نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فریده داودی مقدم ¹
• محمد عزیر یعقوبی ²

¹ دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

² دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات پایداری، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

شاهنامه، از دیرباز به عنوان یک اثر ادبی بزرگ و حماسی، نقش مهمی در حفظ و تقویت هویت ملی و فرهنگی مردم افغانستان داشته است و به همین دلیل از منابع اصیل و ارزشمند در اشاعۀ روحیۀ مبارزه و استواری در مقابل اشغالگران در کشور افغانستان به شمار می‌رود. این اثر ادبی، با تأکید بر مفاهیمی چون خردورزی، دادگری، شجاعت، وفاداری و جوانمردی همواره توانسته است به عنوان راهنمای قدرتمندی برای ارتقای فرهنگ این سرزمین عمل کند. در این پژوهش به شیوۀ تحلیل محتوای مضمونی نشان داده می­شود که شاعران و نویسندگان افغانستان چگونه از طریق الهام‌گیری از شاهنامه توانسته‌اند ارزش‌های ملی و اندیشه‌های پایداری خویش را حفظ کنند و رواج دهند. جامعۀ آماری این پژوهش، شعرمعاصر افغانستان و شاعران حوزۀ پایداری‌ست. نتایج واکاوی در این آثار روایت می­کند که تأثیرپذیری از شاهنامه به عنوان بنیانی فرهنگی، نه تنها به حفظ و تقویت هویت ملی و فرهنگی افغانستان کمک کرده، بلکه نقش بسزایی در تقویت ارزش‌های انسانی، اخلاقی و پایداری در برابر اشغال و ستمگری داشته است. روایت‌نگاری ملهم از مفاهیم قهرمانی شاهنامه و شاهنامه خوانی در فرهنگ افغانستان، بازگوکنندۀ توجه مردم به طور عینی و عملی به شاهنامه است. تأمل در نمونه­های شعری متعدد شاعران پایداری افغانستان، حاکی از تأثیر شخصیت­ها، مکان­ها، اسطوره­ها و دیگر عناصر هویتی شاهنامه بر شعر آنان است و نشان می­دهد که اسطوره­های شاهنامه، در این آثار، به دلیل کنشگری و ایجاد روحیۀ حماسی و قهرمانی و باورمندی هویتی، زنده و پویا هستند.­­
 

کلیدواژه‌ها

• ادبیات پایداری
• شاهنامۀ فردوسی
• افغانستان
• هویت ملی-فرهنگی

عنوان مقاله [English]

Manifestations of Shahnameh in the Literature of Resistance and National Identity of Afghanistan

نویسندگان [English]

• Farideh Davoudi Moghadam ¹
• Mir Mohammad Ozair Yaghoubi ²

¹ Associate Professor, Shahed University, Tehran, Iran.

² MA Student of Resistance Literature, Shahed University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Shahnameh by Abul Qasim Ferdowsi is teemed with historical, cultural, linguistic, and territorial identity elements and symbols. This work is also known as one of the outstanding works of the civilizational sphere of Greater Iran. This valuable literary epic has had a wide impact on different countries and ethnic groups and, as a literary and cultural masterpiece, has played a very important role in preserving and strengthening the national and cultural identity of Afghanistan. Shahnameh, in Shahnameh readings and gatherings held at various ceremonies and celebrations, is of great importance for increasing the fighting spirit and sense of pride of Afghan soldiers and heroes. This epic work, with its attractive description and beautiful depiction of warriors and warriors, strengthens the motivation and enthusiasm for defending the homeland and national values ​​in the hearts of the Afghan people. The deep connection of Shahnameh with the literature of stability in Afghanistan indicates the unparalleled impact of this work on the historical resistance of that land and has always been known as a symbol of the national and cultural values ​​and ideals of Afghanistan.

کلیدواژه‌ها [English]

• Resistance literature
• Ferdowsi's Shahnameh
• Afghanistan
• National-Cultural identity