مبانی پایداری در آثار منثور وکنش گری های سیاسی ملک‌الشعرا بهار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 عضو هیئت علمی _ دانشگاه شهید باهنر

چکیده

ملک‌الشعرا بهار، از ابتدای مشروطیت به جرگۀ آزادی‌خواهان پیوست. از ابتدای تحوّلات مجلس دوم، به امر روزنامه‌نگاری پرداخت. در عمرکوتاه‌مدّت مجلس سوم، برای نخستین‌بار به نمایندگی مجلس انتخاب‌گشت و در تحوّلات ایران، از جنگ جهانی اوّل تا به سلطنت رسیدن پهلوی اوّل در عرصۀ سیاست ایران ،حضوری فعّال به‌هم رسانید. او متأثر از فضای سیاسی پرالتهاب زمانه، به تبعیت از مضامین فکری مشروطه، به مبارزه با استعمار و ممانعت از رشد استبداد در کشور پرداخت. در این میان به‌جز عرصۀ شاعری، در جایگاه روزنامه­نگار، نمایندۀ مجلس و فعّال سیاسی، به مقولۀ مقاومت و پایداری نیز توجّه داشت. پژوهش حاضر، برآن است تا با روش تاریخی و با رویکرد تحلیلی-توصیفی به بررسی جلوه‌های گوناگون مبانی پایداری در آثار منثور با تأکید برکتب تاریخی، روزنامه، مذاکرات مجلس و کنش­گری‌های سیاسی ملک‌الشعرا بهار بپردازد. نتایج تحقیق، نشان‌می‌دهد که در تمامی آثار و فعالیت­های سیاسیِ بهار، مصادیق فراوانی چون مقابله با حکومت استبدادی، بیان جنایت‌ها و بیدادگری‌های عوامل حکومت پهلوی اوّل، دعوت به مبارزه و مقابله، عدم همراهی و همکاری با حکومت غاصب و بیگانه‌ستیزی، مبرهن است. تمامی موارد یادشده، بازگوکنندة جلوه‌هایی از ادب پایداری در آثار منثور و رویۀ سیاسی ملک‌الشعرا بهار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The foundations of sustainability in the prose works and political activism of Malek al-Shuara Bahar

نویسندگان [English]

  • mahdi asadi 1
  • Sayyed Mohammad Tayybi 2
1 university shahid bahonar off kerman, history department
2 Shahid Bahonar University
چکیده [English]

