررسی مسائل اجتماعی ایران. دوره دهم، شماره دوم: 55-80.
    • اکرامی‌فر، محمود. (1389). راهنمای پژوهش و پایان‌نامه‌نویسی. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.
    • امن­خانی، عیسی. (1396). «اقتدار نظریه در پژوهش­های ادبی معاصر؛ (نگاهی آسیب­شناختی به نسبت متن و نظریه در پژوهش­های نظریه­محور)». نقد ادبی، شماره 38: 97-120.
    • امیری خراسانی، احمد و مهین­دخت فرّخ­نیا. (1397). مبانی نگارش و پژوهش. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
    • باقری، لیلا؛ سنگری، فاطمه. (1401). «نگاهی آسیب­شناسانه به پژوهش­های ادبیات پایداری از منظر استادان زبان و ادبیات فارسی. فصلنامه اطلاع­رسانی و اطلاع­شناسی اندیشه­نامه پایداری حوزه هنری انقلاب اسلامی. شماره ششم: 52-61.
    • سنگری، فاطمه؛ باقری، لیلا. (1401). ده نگاه (پژوهش به روایت ده استاد). فصلنامه اطلاع­رسانی و اطلاع­شناسی اندیشه­نامه پایداری حوزه هنری انقلاب اسلامی. شماره ششم: 19-51.
    • سنگری، فاطمه و لیلا باقری. (1401). «ماندگاری ادبیات پایداری در گرو پژوهش‌های ادبی: گفت‌وگو با دکتر احمد خاتمی». فصلنامه اطلاع­رسانی و اطلاع­شناسی اندیشه­نامه پایداری حوزه هنری انقلاب اسلامی، شماره ششم: 8-17.
    • بلیکی، نورمن. (1384). طراحی پژوهش­های اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نی.
    • جمشیدی، فرانک و کمری، علیرضا. (1398). سه نگاه: به برخی از مسئله‌های موجود در سه ساحت فرهنگ، روایت و پژوهش جنگ. تهران: شرکت انتشارات سوره مهر.
    • حافظ نیا، محمدرضا. (1393). مقدمه­ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
    • حیدری، محمدرضا. (1399). «بررسی و ارزیابی مقالات منتشر شده در رشته ادبیات فارسی از مجلات علمی و پژوهشی ادبیات فارسی در بازه زمانی 1391 تا 1397». به راهنمایی دکتر سعید غفاری. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته علم اطلاعات و دانش­شناسی گرایش مطالعات کتابخانه­های عمومی، دانشگاه پیام نور واحد قم.
    • دیانی، محمدحسین. (1389). شیوه بیان و تشریح مسئله در پژوهش. مشهد: انتشارات کتابخانه رایانه­ای.
    • راز، عبدالله. (1394). «تحلیل رویکردهای پژوهشی در مقالات ادبی مجلات علمی ـ پژوهشی دهة هشتاد در ایران». به راهنمایی دکتر احمد رضی. رسالة دکتری زبان و ادب فارسی، دانشگاه گیلان.
    • رضی، احمد. (1391). «پژوهش­های ادبی مسئله­محور در مطالعات ادبی». فنون ادبی، سال چهارم، شماره 1 (پیاپی 6): 13-26.
    • رضوانیان، قدسیه؛ کیانی بارفروشی، هاله. (1397). «نقد و تحلیل ماهیت علمی پژوهش­های ادبی بر اساس ارزیابی انتقادی کتاب­های روش تحقیق در ادبیات فارسی». پژوهش­نامه انتقادی متون و برنامه­های علوم انسانی، سال هجدهم، شماره 2: 113-140.
    • سرمد، زهره و همکاران .(1376). روش­­های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگه.
    • عمارتی مقدم، داوود. (1388). «بحران نقد: تصادف نظریه و متن». نقد ادبی، س2، ش 8: 215-219.
    • فرهنگی، سهیلا. (1388). «رویکرد میان­رشته­ای در پژوهش­های ادبی». به راهنمایی دکتر محمدرضا یوسف­پور. رساله دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه گیلان.
    • فلیک، اووه. (1387). درآمدی بر روش تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی. نشر نی.
    • قبول، احسان. (1390). «روش­شناسی پژوهش­های ادبی (همراه با نقد و تحلیل روش­شناسانه پایان‌نامه­های دکتری منتخب رشته زبان و ادبیات فارسی)». به راهنمایی دکتر محمدعلی غلامی­نژاد. پایان‌نامه دکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
    • فرامرز قراملکی، احد. (1383). اصول و فنون پژوهش در گسترة دین­پژوهی. قم: حوزه علمیة قم.
    • محمدی کله­سری، علیرضا. (1395). «جایگاه فرضیه در پژوهش­های ادبی». نقد ادبی، شماره 34: 7-32.
    • وفایی، عباسعلی. (1388). بایدها و نبایدها در رشتة زبان و ادبیات فارسی (مجموعه مقالات همایش 1386). تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
    • ­هومن، حیدرعلی. (1385). راهنمای عملی پژوهش کیفی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).

    ب. منابع لاتین

    • Kuzel, A.J. (1999). Samplinging Qualitative Inquiry, in Crabtree, B. F. & L. Miller, W. L. (Eds), Doing Qualitative Research, Thousand Oaks, CA: Sage.
    • Gray, David E., (2004), Doing Research in the Real World, SAGE publication
    • Shamsher, A. M. (2004), University Research Activities in Bangladesh, Bangladesh Vision 2021, Bangladesh Academy of Sciences.
    • SEKAR J. JOHN (2019). Is there a Method/Methodology for Literary Research? Conference Paper March 2015:1-10. See discussions, stats, and author profiles for this publication at:

    https://www.researchgate.net/publication/337112003

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار