نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشگاه باهنر کرمان

چکیده

ادبیات دفاع مقدّس از زیرشاخه­های ادبیات مقاومت و متأثّر از رخداد جنگ تحمیلی ایران و عراق در ادبیات معاصر ماست. یکی از موضوعات آن، آثار ادبی مربوط به کودک و نوجوان است که برای آگاهی این نسل از جنگ و پرورش ارزش­های دفاع مقدّس در ایشان، به رشتۀ تحریر درمی­آید. به دلیل حساسیت این ردۀ سنّی، کیفیّت و لحن این آثار دقّت بیشتری می­طلبد. یکی از بهترین شیوه­های بیان مسائل سختِ جنگی، پیچیدن این مطالب در بافتی از طنز است تا از این راه، هم بر جذابیّت موضوع افزوده شود و هم ذهن کودک و نوجوان با مفاهیم ارزشی جنگ و جهاد آشنا گردد؛ از این رو، در این مقاله سعی شده‌است تا با بررسی طنز در داستان نوجوان، اثر آن در استقبال نوجوانان از ادبیات دفاع مقدّس مشخّص شود. برای این منظور، دو کتاب «هستی» و «گردان قاطرچی­ها» از مجموعۀ «رمان نوجوان امروز» برای انجام پژوهش انتخاب شد. این دو کتاب در نظرسنجی از نوجوانان به ترتیب، در ردۀ اوّل و دوم قرار گرفتند که هر دو با موضوع دفاع مقدّس به شیوۀ طنز نوشته شده­اند. 
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of the Element of Humor in Adolescent's stories of Holy Defense

نویسندگان [English]

  • Ahmad Amiri Khorasani 1
  • Hakimeh Mojahedi 2

1 Shahid Bahonar University

2 Shahid Bahonar Univercity of Kerman

چکیده [English]