Malek Al-Shoara Bahar joined the Azadikhahan Jirga from the beginning of the constitutional era. He started his journalism career from the beginning of the developments of the Second Majlis. In the short life of the Third Majlis, he was elected to the Majlis for the first time and played an active role in the developments of Iran from World War I to the accession of the first Pahlavi dynasty to the throne. Influenced by the heated political atmosphere of the time, he followed the intellectual themes of the Constitution and fought against colonialism and prevented the growth of tyranny in the country. In addition to his poetry, he also paid attention to the issues of resistance and sustainability as a journalist, member of parliament, and political activist. The present study aims to examine, using a historical method and an analytical-descriptive approach, various manifestations of the foundations of sustainability in prose works, with an emphasis on historical accounts, newspapers, parliamentary negotiations, and political activism of Malek al-Shoara Baha. The results of the research show that in all of Bahar's political works and activities, there are many examples such as confronting the tyrannical government, expressing the crimes and injustices of the elements of the first Pahlavi government, calling for struggle and confrontation, not supporting and cooperating with the usurping government, and obvious xenophobia. All of the above-mentioned cases reflect the manifestations of the literature of perseverance in Bahar's prose works and political practice. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: external colonialism، internal tyranny
  • Literature of sustainability
  • Malek Al-Shoara Bahar
  • Nobahar Newspaper
اتحاد، هوشنگ. (1379). پژوهشگران معاصر ایران. ج2. تهران: فرهنگ معاصر.
اشرف، احمد. (1396). هویت ایرانی. ترجمۀ حمید احمدی. تهران: نی.
الهی، صدرالدین. (1393). سیدضیاء عامل کودتا (گفته‌ها و ناگفته­های تاریخ معاصر ایران از زبان سید ضیاءالدین طباطبایی). تهران: فردوس.
امیری‌خراسانی، احمد. (1393). «ادبیات پایداری؛تعاریف و حدود». نشریه ادبیات پایداری، سال 6، شمارۀ 10، صص 23- 41.
بصیری، محمّدصادق. (1384). «طرح و توضیح چند سؤال دربارۀ مبانی ادبیات پایداری». نامۀ پایداری. مجموعه‌مقالات اولین کنگره ادبیات پایداری، به کوشش احمد امیری خراسانی، کرمان.
بصیری، محمد صادق. (1388). سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیات فارسی. کرمان: دانشگاه شهید باهنرکرمان.
بهار، پروانه. (1382). خاطرات پروانه بهار. ویراستار علی دهباشی. تهران: شهاب.
بهار، محمد‌تقی. (1380). دیوان بهار. ج1 و 2. به کوشش چهرزاد بهار. تهران: توس.
بهار، محمد‌تقی. (1401). تاریخچه سه سال و نیمۀ ما و جنگ. به کوشش کاوه بیات، چاپ دوم، تهران: شیرازه کتاب ما.
بهار، محمد‌تقی. (1379). نامه‌های بهار. به کوشش علی میرانصاری. تهران: انتشارات سازمان اسناد ملی. 
بهار، محمد‌تقی. (1386). تاریخ مختصر احزاب سیاسی. ج 1و2، چاپ هفتم، تهران: امیر کبیر.
خلیلی، عباس. (1380). خاطرات سیاسی عباس خلیلی. به اهتمام محمد گلبن، تهران: انوشه.
دولت‌آبادی، یحیی. (1363). حیات یحیی. ج3، چاپ دوم، تهران: عطار.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1379). با کاروان حله(مجموعه نقد ادبی). چاپ دوازدهم. تهران: علمی.
سالور، قهرمان میرزا. (1379). روزنامه خاطرات عین السلطنه. به کوشش مسعود سالور. ایرج افشار. ج9، تهران: اساطیر.
سنگری، محمدرضا. (1380). نقد و بررسی ادبیات منظوم دفاع مقدّس. تهران: پالیزان.
سیف‌پور فاطمی، حسین. (1378). آیینه عبرت. به کوشش علی دهباشی، تهران: شهاب ثاقب و سخن.
صدرهاشمی، محمد. (1364). تاریخ جراید و مجلات ایران. چاپ دوم، اصفهان: کمال.
صرفی، محمدرضا. (1393). «گستره ادبیات پایداری». نشریه نامه پایداری. سال 6، شماره 10. صص207- 238.
کاظمی، باقر. (1391). یادداشت‌هایی از زندگانی باقر کاظمی. ج2، به کوشش داوود کاظمی و منصوره اتحادیه، تهران: نشر تاریخ ایران.
کمره­ای، محمد. (1381). روزنامۀ خاطرات سیدمحمّد کمره­ای. به کوشش محمدجوادمرادی نیا، ج1و2، تهران: اساطیر.
کوهی‌کرمانی، حسین. (1331). غوغای جمهوری یا برگی از تاریخ معاصر ایران. تهران: چاپ‌خانه مجلس.
محیط‌طباطبایی، محمد. (1363). خاطراتی چند از ملک‌الشعرای بهار. مجله آینده، سال 10، شماره 2و 3،صص 101- 106.
مکّی، حسین. (1359). تاریخ بیست ساله ایران. ج2، چاپ چهارم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
نفیسی، سعید. (1390). به روایت سعید نفیسی. به کوشش علیرضا اعتصام. تهران: مرکز.
نیکلسن، هارولد. (1380). آخرین سال‌های زندگی سیاسی لرد کرزن؛ مروری بر دیپلماسی پس از جنگ بریتانیا. تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
نیکو همّت، ا. (1334). زندگی و آثار بهار. ج2، کرمان: خواجو.
اسناد:
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران: (ساکما): شماره سند: 866- 998.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران: (ساکما): شماره سند: 37002- 297.
روزنامه:
بهار، محمدتقی. (1301).دیباچه و عالم مطبوعات. روزنامه نوبهار. سال 13، دورۀ 5، شماره 1، 2میزان.
بهار، محمدتقی. (1301). مسائل جاریه.روزنامه نوبهار. سال 13، دورۀ 5، شماره 5، 1 عقرب.
بهار، محمدتقی. (1301). مجلس و وزیر جنگ.روزنامه نوبهار. سال 13، دوره5، شماره3، 30میزان
بهار، محمدتقی. (1301).مسائل جاریه و حل قضیه. روزنامه نوبهار. سال 13، دوره 5، شماره 4، 23 میزان.
بهار، محمدتقی. (1301).برای بحران. روزنامه نوبهار. سال 13، دوره5، شماره6، 8عقرب.
بهار، محمدتقی. (1301).چاره بیچارگی ایران. روزنامه نوبهار. سال 13، دوره5، شماره8، 22عقرب.
بهار، محمدتقی. (1302).دولت­مرد. روزنامه نوبهار. سال 13، دوره5، شماره28، 3جوزی.
بهار، محمدتقی. (1336).اندرز. روزنامه نوبهار. سال 12، دوره4، شماره312، 27صفر.
مذاکرات مجلس:
مذاکرات مجلس چهارم:
جلسه 42: 25 عقرب 1300.
جلسه 55: 17جدی 1300.
جلسه 102: 20جوزا 1301.
جلسه 52: 7جدی 1300.
جلسه 43: 30عقرب 1300.
جلسه 48: 23 قوس 1300.
جلسه 77: 18حوت 1300.
مذاکرات مجلس پنجم:
جلسه 34: 15 سرطان1303.
جلسه 18: 22ثور 1303.
جلسه 35: 17سرطان 1303.
جلسه 40: 3اسد 1303.
جلسه 211: 9 آبان 1304.
جلسه 62: 8 مهر 1304.
جلسه 5: 25 مرداد 1305.
جلسه 20: 28 مهر 1305.
جلسه 19: 26 مهر 1305.
جلسه 119: 25 خرداد 1306.
جلسه 120: 28 خرداد 1305.
جلسه 219: 15 اسفند 1306.
مذاکرات مجلس پانزدهم:
جلسه 16: 19 شهریور 1326.
جلسه 4: 8 مرداد 1336.
جلسه 5: 22مرداد 1336.