نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه خلیج فارس بوشهر

چکیده

یکی از تجلّیگاه­­های ادبیّات مقاومت، داستان­نویسی است، خواه داستان کوتاه باشد یا رمان. از میان کشورهای اسلامی، لبنان همواره مورد هجوم دشمن صهیونیستی بوده؛ به همین خاطر نویسندگان زیادی به بیان رشادت‌ها و پایداری مردم لبنان در برابر دشمنان خود پرداخته‌اند. کتاب «عناقید العطش» اثر علی حجازی با 12 داستان کوتاه، به عنوان یک مجموعۀ داستانی به بیان پایداری و استقامت مردم لبنان پرداخته است. بررسی این کتاب از آنجا حائز اهمّیّت می‌باشد که نویسنده بر اثر شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر جامعۀ خود در داستان‌های واقعی خود از زبان رمز به موضوع پایداری و استقامت در برابر دشمن اشاره نموده است. آنچه نگارندگان در این مقاله برآنند تا به آن پاسخ دهند این است که: 1- مهمترین نمادهای بکار رفته در داستان‌های کتاب «عناقید العطش» چیست؟ 2- نویسنده به چه دلیل از نمادهای مشخّصی برای دشمن صهیونیستی استفاده کرده است؟ در پایان می‌توان چنین نتیجه گرفت که نویسندۀ کتاب، متناسب با هر یک از خصلت‌ها و خوی مستکبرانۀ دشمنان خود از نمادهای مشخّصی اعم از جان‌دار و بی‌جان مانند: مار، کفتار، شیطان، مترسک و ... استفاده نموده است. همچنین نویسنده به منظور بیان جلوه‌های مقاومت و پایداری مردم لبنان و عشق و دلبستگی آنان به وطن خویش، از نمادهای مشخّصی در این زمینه بهره برده است.
پژوهش حاضر برآن است تا با روشی توصیفی تحلیلی به بیان و رمز‌گشایی نمادهای مقاومت در کتاب «عَناقیدُ العَطَش» بپردازد و در خلال آن به مهمترین جلوه‌های ادبیّات پایداری در داستان‌نویسی این مجموعۀ داستانی اشاره نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Semiotics of Lebanese Resistance Literature Short Stories: A Case Study of “Anaqid-o-al-Atash” by Ali Hijazi

نویسنده [English]

  • hossein mohtadi

Persian Gulf University

چکیده [English]

One of the manifestations of resistance literature is story writing, be it a short story or a novel. Lebanon has always been the target of the Zionist attacks Among Muslim countries, and that is why many writers have expressed the bravery and resistance of the Lebanese against their enemies. One such piece is the book “Anaqid-o-al-Atash” written by Ali Hijazi, a collection of short stories regarding the resistance of the Lebanese. The study of this book is important, as the writer has developed a semiotic language in his real stories when referring to this resistance based on the dominant political and social conditions of his society. This Study seeks to answer the following questions: 1-What are the most important symbols used in the stories of “Anaqid-o-Al-Atash? 2- Why has the writer chosen very specific symbols for the Zionist enemy? In the end, It can be conclude that the writer has employed specific animate and inanimate symbols, such as snake, hyena, Satan, scarecrow, etc., in accordance with each arrogant characteristic of the enemy. Also, the writer has used specific symbols to depict the Lebanese resistance and their love of their homeland.  The present study aims at discussing and encoding the symbols of resistance in “Anaqid-o-Al-Atash”, while pointing out the main reflections of resistance literature in the writing of this short story collection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance literature
  • Short story
  • Semiotics
  • Anaqid-o-al-Atash
  • Ali Hijazi
  1. الف. کتاب‌ها

    1. پورنامداریان، تقی. (1391). رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی. چ هشتم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

    2. حجازی، علی. (2012م). عناقید العطش. بیروت: دارالفارابی.

    3. ...................... (2003م). القبضة والأرض. چاپ دوم. بیروت: دار الآداب.

    4. ..................... (2012). خوشه‌های تشنگی. ترجمه: حسین مهتدی. (1392). تهران: نشر دبیزش.

    5. الحسین، قصی. (1972م). الموت والحیاة فی شعر المقاومة. بیروت: دار الرائد العربی.

    6. الدلیمی، سلیمان. (2006م). عالم الاحلام تفسیر الرموز و الاشارات. لبنان: دار الکتب العلمیة.

    7. ستاری، جلال. (1372). مدخلی بر رمزشناسیِ عرفانی. تهران: نشرِ مرکز.

    8. شوالیه، ژان و گربران، آلن. (1379). فرهنگ نمادها. ترجمه: سودابه فضایلی. تهران: جیحون.

    9. عباس، احسان. (1996م). فن الشعر. بیروت: دار صادر.

    10. عمران، سعدی. (2011م). کتّاب معاصرون. بیروت: دارالکاتب العربی.

    11. فیروز آبادی، محمد بن یعقوب. (1415ق). القاموس المحیط. بیروت: دار الکتب العلمیة.

    12. مبرد، محمد بن یزید. (1987م). الکامل فی اللغة والأدب. تحقیق: تغارید بیضون و نعیم زرزور. چاپ دوم. بیروت: دار الکتب العلمیة.

    13. مرتضی زبیدی، محمد بن محمد. (1414ق). تاج العروس. تحقیق: علی شیری. بیروت: دارالفکر.

    14. مطرزی، ناصر بن عبدالسید. (1979م). المغرب. تصحیح: محمود فاخوری و عبدالحمید مختار. حلب: مکتبة اسامة بن زید.

    15. میرصادقی، جمال و میرصادقی، میمنت. (1373). واژه‌نامۀ هنر شاعری. تهران: کتاب مهناز.

    16. هان، جیمز. (1380). فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمه: رقیه بهزادی. تهران: فرهنگ معاصر.

     

    ب. مقاله‌ها

    1. روشنفکر، کبری و اسماعیلی، سجاد و زارع برمی، مرتضی. (1389). «درون مایه‌های مقاومت در شعر جواد جمیل با تأکید بر دفتر شعری (أشیاء حذفتها الرقابة)». نشریّۀ ادبیّات پایداری. دورۀ 2. شمارۀ 3. صص 257-276.

    2. سعد قندیل، ابراهیم. (3/4/2004). «من صور المقاومة فی الشعر العربی القدیم». الأسبوع الأدبی. شمارۀ 901. ص6.

    3. سیدی، سید حسن و سالم، شیرین. (1390). «جلوه‌های پایداری در سروده‌های فدوی طوقان». نشریّۀ ادبیّات پایداری. دورۀ 3. شمارۀ 5. صص 185-208.

    4. عبدالله خلف، جلال. (2011م). «الرمز فی الشعر العربی». مجلۀ دیالی. شمارۀ 52. صص 110-137.

    5. معروف، یحیی و باقری، بهنام. (1391). «جایگاه نمادین رنگ در ادبیّات مقاومت». نشریّۀ ادبیّات پایداری. دورۀ 3. شمارۀ 6. صص 477-500.