واکاوی جامعه‌شناختیِ پیامدهای هژمونی توتالیتاریسم بعثی در سروده‌های شریف وَرزِر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

شریف وَرزِر شاعر کُرد عراقی از شعرای معاصر در قرن بیستم است که دوران حیاتش در سایۀ سیطرۀ رژیم­ توتالیتر بعث بر اقلیم کردستان سپری شده و شاهد ارتکاب جنایت­ و نسل­کُشی بر ضدّ مردم کُرد و رنج و دردمندی آنان بوده است. در چنین شرایطی، وَرزِر به­عنوان شاعری متعهّد، سروده­های خود را به آینۀ بازنمایی رنج­های مردم و خشونت سیستماتیک و جنایت­های رواداشته­شده بر آنان از سوی رژیم­ بعث تبدیل کرده و روایتگر عذاب­های مردمِ بی­بهره از حقّ زندگی و آزادی در سیستم افراط­گرای فاشیستی­ـ توتالیتر گشته­ است. از آن ­روی که تاکنون جستار مستقلّی به بررسی پیامدهای هژمونی رژیم توتالیتر بعث در سروده­های شریف وَرزِر نپرداخته است، نگارنده بر آن­­ است تا به تحلیل پیامدهای سیطرۀ رژیم بعث در سروده­های شاعر بپردازد. مسألۀ بنیادین پژوهش حاضر این است که جلوه­های اقتدارگرایی و تمامیّت­خواهیِ منجر به ارتکاب جنایت و خشونت و نسل­کُشی، چگونه و در چه قالب­هایی در سروده­های شاعر نمود یافته و با چه مفاهیمی پیوند خورده است؟ جهت بررسی این مسأله، نگارنده از روش توصیفی­ـ تحلیلی مُبتنی بر بررسی جامعه­شناختیِ بُن­مایه­های سروده­هایِ شاعر بهره گرفته­­ است. قتل عام و نسل­کُشی، کوچاندن قهری و انتقال به اردوگاه­های کار اجباری، شکنجه و خشونت سیستماتیک، ویرانگری و تخریب و آوارگی مردم از بارزترین بروندادهای سلطۀ رژیم­ توتالیتر بعث بر مناطق کُردنشین بوده که در سروده­­های وَرزِر بازنمایی شده است و با رویکرد تاریخی­ـ سیاسیِ همه­سونگر، روایتگر رنجی جانکاه و خشونت و نسل­کُشیِ برآمده از انسانیّت­زدایی و قتل عامی چندهزار نفره در فرایند هیچ­انگاری دیگریِ بیگانه و غیرِ عرب بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological Analysis of the Consequences of the Hegemony of Baathist Totalitarianism in the Poems of Sharif Varzer

نویسنده [English]

  • Esmaeil Barwasi
PhD in Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Beyond the one-sided tenet based on the self-centeredness of totalitarian and fascist regimes, is engraved the elimination of the other from the domain of power and legitimacy, and the deprivation of human rights and citizenship within the framework of the self-written law of considering the other as an inferior race and a hostile enemy in opposition to the integral values of the totalitarian system which defines everything and everyone in the form of a single self-believer in the manifesto of the central totalitarian state, and, by denying the identity of another as an alien, tries to redefine the collective identity in the framework of extreme and fascist racism. Following such an idea, the present age has turned into a hegemonic era of war, violence bloodshed, and genocide, and, the elimination of racial minorities in order to homogenize the belief-ethnic structure of societies under the domination of totalitarian governments shows itself on the injured face of human rights. The result of a hostile attitude towards others and trying to subjugate racial groups is resorting to violence and horrible crimes which has turned the contemporary period into a scene of prehistoric killings and violent behavior and removed the characteristic of civility, coexistence and peaceful human dialogue from its face.

کلیدواژه‌ها [English]

  • olitical literature
  • Sharif Varzer
  • Totalitarianism
  • Crime
  • Genocide
  • Violence
  • Kurdish literature

