نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناس ارشد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کوثر بجنورد

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین

3 استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران

10.22103/jrl.2024.22597.2920

چکیده

ادبیات مقاومت، تلاش­های یک نسل مبارز برای آزادی سرزمین، دین، فرهنگ و سنت­های خود از سلطه متجاوزان را برای همگان در بیان فخیم شعری و ادبی ترسیم می­کند. آثار شاعران متعهد همچون حامد عسکری از ایران و علی الجلاوی از بحرین میراثی ارزشمند در عرصة شعر مقاومت دو سرزمین است. مضامین و جلوه­های ادبیات مقاومت، پیوندى مشترک میان این دو شاعر برقرار کرده است. با توجه به اینکه مقایسة بن­مایه­های پایداری در اشعار شاعران زبان فارسی و عربی زمینه­ساز تبیین شباهت­ها و تفاوت­ها بین آن‌ها می­شود؛ لذا پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، به واکاوی برجسته­ترین مفاهیم و مضامین مشترک این دو شاعر در عرصة ادبیات پایداری بپردازد. یافته­های پژوهش حاکی از آن است که درون­مایة شعری دو شاعر در زمینة ادبیات مقاومت با هم اشتراک داشته و هر دو در این حوزه به انعکاس مؤلفه­هایی همچون وطن‌دوستی، توصیف جایگاه شهدا، دعوت به مقاومت و پایداری، نفرت از جنگ و ویرانی، اشاره به نهضت عاشورا و آرمان­گرایی (امید به آینده با ظهور منجی) پرداخته ­اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Analysis of Manifestations of Resistance in the Poems of Ali Al-Jalavi and Hamed Askari

نویسندگان [English]

  • Azam hatamzade, 1
  • Alireza hosseini 2
  • mohammad ghafourifar 3

1 Magister of Arabic Language and Literature, Kosar University of Bojnord, Bojnord, Iran

2 Assistant Professor of Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Humanities, Imam Khomeini International University, Iran

3 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Humanities, Kosar University of Bojnord, Bojnord. Iran.

چکیده [English]

