نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نعمت الله عطایی ¹
• محمدکاظم یوسف پور ²
• رضا چراغی ³

¹ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

² دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

³ استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

این پژوهش بر آن است تا کهن‌الگوی مادر را به‌عنوان قوی‌ترین و حیاتی‌ترین کهن‌الگویی که در ناخودآگاه روان تأثیر شگرفی می‌گذارد، به‌منزلۀ مهم‌ترین و بارزترین کهن‌الگوی شعر مقاومت افغانستان، نقد و بررسی کند و پس از شناسایی نمودهای آن، نسبت آنها را با اندیشۀ مقاومتی شعر پایداری بکاود. روش پژوهش مقاله توصیفی- تحلیلی با رویکرد محتوایی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه‌ای است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که کهن‌الگوی مادر در شعر مقاومت افغانستان به صورت‌های گوناگون در دو دستۀ طبیعی (زمین، وطن، خورشید، دریا، آب و...) و واقعی (مادر، زن، حوا و...) جلوه یافته‌اند. نمودهای طبیعی آن سودمند و یا اهریمن‌خوی‌اند. فراخوانی کهن‌الگوی مادر در شعر مقاومت افغانستان به عواملی چون تجاوز روس و جنگ‌های درازدامن این کشور بازبسته است. شاعران در بازتاب خرابی‌ها، قحطی، ناباروری و زیانکاری برخاسته از جنگ، بازگویی درد و رنج ملت افغانستان و رسواسازی عاملین آنها، سیاه‌نمایی چهره‌های استعمارگرِ بیگانه و نکوهش خائنان داخلی حکومت دست‌نشانده، جنگ‌های درون‌مرزی، و ... سرانجام برای تشجیع مبارزان و ستایش قهرمانان و ایجاد روحیۀ ملی در دفاع از وطن، نیت­مندانه، نمودهای کهن‌الگوی مادر را به کار می‌بندند. بررسی‌ها نشان‌دهندۀ آن است که کاربرد این میراث سنتی به شعر مقاومت غنا و ژرفا بخشیده است.

کلیدواژه‌ها

• کهن‌الگو
• نماد
• مادر مثالی
• شعر مقاومت افغانستان

عنوان مقاله [English]

Evoking the Archetype of Mother in Resistance Poetry of Afghanistan

نویسندگان [English]

• Nematullah Ataie ¹
• Mohammadkazem Yusofpour ²
• Reza Cgeraghi ³

¹ PhD Candidate in Persian Language and Literature, University of Guilan, Rasht, Iran

² Associate Professor, University of Guilan, Rasht, Iran.

³ . Assisstant Professor, University of Guilan, Rasht, Iran.

چکیده [English]

By the year the Islamic revolution in Iran overthrew the former regime, a Marxist system in Afghanistan took the power, the anti-religious nature of which caused many mass uprising against it. The civilian resistance continued till the complete withdrawal of the Russian military and overthrow of Marxist system in 1993. The conquest of Mujahedin ended up with civil war, which in turn caused the appearance of Taliban, and consequently their complete conquest of the country. Playing a savior role, the US and the NATO established the Islamic republic of Afghanistan in 2001. This government, again, was brought down by Taliban. But throughout all these periods, what kept the nation of Afghanistan on their feet was their indomitable spirit.
The role of poetry of resistance in the history of Afghanistan is something remarkable. Widely calling the national and religious figures, and using the old patterns of poetry and mythological elements, contemporary poetry of Afghanistan traveled a long way of resistance, and strengthened the morale of resistance of the people. Mythological sources, in addition to enforcing the aspects of the poetry, have been used as the tool for the poets to scandal the invading and intervening strangers, their puppet governments, and the traitors.
This study aims at criticizing and evaluating the mother archetype as the strongest, and most substantial archetype which is deeply affecting the unconscious mind, as the most important, and the key archetype of Afghanistan resistance poetry. After recognition of these manifestations, it aims at investigating the relation between them and the resistance thought in resistance poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

• Archetype
• Symbol
• Exemplary mother
• Resistance poetry of Afghanistan