مراجع

الف) منابع فارسی و کُردی
آرمسترانگ ­ریچاردز، آیور. (1388). اصول نقد ادبی. ترجمۀ سعید حمیدیان. چاپ دوم. تهران: انتشارات علمی و فهنگی.
آرنت، هانا. (1389). توتالیتاریسم. ترجمۀ محسن ثلاثی. چاپ دوم. تهران: نشر ثالث.
اسپیرو، هربرت و دیگران. (1385). توتالیتاریسم. ترجمۀ هادی نوری. تهران: پردیس دانش.
آشوری، داریوش. (1386). دانشنامۀ سیاسی. چاپ چهاردهم. تهران: انتشارات مروارید.
آقابخشی، علی و افشاری­راد، مینو. (1376). فرهنگ علوم سیاسی. چاپ سوم. تهران: مرکز اطّلاعات و مدارک علمی ایران.
بروکر، پُل و دیگران. (1384). رژیم­های غیر دموکراتیک(نظریه­ها، سیاست و حکومت). ترجمۀ علیرضا سمیعی. چاپ دوم. تهران: انتشارات کویر.
 بشیریه، حسین. (1387). آموزش دانش سیاسی. چاپ نهم. تهران: نشر نِی.
بشیریه، حسین. (1390). جامعه­شناسی سیاسی. چاپ نوزدهم. تهران: نشر نِی.
پاپنهایم، فریتس. (1387). ازخودبیگانگی انسان مدرن. ترجمۀ مجید مرادی. تهران: انتشارات آگه. 
تراورسو، انزو. (1397). علیه تمامیّت­خواهی. ترجمۀ نیما عیسی­پور. روزنامۀ شرق. شماره 3134.
حکمت، ریزان و ملّائی­توانی، علیرضا. (1396). تاریخ شفاهی بمباران شیمیایی سردشت. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
داستایوسکی، فئودور و دیگران. (1381). چند گفتار دربارۀ توتالیتاریسم. ترجمۀ عبّاس میلانی. چاپ دوم. تهران: نشر اختران.
دانشور، فائزه. (1395). «بازخوانی رابطۀ حقوق و ایدئولوژی در پرتو مطالعات میان­رشته­ای». فصلنامۀ مطالعات میان­رشته­ای در علوم انسانی. دورۀ 8. شمارۀ 4. صفحات 1ـ26.
دیانت، محسن. (1397). «نخبگان، ملّی­گرایی و دیاسپورای کُرد». فصلنامۀ دولت­پژوهشی. سال 4. شماره 15. صفحات 79ـ108.
راش، مایکل. (1393). جامعه و سیاست(مقدّمه­ای بر جامعه­شناسی سیاسی). ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: انتشارات سمت.
شبانی، احمد. (1389). فرهنگ اصطلاحات سیاسی. سنندج: انتشارات دانشگاه کردستان.
شمیسا، سیروس. (1378). نقد ادبی. تهران: انتشارات فردوس.
صالح، صباح. (2019). بازنماییِ خشونت سیاسی در عکس­های کشتار جمعیِ حلبچه. پایان­نامۀ دکتری. دانشگاه هنر اصفهان.
کوچرا، کریس. (1998). جنبش ملّی کُرد. ترجمۀ ابراهیم یونسی. تهران: انتشارات نگاه.
کونل، راین­هارد. (1358). فاشیسم مفرّ سرمایه­داری از بحران. ترجمۀ منوچهر فکری­ارشاد. تهران: انتشارات توس.
گیدنز، آنتونی. (1397). ساخت جامعه. ترجمۀ اکبر احمدی. تهران: انتشارات علم.
مارکس، کارل. (1378). دست­نوشته­های اقتصادی و فلسفی 1844. ترجمۀ حسن مرتضوی. چاپ دوم. تهران: انتشارات آگه.
میلر، پیتر. (1388). سوژه، استیلا و قدرت در نگاه هورک­هایمر، مارکوزه، هابرماس و فوکو. ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهان­دیده. چاپ سوم. تهران: نشر نِی.
نصیری­حامد، رضا. (1398). «زمینه­های روانشناختیِ گرایش به ایدئولوژی­های تمامیّت­خواه با تأکید بر تحلیل توتالیتاریسم از منظر هانا آرنت و اریک فروم». پژوهش­های نوین روانشناختی. دورۀ 14. شمارۀ 2. صفحات 1ـ13.
وَرزِر، شریف. (2016). مجموعه اشعار. سلیمانیه: انتشارات شوان.
هود کلینک، استوارت. (1381). فاشیسم و نازیسم. ترجمۀ اسداله نبوی. تهران: نشر شیرازه.
ب) منابع انگلیسی
Arendt, Hanna. (1962). The Origins of Totalitarianism. Gleveland and New York: Meridian.
Friedrich, Carl & Brzezinski, Zbigniew. (1961). Totalitarian Dictatorship and Autocracy. New York: Praeger.
Haslam, Nick & Loughnan, Steve. (2014). “Dehumanization and Infra-humanization”. Annual Review of Psychology. 65(1). 399-423.
Marcuse, Herbert. (1964). One-Dimensional Man. London: Routledge & Kegan Paul.
Schapiro, Leonard. (1972). Totalitarianism. London: Pall Mall.
Spiro, Herbert. (1968). Totalitarianism. In International Encyclopedia of the Social sciencs. New York: Macmillan.
Unger, Roberto. (1976). Law in Modern Society. New York: Free Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار