نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.

10.22103/jrl.2024.22875.2932

چکیده

رمان سووشون اثر سیمین دانشور از مهم­ترین آثار داستانی معاصر است و داستانی که در رمان به آن پرداخته می­شود به دورۀ مهمی از تاریخ ایران یعنی جنگ جهانی دوم اشاره دارد. در این برهه از تاریخ، ایران به وسیلۀ انگلیسی­ها و روس­ها اشغال می­شود و به خاطر این اشغال، مردم زیادی از گرسنگی و بیماری از بین می­روند. این مطالعه از مفهوم قصه‌گویی، باورپذیری و آسیب­پذیری ایدئولوژی که به وسیلۀ آلن سینفیلد، نظریه­پرداز مطالعات فرهنگی، مطرح شده سود می­برد که به بحث مبارزه و پایداری در برابر نظام قدرت و سلطه می­پردازد؛ همچنین به وضعیت استثنائی و انسان مقدس که به وسیلۀ آگامبن مطرح شده نیز برای تبیین شرایط ایران در آن دوره اشاره شده است. پس، اشغالگران برای اینکه حضور خود را توجیه کنند باید داستان و قصۀ مناسبی در این باب طرح کنند که آنقدر منطقی باشد که عموم مردم آن را قبول کنند و باور داشته باشند. انگلیسی­ها از اسطوره­های ایرانی استفاده می­کنند و با تفکر استعماری خود ادغام می­کنند تا حضور خود در ایران را برای مبارزه با هیتلر و فاشیسم به مردم بباورانند؛ اما آسیب­پذیری این طرح نظام قدرت و ایدئولوژی در استفاده از همان اسطوره­های ایرانی است و زری، شخصیت اصلی داستان، مرگ شوهرش یوسف را تبدیل به مراسم و آیین سیاوشان و سوگ سیاوش می‌کند و بدین ترتیب مردم را برای مبارزه با استعمار همراه می­کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Power Structure and Resistance in Simin Daneshvar’s Savushun Based on Alan Sinfield’s Theory of Storytelling, Plausibility, and Faultlines

نویسنده [English]

  • Tohid Teymouri

University of Zanjan

چکیده [English]

Simin Daneshvar is one of the contemporary Persian writers whose influence on fiction is undeniable. She has her particular voice and narration, marked by outstanding knowledge of various fields including literature, sociology, psychology, anthropology, and local and national traditions that greatly contributed to the depth and breadth of her narration. Daneshvar is one of the few non-biased writers whose works are a mirror to society, representing almost most of the political, social, and cultural discourses of the age. Her works capture a critical moment in the history of Iran, criticizing the distortions and prejudices among the people and the higher layers of society. She believes in a kind of freedom that leads to emancipation not only politically but also mentally and intellectually (Razaviyan, 2013: 94; Rad et al., 2017: 12). A City Like Paradise (1961), Savushun (1969), To Whom Shall I Say Hello? (1980), and Island of Wandering (1992), together with translations of Arms and the Man (1949), The Scarlet Letter (1954), The Human Comedy (1954), Cry, the Beloved Country (1972), and The Cherry Orchard (2003) are among her works. The present research studies Savushun, which takes place in the feudal period in Shiraz, coinciding with the Second World War, when Iran was occupied by the British and the Russians from the south and the north, respectively, and the people suffered from hunger and famine due to this occupation. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Savushun
  • Storytelling
  • Plausibility
  • Faultlines
  • Resistance
1-اباذری، یوسف و بهیان، شاپور.(1386). «در مصاف با دیگری: بازخوانی سه رمان فارسی در پرتو گفتمان غربزدگی». فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات. ش10. 99-130.
2-بزرگ بیگدلی، سعید و دیگران. (1395). «بررسی و تحلیل بازتاب جنگ جهانی دوم در دو رمان سووشون و مصابیح الزرق». فصلنامه مطالعات نقد ادبی. 11 (42). 109-137.
3-پاینده، حسین. (1397). «خوانش متن به شیوه تاریخ­گرایان نوین (تحلیل گفتمان­های سووشون)». فصلنامه انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. 14 (53). 11-39.
4-جمالی، لیلی و جوانمرد، راضیه. (1388). «مقایسة نمود هاى جنگ در رمان سووشون سیمین دانشور و رمان اسیر خشکیها اثر دوریس لسینگ در پرتو نقد زنانهء شوالتر». ادبیات تطبیقی. 3 (11). 59-81.
5-دانشور، سیمین. (1348). سووشون. چاپ بیست و نهم. تهران: انتشارات خوارزمی.
6-راد، آسیه و دیگران. (1397). «بررسی تطبیقی تصویر جنگ جهانی در رمان­های خون دیگران و سووشون». فصلنامه مطالعات زبان و ترجمه. 51 (3). 1-31.
7-رئیسی سرحدی، فریبا و دیگران. (1397). «جلوه­های کهن­الگویی ادبیات پایداری در آثار سیمین دانشور». نشریه ادبیات پایداری. 10 (19). 72-95.
8-رضایی، حمید و ظاهری عبدوند، ابراهیم. (1394). «بازتاب استعمار در رمان­های سیمین دانشور». جامعه­شناسی هنر و ادبیات. 7 (2). 229-250.
9-رضویان، سید رزاق. (1393). «مقایسۀ شخصیت در رمان­های سووشون و کریستین و کید». فصلنامه تخصصی مطالعات داستانی. 3 (2). 89-110.
10-سبزیان­پور، وحید و دیگران. (1395). «بررسی تطبیقی بارقه­های مبارزه با استعمار در رمان سووشون سیمین دانشور و تپه بزرگ از سهیر قلماوی». نشریه ادبیات پایداری. 8 (15). 257-279.
11-شهریاری، کیهان و محمدی، سیدمحتشم. (1399). «بازتاب اساطیر یونانی کهن الگویی یونگ در شخصیتهای زن رمان فارسی براساس پنج اثر». سبک­شناسی نظم و نثر فارسی. 13 (53). 223-243.
12-صالح بک، مجید و دیگران. (1398). «گفتمان پسااستعماری در دو رمان موسم الهجره الی الشمال از طیب صالح و سووشون از سیمین دانشور». کاوش­نامه ادبیات تطبیقی. 9 (33). 59-80.
13-علیجانی، محمد و دیگران (1393). »تحلیل اسطوره­ای رمان سووشون با نگاه به تاثیر کودتای 28 مرداد 1332». فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره­شناختی. 10 (34). 193-218.
14-قبادی، حسینعلی و دیگران. (1388). «تحلیل گفتمان غالب در رمان سووشون سیمین دانشور». فصلنامه نقد ادبی. 2 (6). 149-183.
15-کافی، غلامرضا و عامری، زهره. (1393). «باورها و عناصر ادبیات عامه در رمان سووشون». نشریه فرهنگ و ادبیات عامه. 2 (4). 1-26.
16-وطنی، روشنک و صالحی، بهناز. (1399). «بررسی نظریه گفتمان قدرت و زبان میشل فوکو و هویت زنانه در رمان «سووشون» سیمین دانشور». نشریه مطالعات ادبیات تطبیقی. 14 (53). 377-388.