کاربست مفهوم «مرز» در تحلیل گفتمان جنگ؛ بررسی رمان «لم یزرع» با ‏تکیه بر آرای لاکلا و موفه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علمی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور- تهران- ایران

چکیده

این پژوهش، با رویکرد تحلیل گفتمانی انتقادی و با بهره‌گیری از نظریه لاکلا و موفه، به بررسی نقش جنگ و مرز در رمان «لم‌یزرع» می‌پردازد. هدف اصلی این مطالعه، واکاوی چگونگی بازنمایی این دو مفهوم در رمان و همچنین نقش آن‌ها در ساختار گفتمانی و شکل‌گیری هویت‌ها است. برخلاف دیدگاه‌های سنّتی که زبان را ابزاری برای بازتاب واقعیت می‌دانند، این پژوهش براین باور است که زبان، خود سازندة واقعیت است و از طریق گفتمان‌های مختلف، معانی و هویت‌ها را شکل می‌دهد. با تمرکز بر مفاهیم کلیدی نظیر «مفصل‌بندی»، «گره» و «هژمونی»، نشان داده می‌شود که چگونه مرز به عنوان یک گره‌ کانونی در شبکه گفتمانی رمان، در ارتباط با مفاهیمی چون جنگ، مقاومت و هویت، مفصل‌بندی شده و گفتمان‌های مسلّط پیرامون مرز را به چالش می‌کشد. پرسش‌های پژوهشی، حول محور بازنمایی عشق و مرز، گفتمان‌های رقیب موجود و ارتباط عشق و مقاومت شکل گرفتند. فرضیات نیز بر نقش عشق در ایجاد تنش و پارادوکس، و به عنوان یک گره کلیدی متمرکز است. روش تحقیق، کیفی با تحلیل مضمون به کار گرفته‌شده است. نتایج، نشان داد که عشق و مرز در رمان، نه‌تنها مفاهیم شخصی، بلکه سازه‌های گفتمانی هستند که می‌توانند معانی متفاوتی را خلق کنند و هویت‌ها را شکل دهند. مرز به عنوان یک سازۀ گفتمانی پیچیده، نه‌تنها عامل جدایی، بلکه عامل اتصال و ایجاد هویت‌های جدید معرفی شد. به‌طورکلّی، این پژوهش نشان می‌دهد که رمان لم‌یزرع با بازنمایی خاص خود از مفهوم مرز، به چالش کشیدن ساختارهای مسلّط می‌پردازد و فضایی برای اندیشیدن به معانی جدید و هویت‌های متفاوت فراهم می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The application of the concept of "border" in the discourse analysis of war; an examination ‎of the novel "Lamyazra" based on the ideas of Laclau and Mouffe ‎

نویسنده [English]

  • Fereshteh َazadtabar
Profesɛrɛ mosungi, Departema ya monɔkɔ mpe mikanda ya Perse, na Iniversite ya Payam Noor, na Téhéran, na Iran
چکیده [English]

‎This research takes a critical discourse analysis approach, utilizing the theories of Laclau and Mouffe, to explore the role of war and borders in the novel "Lamyazra." The main aim of this study is to investigate how these two concepts are represented in the novel and their roles in shaping discourse and identities. Unlike traditional views that see language as merely a tool for reflecting reality, this research posits that language actively constructs reality and shapes meanings and identities through various discourses. By focusing on key concepts such as "articulation," "knot," and "hegemony," it demonstrates how borders, as a central knot in the discursive network of the novel, are articulated in relation to concepts like war, resistance, and identity, challenging the dominant discourses surrounding borders. Research questions revolve around the representation of love and borders, existing competing discourses, and the relationship between love and resistance. The hypotheses focus on the role of love in creating tension and paradox, and as a key knot. A qualitative research method using thematic analysis has been employed. The findings indicated that love and borders in the novel are not only personal concepts but also discursive constructs capable of generating different meanings and shaping identities. The border, as a complex discursive construct, is introduced not only as a factor of separation but also as a connector and creator of new identities. Overall, this research demonstrates that the novel "LamYazra," through its unique representation of the concept of borders, challenges dominant structures and provides a space to think about new meanings and diverse identities

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical discourse analysis
  • Laclau and Mouffe
  • the novel "Lamyazra”
  • border
  • War
آقاگل‌زاده، فردوس. (1394). تحلیل گفتمان انتقادی، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
بایرامی،محمدرضا. (1394). لم یزرع، چاپ اوّل، تهران:کتاب نیستان.
گرامشی، آنتونیو. (1398). گرامشی و انقلاب، مقالاتی پیرامون انقلاب اکتبر، ترجمه علیرضا نیاززادۀ نجفی، چاپ اوّل، تهران: چشمه.
لاکلا، ارنستو؛ موفه، شانتال. (1397). هژمونی و استراتژی سوسیالیستی به سوی سیاست دموکراتیک رادیکال، ترجمۀ محمّد رضایی، چاپ سوم، تهران: ثالث.
مهرآیین، مصطفی. (1386). شرایط تولید فرهنگ: ریشه‌های ظهور مدرنیسم اسلامی در هند، مصر و ایران. رسالۀ دکتری جامعه‌شناسی. دانشگاه تربیت مدرس.
وندایک، تئون. (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان از دستور متن تا گفتمان‌کاوی انتقادی. ترجمۀ ایزدی و دیگران. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
هنرمند، مهدی. (1388). حقوق دریاها، چاپ اوّل، تهران: پیام رشد.
هوارث، دیوید. (1377). «گفتمان»، ترجمة علی‌اصغر ســلطانی، مجلة علوم سیاســی، شمارۀ2، صص182-156.
یارمحمدی، لطف‌الله. (1391). درآمدی به گفتمان شناسی، چاپ اوّل، تهران: هرمس.
یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز. (1398). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. چاپ نهم. تهران: نی.