The comparison between Iranian and Arabic literature, due to the social and cultural commonalities of the two nations, adds new achievements to the comparative literature. In the analysis of the aesthetics of poetry, the elements of surface structure and deep structure, and the harmony between them play an important role. These elements, however, are not completely correct and unchanged. It is necessary to observe beauty elements, but not enough, because part of the beauty of the poem depends on the extent to which they are employed, and the other part depends on the elements that are felt; how beautiful these works are, however, is a matter of taste as well and cannot be determined only by relying on rhetorical criteria in those poems.
    Hamed Askari (born 1361) is an Iranian lyricist and poet. His poetry books "A Tale of  Toranj and Baluch", "The Lady as You Are", "Dark Blue", "Fairy of the Night: a  Book of Songs" have been published so far. Ali Al-Jalavi is also a contemporary Bahraini poet and writer. He turned to poetry from the age of fourteen, and his poetry appeared as revolutionary, as a youth. During his teenage years, he joined Bahraini freedom circles and became acquainted with politics. For the first time at the age of seventeen, he criticized the situation in the country and was arrested for it. In 1995, he was arrested for the second time and was sentenced  to prison till 1998.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative literature
  • Resistance literature
  • Ali Al-Jalavi
  • Hamed Askari
ـ ابن منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرّم الأنصارى. (بى‌تا). لسان العرب. بیروت: دار احیاء التراث العرب.
ـ الجلاوى، على. (2001م). العصیان: رسالة المنذر. دمشق: دار المدى.
ـ الجلاوى، على. (2003م). دلمونیات، الجزء الأوّل والثانی. دمشق: دار کنعان.
ـ الجلاوى، على. (2011م). کرزة نهد. بحرین: منامة.
ـ الحسین، قصی. (1972م). الموت و الحیاة فی شعر المقاومة. بیروت: المکتبة العصریة.
ـ بارونیان، حسن. (1387). شخصیت­پردازی در داستان­های کوتاه دفاع مقدس. تهران: بنیاد حفظ آثار و ارزش­های دفاع مقدس.
ـ حسین پورچافی، على. (1383). جریان‌های شعری معاصر. تهران: امیرکبیر.
ـ خطیب، حسام، (1999). آفاق الأدب المقارن عربیاً و عالمیاً. چاپ دوم. دمشق: دارالفکر.
ـ ذبیح، محمود. (2012). الأدب البحرینی فی العصر الحدیث. منامه: نشر الصّباح.
ـ روشنفکر، کبری؛ اسماعیلی، مرتضی؛ زارع برمی، مرتضی. (1390). «درونمایه مقاومت در شعر جواد جمیل با تاکید بر دفتر شعری (أشیاء حذفتها الرقابة)». نشریه ادبیات پایداری. سال دوم، شماره 4: 257 ـ 276.
ـ روشنفکر، کبری؛ زارع برمی، مرتضی؛ قبادی، حسینعلی. (1390). «تحلیل تطبیقی درون­مایه­های مقاومت در اشعار سمیح القاسم، حسن حسینی و قیصر امین­پور». فصلنامه پژوهش­های زبان و ادبیات تطبیقی. دورة دوم، شمارة 4، صص 70-41.
ـ سرحان، منصور محمّد. (2006). النّقد الأدبی فی البحرین خلال القرن العـشرین: أضواء على بدایات الماضی و مسیرة الحاضر. اردن: دار فارس.
ـ شرکت مقدم، صدیقه. (1388). «مکتب­های ادبی تطبیقی». فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی. دورة 3، شماره 22، صص 72-51.
ـ شکری، غالى. (1979م). أدب المقاومة. بیروت: دارالآفاق الجدیدهْ
ـ طاهری­نیا، علی باقر، محمودی، فرزانه، عباسی، نسرین. (1391). «صدی الوحدة العقائدیة فی أدب المقاومة لحرکة البحرین». دراسات الأدب المعاصر. السنة الخامسة، العدد التاسع عشر: 9-30.
ـ عسکرى، حامد. (1395). پری شب. کرج: شانى.
ـ عسکرى، حامد. (1396). خانمى که شما باشید. کرج: شانى.
ـ عسکرى، حامد. (1397). سرمه‌اى. تهران: نیماژ
ـ علوش، سعید، (1987م). مدارس الأدب المقارن؛ دراسة منهجیه. بیروت: المرکز الثقافی العربی.
ـ عمران‌پور، محمدرضا. (1386). «اهمیت عناصر و ویژگى‌هاى ساختارى واژه در گزینش واژگان شعر». گوهر  گویا. دوره 1، شماره 1: 180-153.
ـ قلعجى، قدرى. (1965م). الخلیج. بیروت: دار الکتب العربی.
ـ کسروی، احمد. (1330). تاریخ مشروطیت ایران. تهران: امیرکبیر.
ـ مسکوب، شاهرخ. (1368). «نگاهى به شعر متعهّد فارسى در دهة سى و چهل». فصلنامه ایران­نامه. سال هفتم، شمارة 4: 583-555.
ـ مقصودى، مجتبى؛ حیدرى، شقایق. (1390). «بررسی وجوه تشابه و تفاوت جنبش­های عربی در کشورهاى خاورمیانه». فصلنامه ره­نامه سیاستگذارى. سال دوم، شماره دوم: 73-41.
ـ نعمتی، فاروق؛ روشن، محمد مهدی؛ نادری، اسماعیل. (1401). «گفتمان مقاومت فلسطین؛ طلیعة بیداری اسلامی در میان شاعران معاصر عربی»، فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، سال یازدهم، شماره دوم (پیاپی24):51- 79.
 سایت و منابع اینترنتی
ـ سایت خبرگزاری فارس https://www.farsnews.ir،1394