تحلیل اندیشه‌های آزادی‌خواهانه و نوگرایانۀ محمود طرزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

10.22103/jrl.2024.4641

چکیده

­­ محمود طرزی نویسنده و شاعر آزادی‏‌خواه، نوگرا، بیدارگر، هدفمند، متعهد، منتقد، وطن پرست و از مخالفان سرسخت استعمار بوده‏‌است که افکار آزادی‌خواهانۀ او تأثیر بسیاری در بیداری جامعۀ افغانستان داشته است. نظر به تنوّع مفاهیم آزادی‌خواهی و نوبودن اندیشه‌ها و باورهایی که وی در این زمینه مطرح می‌کند، در این پژوهش کوشش شده است تا اندیشه‏‌های آزادی‏‌خواهانه و نوگرایانۀ محمود طرزی مورد بررسی قرار گیرد و نگاه تازه و متفاوت او به برخی از موضوعات این حوزه از جمله وطن تبیین شود. این پژوهش با تحلیل و بررسی آثار منظوم، منثور، اشعار و مقاله‏‌های که بیشتر در شماره‏‌های متعدد روزنامۀ سراج‌الاخبار به‏‌جا مانده به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. نتیجۀ این بررسی نشان می‌دهد طرزی با سرودن اشعار و روزنامه‏‌نگاری، سعی در استقلال‏‌طلبی، آزادی‏‌خواهی، بیداری‏‌اجتماعی، نوگرایی ‏‌ادبی، علم‏‌‏‌پروری و میهن‏‌پرستی داشته‏‌است. مهم‌ترین اندیشه‌های آزادی‌خواهانه طرزی عبارت است از: میهن‌دوستی، استقلال‌طلبی، اصالت‌گرایی و بازگشت به خویشتن، ستم‌ستیزی و طرد بیگانه، نکوهش حاکمان جور و مقابله با استبداد، سلحشوری و روحیۀ جنگاوری، تحریض به شکیبایی و توانمندسازی دفاعی، نکوهش کاهلی و تن‌آسانی، دعوت به بصیرت و بینش، غفلت‌ستیزی و مبارزه با جهل و نادانی، اعتراض به وضع موجود و راهنمایی به وضع مطلوب، آگاهی‌بخشی، نوگرایی و علم‌پروری، اتفاق و وحدت، طرد قبیله‌گرایی و شعوبی‌گری. در این میان اندیشه‌های نوآورانه بسیاری ملاحظه می‌شود که از بین آنها می‌توان به نگاه تازه طرزی به وطن و الگوپذیری مثبت از غیر اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Mahmoud Tarzi's Libertarian and Modernist Thoughts

نویسندگان [English]

  • Mohammad Yasin Ahmadi
  • Mohsen Mohammadi Fesharaki
  • Elham Sayyedan qale Jozdan
Department of Persian Language and Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Mahmoud Tarzi and his fellow thinkers considered Siraj Al-Akhbar newspaper to be the epitome of the intellectual awakening of the society and through this publication, they informed the people of Afghanistan and the world about their libertarian goals. With thousands of efforts, Tarzi presented even a word, a line, a paragraph, a poem or an article in the form of a call for freedom, patriotism, creativity and innovation. Based on this, he wrote the editorial "Hay Ali Al Falah". Other similar articles with the titles: "Muslims unite", "Science and Islam", "What is progress based on", "Development of the East", "Watan", "Afghanistan's independence", "Afghanistan and the blessing of freedom", "Necessity" He has written the self-confidence of the Orientals and the books "Rozeh Hekam".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Freedom
  • Education
  • Patriotism
  • Modernism
  • Mahmoud Tarzi

مراجع

آهنگ، محمدکاظم. (1383). سیر ژورنالیزم در افغانستان. چاپ سوم. کابل: میوند.
انوشه، حسن و همکاران. (1381). «طرزی». در دانشنامۀ ادب فارسی(ادب فارسی در افغانستان). جلد سوم، چاپ دوم، صص 629-631. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
برزین‌مهر، عبدالغنی. (1381). متون نظم تعلیمی. چاپ دوم. پشاور: دانش کتابخانه.
پهلوان، چنگیز. (1362). «نگاهی به‌اندیشه‌های اجتماعی و فرهنگی محمود طرزی (روزنامه‌نگار و سیاستمدار افغانی در آغاز قرن بیستم)». آینده. سال نهم، شمارۀ 8 و 9، صص601-595.
جوادی، محمد آصف. (1396). «مروری بر شعر مهاجرت و معاصر افغانستان». بلاغ. سال20، شماره­های51 و 52. دسترسی در تاریخ: 27/12/1402.
 نشانیhttps://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1445681 :
چهرقانی، رضا. (1397ش). «ادوار شعر فارسی در افغانستان (از مشروطه اول تا سقوط سلطنت آل یحیی)». تاریخ ادبیات. دورۀ11، شمارۀ1. دسترسی در تاریخ: 27/12/1402.
نشانی: https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1441960
حاجتی، حامد. (1398ش). «واکاوی اندیشه و کنش سیاسی محمود طرزی پیرامون بحران جهان اسلام». در کنفرانس ملی آینده پژوهی، مدیریت و توسعه پایدار. تهران: دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره).  دسترسی در تاریخ: 29/05/1403 نشانی:
https://civilica.com/doc/987773
حبیب، اسدالله. (1381). ادبیات دری در نیمۀ نخستین سدۀ بیستم. چاپ دوم. پشاور: صبور لیزر کمپوزنگ سنتر.
حسینی، نعمت. (1367). سیماها و آواها. جلد اول. کابل: مطبعۀ دولتی.
خراسانی، شجاع‌الدین. (1385). شعر معاصر دری. کابل: امیری.
خسته، خال محمد. (1368). معاصرین سخنور. کابل: انیس.
روان‌فرهادی، عبدالغفور. (1387). مقالات محمود طرزی. چاپ دوم. کابل: میوند.
سهام، نصیر. (1367). محمود طرزی. کابل: مطبعۀ دولتی.
شفق، اسماعیل و چهرقانی رضا. (1391). «بازگشت ادبی در شعر فارسی افغانستان». فنون ادبی. سال4، دورۀ7، شمارۀ2. دسترسی در تاریخ: 27/12/1402.
نشانی:https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/953722
شهرستانی، شاه علی اکبر. (1381). «ادبیات و زبان فارسی دری معاصر در افغانستان». خط سوم. شمارۀ1، صص63-57.
طرزی، محمود. (1333ق. الف). ادب درفن. کابل: مطبعۀ عنایت.
طرزی، محمود. (1333ق. ب). پراگنده (مجموعۀ اشعار). کابل: مطبعۀ عنایت.
طرزی، محمود. (1305ق). مجموعه اخلاق. کابل: مطبعۀ دولتی.
طرزی، محمود. (1291). «سعی». سراج‌الاخبار افغانیه. سال2، شمارۀ14، صص 15-14.
طرزی، محمود. (1292). «مسلمانان». سراج‌الاخبار افغانیه. سال3، شمارۀ14، صص15-14.
قویم، عبدالقیوم. (1385). مروری بر ادبیات معاصر دری. کابل مطبعۀ فجر.
کافی، غلامرضا. (1400). «پیشنهادی برای رج‌بندی گروه-مؤلفه‌های ادبیات پایداری‌». نشریۀ ادبیات پایداری. سال 13، شمارۀ 24، صص 167-137.
محسنی، دینا. (1395ش). محمود طرزی و صدر الدین عینی (تأثیر متقابل ادبیات افغانستان و تاجیکستان). کابل: امیری.  
نادری، پرتو. (1394). «محمود طرزی و شهیدان ظلم فرنگ!». دسترسی در تاریخ: 05/06/1403. نشانی: https://www.khorasanzameen.net
هاشمی، سید محی الدین. (1377). مشاهیر افغانستان. جلد اول. پشاور: نشرات اسلامی صبورگل.
ادبیات پایداری
دوره 16، شماره 30
دی 1403
صفحه 1-42

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار