نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری/ دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 استاد / دانشگاه شهید باهنر

چکیده

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، با توجّه به مذهبی بودن انقلاب، اعتقادات و باورهای اسلامی و به ویژه عقاید شیعی در کشور ایران رواج یافت. یکی از این باورها، انتظار موعود و منجی آخرالزمان است که در همة ادیان الهی به ظهور و حکومت او اشاره و تأکید شده­است؛ بر این اساس، شاعران انقلاب اسلامی در ترسیم آیندة بشری، به ظهور امام زمان(عج) بسیار توجّه نموده‌اند و در اشعار خود به دادخواهی و طلب یاری از ایشان پرداخته‌اند و علاوه بر آن، به شکوه از غیبت طولانی و عصر غیبت، بیان ظلم و ستم مستکبران بر مستضعفان و ترسیم عصر ظهور و فراوانی نعمت و عدل و داد پرداخته‌اند. نکته‌ای که در این اشعار جالب توجّه­است، باور عمومی به ارتباط انقلاب اسلامی ایران و شهدای این راه با زمینه‌سازی ظهور امام زمان(عج) است. البتّه شاعران به این باور دل خوش نکرده‌اند و در اشعار خود در برابر بی‌عدالتی‌ها و کژ روی‌های موجود در جامعه اعتراض می‌نمایند و بدین صورت، وظیفة خود را در خصوص زمینه‌سازی ظهور منجی به جا می‌آورند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Themes of Waiting Poems after the Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • ... ... 1
  • ... ... 2
  • ... ... 3

چکیده [English]

After the Islamic Revolution, according to the religious beliefs of the revolution, Islamic beliefs, especially Shia beliefs were promoted in Iran. One of these beliefs is waiting for the promised savior whose reappearance and rule has been mentioned and emphasized in all divine religions. Therefore, the poets of the Islamic Revolution in picturing the future of the human being, have focused their attention on the reappearance of Imam Mahdi (ATF) and have asked him justice and help in their poems, in addition to complaining about his long absence, the occultation era, the oppression of the arrogant, and depicting the reappearance era and the abundance of justice. What is interesting about these poems is the public’s belief in the connection of the Islamic Revolution of Iran and its martyrs with the preparations for the reappearance of Imam Mahdi (ATF). Of course, the poets have not been merely satisfied with this belief, but they protest against injustice and deviations existing in society. This way, they perform their duty in paving the way for the reappearance of Imam Mahdi (ATF).

