نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف، دانشگاه پیام نور، تهران،ایران

2 دانشیار گروه ‌حقوق، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، ‌دانشگاه پیام نور، تهران،ایران

چکیده

جستار پیش رو در ارتباط با انعکاس مضامین حقوق بشردوستانه در ادبیّات پایداری در دوران دفاع مقدس انجام شده است. بدین منظور و با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا و مطالعات کتابخانه‌ای از میان آثار منظوم و منثور منتخب و برجسته که مسائل و مشکلات جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را در قالب شعر یا داستان به تصویر کشیده‌اند، مورد ارزیابی قرار داده‌ایم. مؤلفه‌های حقوق بشردوستانه با استناد به قواعد و مقررات بین‌المللی چون آزادی و امنیت، آرامش روحی و جسمانی، منع به‌کارگیری تسلیحات شیمیایی و حقوق اسرای جنگی از اهمّ مطالبی است که در این جستار مورد توجه قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که شاعران و نویسندگان ادبیّات پایداری و جنگ تحمیلی در کنار توجه به مفاهیم دینی چون شهادت، ایثار، ازخودگذشتگی، فرهنگ عاشورا و… به اصول و مبانی اساسی و حقوقی انسان‌ها در جنگ بسیار توجه داشته‌اند و بر مبنای ارزش‌ها و هنجارهای اخلاقی آسیب روحی و روانی به ملّت بی‌دفاع ایران و بد رفتاری با اسیران و نقض قواعد و مقررات بین‌المللی در خصوص استفادۀ  نامشروع از تسلیحات شیمیایی را محکوم  نموده‌اند.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Violation of Humanitarian Rights During the Sacred Defense Period from the Perspective of Resistance Literature

نویسندگان [English]

  • Ali Gholamalipour 1
  • Afshin Jafari 2

1 Assistant Professor, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Starting after the Iran-Iraq War, resistance literature is one of the contemporary phenomena and a sub-branch of Islamic Revolution literature. This literature is closely related to the mentioned war and is influenced by it. The psychological effects as well as the mental, intellectual, and physical devastation caused by this issue affected the minds and thoughts of many poets and writers, therefore, war literature has well expressed the psychological and physical complications of the people involved in this sinister event. Violations of human rights and the effects and consequences of war were depicted in Iranian artistic and literary works from the very first days of this sinister war. This study tries to answer the following question: How much has the Iranian resistance literature emphasized the foundations of human rights after the Islamic Revolution?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainability literature
  • Iran-Iraq war
  • Humanitarian Law
  • Violation of international law
-احمدی، عباس. (۱۳۹۰). روایت چهاردهم(مجموعه اشعار برگزیدۀ چهاردهمین کنگرۀ سراسری دفاع مقدّس)، به کوشش علیرضا قزوه، تهران: لوح زرین.
-امیری خراسانی، احمد و هدایتی، فاطمه. (۱۳۹۳). «ادبیّات پایداری؛ تعاریف و حدود»، نشریۀ ادبیّات پایداری دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال ششم، شمارۀ دهم، صص ۴۱-۲۳.
-امین‌پور، قیصر. (۱۳۷۹). منظومۀ ظهر دوازدهم، چاپ دوم، تهران: سروش.
-امین‌پور، قیصر. (۱۳۸۹). مجموعه کامل اشعار قیصر امین‌پور، چاپ پنجم، تهران: امید.
-ثابت، طیبه. (۱۳۷۶). شقایق‌های اروند، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.
-جعفری، افشین. (1398). کرامت انسانی در گرو آموزش، ترویج و حمایت از حقوق شهروندی؛ با تأکید بر لزوم حاکمیت قانون، فصلنامه مطالعات حقوق بشر اسلامی، دوره هشتم، شماره شانزدهم، صص 92-75.
-چناری، مهدی. (۱۳۸۷). ناگهان‌های سرخ، مشهد:
-حساس، رضا. (۱۳۸۴). شهر باروت و باران، قم: نسیم حیات.
-خلیلی، اکبر. (۱۳۷۱). کارون پر از کلاه، چاپ سوم، تهران: مجنون.
-درودیان، محمد. (۱۳۹۴). جنگ ایران و عراق؛ موضوعات و مسائل، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.
-دوسوالدبک، لوئیش. (۱۳۷۹). «اجرای حقوق بشردوستانه بین‌المللی در جنگ‌های آینده»، ترجمه: حسین شریفی‌طراز‌کوهی، نشریۀ سیاست دفاعی، شمارۀ ۳۳-۳۲، صص ۱۰۶-۸۳.
-دهقان، احمد. (۱۳۹۲). سفر به گرای ۲۷۰ درجه، تهران: انتشارات سورۀ مهر.
-دهقانی، اختر. (۱۳۸۸). مجموعه دختران خرمشهر، چاپ سوم، تهران: مجنون.
-راکعی، فاطمه. (۱۳۶۹). سفر سوختن، تهران: فرهنگ رجا.
-رسولی، مهدی. (۱۳۶۲). آنها چه گناهی داشتند، تهران: اوج.
-ساکی، بهمن. (۱۳۸۱). آهوان پیر، تهران: کتاب نیستان.
-سنگری، محمدرضا. (۱۳۸۹). ادبیّات دفاع مقدّس، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.
-شریفی‌طرازکوهی، حسین و مدرس‌سبزواری، ساسان. (۱۳۹۵). «کاربرد تسلیحات شیمیایی در جنگ ایران و عراق از منظر حقوق بین‌الملل کیفری»، فصلنامۀ پژوهش حقوق عمومی، سال ۱۸، شمارۀ ۵۲، صص ۱۵۲-۱۲۹.
-شوهانی، علیرضا. (۱۳۸۹). « سیری در رمان جنگ دهۀ ۶۰» ، نشریۀ تاریخ ادبیّات، سال ۵، شمارۀ ۶۵، صص ۱۷۲-۱۵۸.
-شیرزادی، علی اصغر. (۱۳۸۲). هلال پنهان ،تهران: افق.
-صاعد، محمد علی. (۱۳۸۶). مجموعه شعر، به اهتمام: علیرضا مهرپرور، اصفهان: سازمان فرهنگی و رفاهی شهرداری اصفهان.
-صالحی، سید علی. (۱۳۷۰). شرح شوکران، تهران: شعر امروز.
-صفارزاده، طاهره. (۱۳۶۰). بیعت با بیداری، تهران: حوزۀ اندیشه.
-......................... (۱۳۸۳). دیدار با صبح، چاپ پنجم، تهران: کتاب شیراز.
-عاکف، سعید. (۱۳۸۸). حکایت زمستان، چاپ هفدهم، مشهد: ملک اعظم.
-عاکفی، موسی. (1399). اسلام و حقوق بشر. تهران: انتشارات مجد.
-عالیخانی، محمد. (۱۳۸۰). حقوق بین‌الملل، تهران: خط سوم.
-عبدالهی، اصغر. (۱۳۶۰). آفتاب در سیاهی جنگ گم می‌شود، تهران: فرهنگ و هنر.
-عظیمی مهر، اصغر. (۱۳۸۸). همیشه حق با دیوانه‌هاست، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدّس.
-فصیح، اسماعیل. (۱۳۸۶). زمستان ۶۲، چاپ چهارم، تهران: آسیم.
-فیض، ناصر. (۱۳۸۷). گل، غزل، گلوله، تهران: بنیاد حفظ آثار.
-قزوه، علیرضا. (۱۳۷۲). از نخلستان تا خیابان، چاپ سوم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
-قزوه، علیرضا. (۱۳۸۷). سورۀ انگور، تهران: سورۀ مهر.
-قشلاقی‌ینگجه، افشین و توحیدی، احمدرضا. (۱۳۹۷). «واکاوی جنگ رژیم بعث عراق علیه ایران از منظر حقوق بشردوستانه»، فصلنامۀ علمی - ترویجی مطالعات دفاع مقدّس، دورۀ ۴، شمارۀ  ۳، پیاپی ۱۵، صص ۱۲۰-۱۰۵.
-کافی، غلامرضا. (۱۳۸۳). عطر بهار نارنجک، شیراز: شاهچراغ.
-کیانی، بیژن. (۱۳۸۶). حجت اسلام، تهران: پیام آزادگان.
-محمود، احمد. (۱۳۸۶). زمین سوخته، تهران: معین.
-محمودی، عبدالحسین. (۱۳۸۵). حقوق بشر و چالش‌های فرارو، قم: نجم الهدی.
-مردانی، نصرالله. (۱۳۶۰). قیام نور، تهران: انتشار حوزۀ اندیشه و هنر اسلامی.
-مهرپرور، حسین. (۱۳۸۳). نظام بین‌المللی حقوق بشر، چاپ دوم، تهران: اطلاعات.
-میرزایی‌میانه، منصور. (۱۳۹۰). جامعه‌شناسی جنگ و آشنایی با دفاع مقدّس، تهران: نبوی.
-میرزایی، محمدسعید. (۱۳۸۳). فرجام؛ مجموعه غزل، تهران: چشمه.
-میرعابدینی، حسن. (۱۳۸۶). صد سال داستان‌نویسی ایران، چاپ سوم، تهران: چشمه.
-نوری، حسن. (۱۳۸۷). سه هزار روز در اسارت، تهران: پیام آزادگان.
-یاقوتی، ابراهیم و بیرانوند، فرید. ( ۱۳۹۹). «اعلامیۀ جهانی حقوق بشر از منظر مکاتب فلسفی کلاسیک حقوق بین‌المللی»، فصلنامۀ پژوهش‌های حقوقی میان رشته‌ای، دورۀ اول، شمارۀ سوم، صص۱۰۱-۸۴.
-یزدان‌پناه قره‌تپه، زهره. (۱۳۸۷). قواره‌ای برای دو نفر، تهران: صریر.
-یوسف زاده، احمد. (۱۳۷۷). رنج شیرین، کرمان: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، لشکر ۴۱ ثارالله.