The Sacred Defense Literature is one of the branches of resistance literature and is affected by the events of the Iran-Iraq war in our contemporary literature. One of its themes is works related to children's and adolescents' literature, written to inform this generation about war and foster values of the Sacred Defense in them. Due to the sensitivity of this age group, quality and tone of the work require more accuracy. One of the best ways of saying the complex issues of war is to  put the content in the context of irony. This way can add to the attraction of the matter and acquaint the mind of children with the valuable concepts of war and jihad. Hence, in this paper, we have tried to review humor and its effect on teenagers finding Sacred Defense literature pleasant. For this purpose, the book Hasti and QaterchihaBattalion from the series Today's adolescent novels  were selected for the study. The two books were named in the first and second category when polling adolescents, and both of them are about the Sacred Defense and are written in a humoristic style . The main aim of this study is to prove that the element of humor has had a favorable effect on the young audience and has attracted the attention and interest of the young to the war literature.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Literature
  • Sacred Defense
  • Adolescent
  • Humor
امیری‌خراسانی، احمد؛ صدقیان‌زاده، قاسم. (1391). «بررسی انتظار به عنوان عنصر پایداری» با تکیه بر شعر قیصر امین‌پور و سلمان هراتی. چاپ‌شده در نشریۀ ادبیات پایداری دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانیِ دانشگاه شهید باهنرِ کرمان، س 2، ش 6، صص 1-25.
امیریان، داوود. (1390). گردان قاطرچی­ها. انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
بصیری، محمّدصادق. (1384). «طرح و توضیح چند سؤال دربارة مبانی ادبیات پایداری». چاپ‌شده در نامة پایداری. مجموعه مقالات اولّین کنگرة ادبیات پایداری کرمان خرداد 1384. به کوشش احمد امیری خراسانی. کرمان: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدّس.
بهزادی‌اندوهجردی، حسین. (1378). طنز و طنزپردازی در ایران. تهران: نشر صدوق.
تاجیک، سعید. (1387). جنگ دوست‌داشتنی. تهران: سورة مهر.
حجازی، بنفشه. (1385). ادبیات کودکان و نوجوانان. چاپ9. انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
حسن‌زاده، فرهاد. (1389). هستی. انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
حکیمی، محمود؛ کاموس، مهدی. (1382). مبانی ادبیات کودکان و نوجوانان. ج 2. نشر آرون.
حلبی، علی‌اصغر. (1365). مقدّمه­ای بر طنز و شوخ‌طبعی در ایران. چاپ 2. تهران: مؤسّسۀ پیک ترجمه و نشر.
 حلبی، علی‌اصغر. (1377). طنز و شوخ­طبعی در ایران و جهان اسلام. انتشارات بهبانی.
دهخدا، علی‌اکبر. (1352). لغت­نامه. ج 27. تهران: دانشگاه تهران، سازمان لغت­نامه.
سرشار (رهگذر)، محمّدرضا. (1381). در مسیرتندباد (بررسی ادبیات داستانی دفاع مقدّس، ویژة کودکان و نوجوانان). تهران: پیام آزادی.
سلطانی، مجتبی. (1384). پاتک تدارکاتی. قم: نشر مجنون.
سلیمانی، محمّد. (1391). اسرار و ابزار طنزنویسی. نگارش، تدوین و ترجمه. انتشارات اندیشه.
سنگری، محمّدرضا. (1389). ادبیات دفاع مقدّس (مباحث نظری و شناخت اجمالی گونه­های ادبی). تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدّس.
سنگری، محمّدرضا. (1376) «ادبیات پایداری هشت سال دفاع مقدّس». چاپ‌شده در ماهنامة ادبیات معاصر، ش 11و 12، صص 6- 7.
صدر، رؤیا. (1381). بیست سال با طنز. تهران: هرمس.
صفایی، علی؛ درویشعلی‌پورآستانه، لیلا. (1391). «بررسی شیوه­های طنز و مطایبه در کتاب فرهنگ جبهه». چاپ‌شده در نشریّۀ ادبیات پایداری دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، س 4، ش 7، صص 121- 137.
طیّبی، بابک. (1389). چشم­های خردلی (خاطرات جانباز دفاع مقدّس اسماعیل جمالی).  بی‌جا: ارمغان طوبی و شاهچراغ.
عاکف، سعید. (1387). خاک­های نرم کوشک (خاطرات شهید عبدالحسین برونسی). تهران: ملک اعظم.
علوی، سهیلا. (1382). تأمّلی دیگر در ادبیات کودک و نوجوان. تهران: یادوارة کتاب.
فرای، نورتروپ. (1363). تخیّل فرهیخته. ترجمۀ سعید ارباب شیرانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
فهیمی، مهدی. (1382). فرهنگ جبهه و شوخ­طبعی­ها. ج 3. چاپ 4. تهران: نشر فرهنگ‌گستر و انتشارات سروش.
قیصری، عبدالّرضا؛ صرفی، محمّدرضا. «طنز در کتاب جنگ دوست‌داشتنی». چاپ‌شده در نشریّۀ ادبیاّت پایداری دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. س 1، ش 1، صص 113-127 .
قیصری، عبدالرّضا. (1390) «طنز و شوخ‌طبعی در خاطره‌نوشته­های دفاع مقدّس». پایان‌نامۀ ارشد به راهنمایی دکتر عنایت‌الله شریف پور. دانشگاه شهید باهنر کرمان.
محمودی، صوفیا. (1392). ادبستان: فرهنگ ادبیات کودک و نوجوان. بی‌جا: آسیم، فرهنگ نشر نو.
هدایتی، فاطمه. (1390). «بررسی بن­مایه­های پایداری در ادبیات داستانی کودک و نوجوان دفاع مقدّس». پایان‌نامۀ ارشد به راهنمایی دکتر محمّدرضا صرفی.
 یزدی‌روح­الامینی، فاطمه. (1392). «بررسی داستان­های بلند کودک و نوجوان دفاع مقدّس». پایان‌نامۀ ارشد به راهنمایی دکتر مهین‌دخت فرّخ‌نیا.
یوسف‌زاده، احمد. (1387). لبخند در قفس (خاطرات اسیر آزادشدة ایرانی). ناشر: لشکر 41 ثارالله.