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Islamic Revolution
  • Contemporary poetry
  • Waiting
  • The savior
  • Oppression
  • justice
الف: کتاب­ها
اخلاقی، زکریا. (1378). تبسم‌های شرقی. چاپ دوم. تهران: مرکز آفرینش‌های ادبی.
امینی، ابراهیم. (1385). دادگستر جهان. چاپ سوم. قم: نشر شفق.
اوستا، مهرداد. (1386). آن صبح پرنیانی. تهران: نشر تکا.
براتی‌پور، عباس. (1369). بهت نگاه.تهران: نشر حوزه هنری.
 بیگی‌حبیب‌آبادی، پرویز. (1389). زخم سیب.  تهران: خانه کتاب.
حسینی، سیدحسن. (1363). هم صدا با حلق اسماعیل. تهران: حوزه هنری. 
خویی، اسماعیل. (1356). فراتر از شب اکنونیان. چاپ دوم. تهران: جاویدان.
در کنار چشم خدا (مجموعه شعر دفاع مقدّس شاعران استان گیلان). (1385). به کوشش فرامرز محمدی پور. تهران: نشر صریر.
رحمانی، نصرت. (1382). حریق باد. تهران: کتاب زمان.
سبزواری، حمید. (1387). تو عاشقانه سفر کن. چاپ دوم. تهران: نشر تکا.
سلطان پور، سعید. (1357). صدای میرا. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
شاهرخی، محمود. (1388). اعجاز درد. چاپ سوم. تهران: نشر تکا.
شاهرخی، محمود. (1387). واپسین یادگار بر صحیفه روزگار. تهران: نشر سروش.
شرفشاهی، کاظم کامران. (1378). گزیده ادبیّات معاصر. تهران: کتاب نیستان. 
شکارسری، حمید. (1389). تروریست عاشق. چاپ چهارم. تهران: نشر تکا.
صفّارزاده، طاهره. (1366). دیدار صبح. شیراز: نشر نوید.
........................... (1358). بیعت با بیداری. تهران: انتشارات همدمی.
........................... (1387). طنین بیداری. تهران: نشر تکا.
........................... (1365). طنین در دلتا. چاپ دوم. شیراز: نشر نوید.
کاشانی، سپیده. (1380). گزیده ادبیّات معاصر. تهران: نشر کتاب نیستان.
علامه مجلسی، محمدباقر. بحارالانوار. جلد 53. چاپ سوم. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
علم الهدی، سید مرتضی. (بی­تا). رسائل الشریف المرتضی. جلد1. تحقیق سیدمهدی رجایی. قم: دارالقرآن.
علی پور، مصطفی. (1372). از گلوی کوچک رود. تهران: سوره مهر.
قائمی، علی. (1366). مسئله انتظار. قم: نشر هجرت.
قزوه، علی رضا. (1389). عشق علیه السلام. چاپ دوم. تهران: انتشارات سوره مهر.
 ....................... (1391). صبح بنارس. تهران: موسسه فرهنگی هنری شهرستان ادب.
 قمی، علی بن ابراهیم. (بی­تا). تفسیر قمی. تصحیح موسوی جزایری. بیروت: دارالسرور.
مردانی، نصرالله. (1386). مست برخاستگان.تهران: نشر تکا.
محدّثی خراسانی، زهرا. (1388). شعر آیینی و تاثیر انقلاب بر آن. تهران: مجتمع فرهنگی عاشورا.
مطهری، مرتضی. (۱۳۷۸). مجموعه آثار. قم: صدرا.
معلم، علی. (1360). رجعت سرخ ستاره.تهران: انتشارات حوزه‌اندیشه و هنر اسلامی.
موسوی‌گرمارودی، علی. (1363). چمن لاله. تهران: نشر زوار.
منزوی، حسین. (1388). مجموعه اشعار. به کوشش حسین فتحی. تهران: انتشارات آفرینش و نگاه.
مهاجران‌فلق (مجموعه شعر دفاع مقدّس استان خوزستان). (1386). به کوشش غلامرضا کاج. تهران: نشر صریر.
مهدی‌نژاد، امید، سیار، محمدمهدی. (1388). دادخواست 100 شعر اعتراض. چاپ سوم. تهران: سپیده باوران.
میدان‌های تحریر (گزیده شعرهای بیستمین کنگره سراسری شعر دفاع مقدّس). (1391). به کوشش مصطفی محدثی خراسانی. تهران: نشرصریر.
میرجعفری، سید اکبر. (1376). حرفی از جنس زمان. شیراز: نشر قو.
میرشکّاک، یوسفعلی. (1368). از چشم اژدها. تهران: مرکز فرهنگی و هنری اقبال لاهوری.
نخل و نارنجک (منتخب پنجمین جشنواره شعر دفاع مقدّس خراسان شمالی). (1392). بجنورد: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدّس.
وحیدی، سیمین دخت. (1378).گزیده ادبیّات معاصر.تهران:  نشر کتاب نیستان.
.................................. (1375). موج‌های بی‌قرار. تهران: نشر حدیث. 
هراتی، سلمان. (1364). از آسمان سبز. تهران: حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
ب: مقاله­ها
امیری خراسانی، احمد، صدقیان‌زاده، قاسم. «بررسی انتظار به عنوان عنصر پایداری با تکیه بر شعر قیصر امین‌پور و سلمان هراتی». نشریه ادبیّات پایداری. شماره پنجم، سال سوم، صص 5- 26.
امینی‌پژوه، زینب. «پایان‌نامه ارشد بررسی تطبیقی اندیشة انتظار موعود در شعر محمود درویش و قیصر امین‌پور». استاد راهنما: دکتر نرگس گنجی. دانشگاه اصفهان.
علی اکبری، راضیه. «آینده‌پژوهی در پرتو انتظار پویا با تأکید بر کارکرد وحدت امت اسلامی‌«. نشریۀ انتظار موعود. شماره 40، سال سیزدهم، صص149-171.
مکارم شیرازی، ناصر. «انتظار. انتظار!». مجلّه درس­هایی از مکتب اسلام. شماره 3، سال ششم، صص7-19.
نوروز زاده، حسن. « تأثیر انقلاب اسلامی بر پویایی شعر انتظار». مجلّه امان. شماره 34، صص 21-24.