نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 زبان و ادبیات فارسی.دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

نفثةالمصدور، یکی از منابع مهم در نثر مصنوع و متکلّف ادب فارسی به شمار می‌آید. در این اثر ادبی- تاریخی که حوادث اواخر سلطنت جلال‌الدّین خوارزمشاه و اوایل یورش مغولان ذکر شده­است، بارقه‌هایی از مضامین پایداری مجال بروز و ظهور یافته‌اند. در این پژوهش تلاش شده‌‌است، از طریق بررسی لفظی و محتوایی نفثةالمصدور به این سؤال پاسخ داده شود که آیا می‌توان این اثر را از آثار حوزۀ پایداری قلمداد نمود. با تدقیق در متن و تطبیق آن با شاخصه‌های پایداری، جلوه‌هایی از پایداری و مبارزه مشاهده می‌شود که هم در لفظ و هم در معنا نمود یافته­است. شاخص‌ترین مؤلّفه‌ها شامل موارد زیر است: وطن‌دوستی، دریغ و افسوس بر گذشته، انتقاد از روزگار نا‌مساعد، انتقاد از بی‌بصیرتی حاکمان، اعتراض به نامردمی‌ها و دگرگونی ارزش‌ها. با شناسایی این شاخصه‌ها در ژرف‌ساخت و روساخت، می‌توان نفثةالمصدور را یکی از متون حوزۀ پایداری معرّفی کرد. نوع پژوهش در این نوشته، بنیادی است که با روش کتابخانه‌ای گردآوری ‌شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته­است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Investigation of battle and resistance reflections in Nafsat al-Masdur

نویسندگان [English]

  • Enayatollah sharifpoor 1
  • MOHAMMAD SADEGH BASIRI 1
  • tahere eftekhari 2

1 Shahid Bahonar University

2 Bahoar university

چکیده [English]

 
Nafsat al-Masdur as a major source of ornate prose in Persian literature is a literary-historical work written about the events happened at the end of Jalaluddin Kharazmshah's kingdom and the beginning of Mongols' attack. There are some aspects of resistance contents in this book. The present study tries to answer the question if we could consider this literary work in the territory of resistance literature through its textual and content analysis. By scrutinizing the text and  comparing it with the features of  resistance literature, we can find indicators of battle and resistance in both lexical and semantic level. The most distinctive components include the following themes: Patriotism, pity and regret for the foretime, criticizing adverse life conditions and governors' incompetence, objection against inhumanity and the transformation of moral values. By the identification of these traits in both surface and deep structure, Nafsat-al-Masdur could be discussed as a literary text in the domain of resistance literature. This fundamental research is analyzed based on library information.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Resistance literature
  • Persian prose
  • Nafsat-al-Masdur
قرآن کریم.
 ابن‌اثیر، عزّالدّین ابوالحسن علی. (1355). الکامل فی التاریخ. ترجمة ابوالقاسم حالت. ج 26. تهران: بی‌نا.
ابن‌یمین فریومدی. (1344). دیوان اشعار. تصحیح حسینعلی باستانی‌راد. تهران:کتابخانه سنایی.
اقبال آشتیانی، عبّاس. (1388). تاریخ مغول. تهران: امیرکبیر.
امیری یاسی‌کند، وحید؛صحابی، حکیمه. (1394). «بررسی درون‌مایه‌های اخلاقی در نفثةالمصدور زیدری نسوی». چاپ‌شده دربهارستان سخن (فصلنامۀ علمی- پژوهشی ادبیات فارسی)، س 12، ش 30، صص 53-76.
باطنی، محمّدرضا. (1374). مسائل نوین زبانشناسی. چاپ 4. تهران: آگاه.
بصیری، محّمدصادق. (1388). سیر تحلیلی شعر مقاومت در ادبیات فارسی. ج 1. از آغاز تا عصر پهلوی. کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر.
پطروشفسکی، ا، پ، یان کارول؛ اسمیت، جان ماسون. (1366). تاریخ اجتماعی- اقتصادی ایران در دورة مغول. ترجمۀیعقوب آژند. تهران: اطلاعات.
جوینی، عطاملک. (1382). تاریخ جهانگشای. تصحیح محّمد‌بن عبدالوهّاب قزوینی. چاپ 3. تهران: دنیای کتاب.
جهادی‌حسینی، امیر؛ جهانشاهی افشار، علی. (1394). «جلوه‌های پایداری در اشعار کمالالدّین اصفهانی». چاپ‌شده در مجموعه مقالات پنجمین کنگرۀ ادبیات پایداری. ج 1. به کوشش احمد امیری‌خراسانی. کرمان: نشر گرا.
حسام‌پور، سعید؛ حاجبی، احمد. (1387). «سهم ادبیات پایداری در کتاب‌های درسی». چاپ‌شده در مجموعه مقالات اوّلین کنگره ادبیات پایداری. به کوشش احمد امیری‌خراسانی. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌‌های دفاع مقدّس.
حقیقت، عبدالرفیع. (1363). تاریخ جنبش سربداران و دیگر جنبش‌های ایرانیان در قرن هشتم هجری. تهران: انتشارات علمی.
حکیم‌آذر. محمّد. (1394). «تحلیل محتوای نفثةالمصدور نسوی». چاپ‌شده در پژوهش‌نامۀ ادبیات تعلیمی، س 27، پاییز،. صص 115-142.
ذاکری‌کیش، امید. (1394). «تحلیل محتوای غنایینفثةالمصدور». چاپ‌شده در پژوهش‌نامۀ ادب غنایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، س 13، ش 24. صص 97-116.
راستگو، محمّد. (1368) .«مروری بر کتاب نفثةالمصدور».چاپ‌شده در معارف، دورۀ 6، ش 1.
سنگری، محمّدرضا. (1383) .«ادبیات پایداری». چاپ‌شده در شعر، ش 3.
صفا، ذبیح‌الله. (1364). تاریخ ادبیات در ایران. ج 3. بخش اوّل. چاپ 3. تهران: دانشگاه تهران.
فرغانی، سیف. (1364). دیوان شعر. با مقدّمه ذبیح‌الله صفا. تهران: انتشارات فردوسی.
قبادیانی، ناصرخسرو. (1370). دیوان اشعار. تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقّق. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کمال‌الدّین، اسمعیل اصفهانی. (1348) دیوان. تصحیح حسین بحر‌العلومی. تهران: دهخدا.
میر‌صادقی، جمال. (1377). واژه‌نامۀ هنر داستان‌نویسی. تهران: کتاب مهناز.
نسوی‌زیدری، شهاب‌الدّین محمّد. (1389). نفثةالمصدور. تصحیح و شرح امیرحسن یزدگردی. چاپ 3. تهران: توس.