نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 استادیار گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران

3 استاد مدعو دانشگاه فرهنگیان ایلام

10.22103/jrl.2024.22206.2906

چکیده

وقوع انقلاب اسلامی در همۀ‌ شئون سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، دینی و ... ملت ایران اثر نهاد و آن‌ها را متحول و دگرگون کرد. ادبیات فارسی به‌ویژه شعر، نیز تحت تأثیر انقلاب به گونه‌ای دچار دگردیسی شد که حاصل آن به ادبیاتی نوین با عنوان «ادبیات انقلاب اسلامی» انجامید. از جمله دگردیسی‌های ادبیات انقلاب در مقایسه با ادبیات قبل از آن، رشد و گسترش پویایی شعر انقلاب است که در دو مقولۀ ساختار (فرم) و محتوای شعر قابل بررسی است. از آن‌جا که شعر انقلاب، هدفمند است و روی به سوی تعالی دارد، قاعدتاً دارای فرم و ساختاری پیشرو، پویا و فعال است. بر این اساس، مقالۀ حاضر برآن ‌است تا ضمن بررسی جنبه‌های مختلف پویایی معنایی و ساختاری شعر انقلاب (۲۱ اثر از 17 شاعر) آن‌ها را دسته‌بندی کرده،  سپس تحلیل کند. مسئلة اصلی در این پژوهش آن است که انقلاب اسلامی ایران چگونه توانسته بر پویایی شعر فارسی تاثیری اساسی داشته باشد. روش گردآوری داده‌ها کتابخانه‌ای و از نظر شیوۀ جمع‌آوری داده‌ها، کیفی و از نوع تحلیل محتواست. از یافته‌های تحلیل آن‌ است که پویایی معنایی و ساختاری شعر انقلاب بیشتر در حوزۀ معنا صورت پذیرفته و مواردی چون پویایی در افعال، پویایی در تصاویر شعری (صورخیال)، پویایی در موسیقی و ریتم، در مراتب بعد قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation and Analysis of Dynamic Aspects in Meaning and Structure (Form), with a Focus on the Verses of 17 Poets of the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • Shahriyar Shadigu 1
  • Nafiseh Irani 2
  • Mehdi ahmadikhah 3

1 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature Education, Farhangian University, Tehran, Iran

2 Assistant Professor, Department of Persian Language and Literature Education, Farhangian University, Tehran

3 Visiting professor at Farhangian University of Ilam

چکیده [English]

       The Islamic Revolution had a profound impact on all aspects of Iranian society, including political, social, economic, religious, and more. It transformed and revolutionized them. Persian literature, especially poetry, was also subjected to the influence of the revolution in a way that led to the emergence of a new literary genre called 'Islamic Revolutionary Literature. One of the notable transformations in the literature of the revolution, compared to the literature before it, is the growth and dynamic expansion of revolutionary poetry, which is subject to examination in terms of both structure (form) and the content of the poetry.
Given that revolutionary poetry is purposeful and oriented towards transcendence, it inherently possesses a progressive, dynamic, and active form and structure. This article aims to categorize and analyze the various aspects of semantic and structural dynamism in the poetry of the revolution (21 works by 17 poets). The authors of this research intend to investigate the impact of the Islamic Revolution on the dynamism of meaning and form (structure) in the poetry of this era. They seek to determine whether the Islamic Revolution, similar to other socio-political transformations, has fundamentally influenced Persian literature (especially poetry). Has the Islamic Revolution had a significant and fundamental impact on the dynamism of meaning and form in poetry and literature? On which strategies is the dynamism of poetry more prominently based before and after the revolution?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Revolution
  • Contemporary poetry
  • Meaning and structure
  • Poetic imagery
  • Dynamism in poetry
اشرف‌زاده، رضا. (1358). «کندوکاو زیباشناسانه در مورد جناس»، فصلنامۀ تخصصی ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، شماره 9، بهار، 46-60.
امین‌پور، قیصر. (1372).  آینه‌های ناگهان، تهران: افق.
امین‌پور، قیصر. (1380).  گل‌ها همه آفتابگردانند، تهران: مروارید.
امین‌پور، قیصر. (1389). مجموعۀ کامل اشعار قیصر امین‌پور، چاپ چهارم، تهران: مروارید.
اوستا، مهرداد. (1373).  افسوس بی‌سخن، چاپ اول، تهران: حوزۀ هنری.
حاجت‌پور بیرگانی، مژگان. (1394). «بررسی و مقایسۀ عوامل ایستایی و پویایی شعر خاقانی و ابن رومی»، همایش بین­المللی جستارهای ادبی، زبان و ارتباطات فرهنگی، دانشکدۀ زبان و ادبیات فارسی، کرج، صص 46-68.
حسینی، سیدحسن. (1386). سفرنامۀ گردباد، تهران: انجمن شاعران ایران.
حسینی، سیدحسن. (1388).  گزیدۀ شعر جنگ و دفاع مقدس، تهران: سورۀ مهر.
خوش‌عمل، عباس. (1375).  گدازه­های دل ناپایدار، تهران: اطلاعات.
روحانی، مسعود و عنایتی قادیکلایی، محمد. (1391). «حرکت در اندیشه و شعر شفیعی کدکنی (م. سرشک) نگاهی به مجموعه‌های شعر از زبان برگ و در کوچه باغ‌های نشابور»، شعرپژوهی بوستان ادب (علوم اجتماعی و انسانی). دوره‌ 4(3): 35-70.
سبزواری، حمید. (1368).  سرود درد، تهران: کیهان.
شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1381). موسیقی شعر، تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمد رضا. (1383). صور خیال، چاپ نهم، تهران: آگاه.
شاهرخی، محمود. (1370). در غبار کاروان، تهران: کیهان.
شمیسا، سیروس. (1383). بیان و معانی، تهران: فردوس.
شهریار، محمدحسین. (1381). دیوان اشعار،  ج 1. تهران: نگاه.
صفارزاده، طاهره. (1365). مردان منحنی. شیراز: نشر نوید.
عبدالملکیان، محمدرضا. (1368). ریشه در ابر. تهران: نشر برگ.
عزیزی، احمد. (1368). شرجی آواز، تهران: نشر برگ.
فضیلت، محمود. (1384). آرایه‌های بدیعی، کرمانشاه: صدف.
قزوه، علیرضا. (1369).  از نخلستان تا خیابان. تهران: سورۀ مهر.
کاشانی، سپیده. (1389). مجموعه آثار سپیده کاشانی، تهران: انجمن قلم ایران.
مردانی، نصرالله. (1374). سمند صاعقه. تهران: حوزۀ هنری.
مردانی، نصرالله. (۱۳۶۰). قیام نور. تهران: انتشارات اندیشه و هنر اسلامی.
موسوی گرمارودی، علی. (1363). چمن لاله. تهران: زوار.
موسوی گرمارودی، علی. (1363). خط خون. تهران: زوار.
موسوی گرمارودی، علی. (1358). در سایه­سار نخل ولایت. تهران: فرهنگ اسلامی.
موسوی گرمارودی، علی. (۱۳۸۶). باغ سنگ (گزیدة اشعار). تهران، رواق.
نجاتی، پروانه. (1379). خاکستر پروانه، شیراز: نوید.
وحیدی، سیمیندخت. (1390). دیوان اشعار، تهران: انجمن قلم ایران.
هراتی، سلمان. (1368). از آسمان سبز، چاپ دوم، تهران: حوزۀ هنری تبلیغات اسلامی.